Atomowy spór. Spółka Orlenu ponawia wniosek "o upublicznienie pełnej opinii ABW"

Konsorcjum Orlen Synthos Green Energy zostało utworzone przez Orlen i Synthos Green Energy, należący do Michała Sołowowa. Spółka odpowiada za realizację inwestycji w mały reaktor jądrowy SMR. Mimo negatywnej opinii ABW, w czwartek Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało, że szefowa resortu Anna Łukaszewska-Trzeciakowska wydała sześć decyzji zasadniczych dotyczących budowy sześciu obiektów energetyki jądrowej w technologii BWRX-30 dla spółek należących do Orlen Synthos Green Energy.

"(...) wydanie przez Ministra Klimatu i Środowiska, mimo negatywnej opinii ABW, decyzji zasadniczych dla projektów jądrowych OSGE jest zgodne z prawem i zostało to również wskazane w piśmie ABW" - napisał zarząd OSGE we wtorkowym oświadczeniu. "W naszej ocenie oznacza to, że argumenty zawarte w tej opinii nie mogły być na tyle istotne, aby wstrzymać proces wydawania decyzji zasadniczych" - dodano.

Przedstawiciele Orlen Synthos Green Energy przypomnieli, że 13 listopada br. spółka złożyła wniosek o odtajnienie uzasadnienia opinii przygotowanej przez szefa ABW tak, aby spółka mogła się odnieść do zawartych w niej informacji, ale spotkało się to z odmową. "Zwracamy uwagę na fakt, że w demokratycznym kraju prawa jakim jest Polska, każdy obywatel i firma powinni mieć możliwość komentowania i ustosunkowywania się do decyzji podejmowanych przez organy władzy, w tym ABW. W związku z zaistniałą obecnie sytuacją ponawiamy wniosek o upublicznienie pełnej opinii ABW" - napisał zarząd OSGE.

Podkreślił przy tym, że od początku projektu współpracował z organami państwa. "Zawsze byliśmy gotowi do udostępnienia wszystkich niezbędnych informacji dotyczących działań prowadzonych przez spółkę" - czytamy w oświadczeniu.

Spółka zwróciła uwagę, że instytucje merytorycznie przygotowane do oceniania projektów energetyki jądrowej i odpowiedzialne za bezpieczeństwo energetyczne kraju - Państwowa Agencja Atomistyki, Ministerstwo Aktywów Państwowych i Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydały pozytywne opinie.

Kandydat na ministra aktywów państwowych Borys Budka we wtorek zapowiedział wyjaśnienie tej sprawy w pierwszych dniach działania nowego rządu.

"(...) skutki niewydania decyzji zasadniczych doprowadziłyby do sytuacji całkowitego zablokowania procesu budowy reaktorów przez OSGE i tym samym wstrzymania projektu, który jest krytyczny dla bezpieczeństwa energetycznego Polski" - podkreślił zarząd spółki.

Orlen Synthos Green Energy zamierza do 2030 roku uruchomić co najmniej jeden reaktor BWRX-300 firmy GE Hitachi. Jedna instalacja ma zabezpieczyć potrzeby około 300-350 tys. gospodarstw domowych.

W opinii zarządu OSGE, planowana przez spółkę budowa floty reaktorów opartych o amerykańską technologię jądrową i realizowana przy współpracy z amerykańskimi i kanadyjskimi firmami może umożliwić zapewnienie stabilnych oraz zeroemisyjnych źródeł energii wtedy, kiedy będzie to najbardziej potrzebne, czyli na początku przyszłej dekady.

"Wydanie pozytywnej decyzji zasadniczej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska spotkało się z publicznym uznaniem, w szczególności przez Ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce Pana Marka Brzezińskiego oraz ze strony Departamentu Energii USA" - podkreślił zarząd spółki.

Jak przypomniał, o strategicznym znaczeniu tego projektu stanowi fakt, że stał się on częścią programu Phoenix, czyli wsparcia przez Departamentu Stanu USA wymiany starych, likwidowanych elektrowni węglowych na nowoczesne reaktory SMR.

Minister klimatu wydała sześć decyzji zasadniczych dotyczących budowy sześciu obiektów energetyki jądrowej w technologii BWRX-300 dla spółek Orlen Synthos Green Energy w lokalizacjach: Włocławek, Stawy Monowskie, Stalowa Wola, Ostrołęka, Nowa Huta, Dąbrowa Górnicza.

Wnioski o decyzje zasadnicze OSGE złożyła 27 kwietnia 2023 roku. Zgodnie z prawem, wydawana przez ministra właściwego ds. energii na wczesnym etapie procesu inwestycyjnego decyzja zasadnicza jest potwierdzeniem, że inwestycja w obiekt energetyki jądrowej jest zgodny z interesem publicznym i realizowaną przez państwo polityką, w tym polityką energetyczną. Ustawa wskazuje, że decyzja zasadnicza określa dozwolone parametry inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej i uprawnia do ubiegania się o uzyskanie decyzji o ustaleniu lokalizacji, oraz innych niezbędnych decyzji.