Pełnomocnictwo – jak napisać i kiedy można się nim posłużyć

● Pełnomocnictwo to jednostronna czynność prawna, którą mocodawca upoważnia pełnomocnika do dokonywania czynności prawnych w jego imieniu. ● Pełnomocnictwo dzieli się na pełnomocnictwo ogólne, rodzajowe i szczególne. ● Pełnomocnictwo ogólne wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. ● Nie ma jednego obowiązującego wzoru pełnomocnictwa. ● Pełnomocnictwo PEL to pełnomocnictwo do wykonywania czynności prawnych w relacjach z ZUS. ● UPL-1 to pełnomocnictwo do podpisywania elektronicznych deklaracji podatkowych.

Pełnomocnictwo definiowane jest jako jednostronna czynność prawna, której treścią jest oświadczenie woli tzw. mocodawcy upoważniające określoną osobę – tzw. pełnomocnika – do dokonywania czynności prawnych w imieniu osoby składającej oświadczenie. 

W świetle przepisów Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny wyróżnić można następujące rodzaje pełnomocnictwa:

– pełnomocnictwo ogólne, – pełnomocnictwo rodzajowe,  – pełnomocnictwo szczególne.

Pełnomocnictwa nie należy mylić z upoważnieniem.

Pełnomocnictwo ogólne to bardzo szerokie umocowanie, które obejmuje czynności zwykłego zarządu. Pełnomocnictwo rodzajowe dotyczy zaś czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Musi ono definiować rodzaj i zakres czynności, których może dokonywać pełnomocnik. Pełnomocnictwo, upoważniające do dokonywania precyzyjnie określonej w nim czynności, to pełnomocnictwo szczególne. Co istotne, fakt udzielenia pełnomocnictwa szczególnego warunkują przepisy ustawy, które wprost wskazują, że do dokonania poszczególnych czynności wymagane jest pełnomocnictwo szczególne.

Zgodnie z art. 106 Kodeksu cywilnego pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników. Przy czym możliwe jest to tylko wtedy, gdy takie umocowanie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego, który jest podstawą pełnomocnictwa. Jest to tzw. pełnomocnictwo substytucyjne.

Pełnomocnictwo ogólne powinno zostać udzielone na piśmie, pod rygorem nieważności. Jeżeli zaś do ważności czynności prawnej wymaga jest szczególna forma, wówczas pełnomocnictwo do jej dokonania powinno zostać udzielone w takiej formie. 

Należy podkreślić, że nie istnieje jeden obowiązujący wzór pełnomocnictwa, jeżeli jednak udzielane jest ono w formie pisemnej, powinno zawierać określone elementy. Są to:

– wskazanie miejsca i daty sporządzenia pełnomocnictwa, – szczegółowe określenie mocodawcy i pełnomocnika, w tym wskazanie imienia, nazwiska, numeru PESEL, miejsca zamieszkania, nazwy i numeru dokumentu tożsamości, – określenie zakresu uprawnień pełnomocnika, – podpis mocodawcy.

W myśl przepisów pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy mocodawca zrzekł się możliwości odwołania pełnomocnictwa z przyczyn, które uzasadnione są treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

Ponadto wygasa ono z chwilą śmierci mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie zastrzeżono inaczej.

Działając przez pełnomocnika konieczne jest uiszczenie opłaty skarbowej. Przy czym należy podkreślić, że wnoszona jest ona w konkretnym postępowaniu, a nie za samo udzielenie pełnomocnictwa. 

Opłata skarbowa za pełnomocnictwo złożone w urzędzie wynosi 17 złotych. Nie podlega opłacie:

– pełnomocnictwo dla członka rodziny – męża, żony, dzieci, rodziców, dziadków, wnuków, rodzeństwa, – pełnomocnictwo udzielone pełnomocnikowi wpisanemu do CEIDG lub KRS, – pełnomocnictwo udzielone pełnomocnikowi ustanowionemu dla kontaktów z ZUS.

Pełnomocnictwo PEL to pełnomocnictwo do wykonywania czynności prawnych w relacjach z Zakładam Ubezpieczeń Społecznych. Jak ustanowić pełnomocnika w ZUS? Należy wypełnić stosowny formularz ZUS PEL, a następnie wysłać go w formie papierowej do jednego z oddziałów ZUS lub złożyć w formie elektronicznej za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS.

UPL-1 to pełnomocnictwo do podpisywania elektronicznych deklaracji podatkowych. Wypełniony formularz druku UPL-1 należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę firmy. Można również złożyć formularz w wersji elektronicznej. Składając UPL-1 online mocodawca otrzymuje tzw. UPO, czyli urzędowe potwierdzenie odbioru, potwierdzające otrzymanie pełnomocnictwa przez właściwy urząd. 

Od pełnomocnictwa trzeba odróżnić pojęcie upoważnienia. Należy rozumieć je jako wyrażenie zgody na wykonanie określonej czynności, a nie na wyrażenie woli w imieniu mocodawcy, jak to ma miejsce w przypadku pełnomocnictwa. 

Z praktycznego punktu widzenia wiele czynności, do których wykonania upoważniana jest określona osoba, wymaga w istocie pełnomocnictwa.

Jednym z często spotykanych w praktyce upoważnień jest upoważnienie do rejestracji samochodu w Wydziale Komunikacji. Wynika to z faktu, że podczas rejestracji pojazdu powinni być obecni wszyscy jego właściciele, co rodzić może trudności.

Wyróżnić można m.in.:

– upoważnienie do rejestracji pojazdu, – upoważnienie do odbioru dowodu rejestracyjnego, – upoważnienie do wyrejestrowania pojazdu.

Akt prawny: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93.