NBP o "co najmniej zaskakującym" działaniu rządu

Narodowy Bank Polski poinformował w środowym komunikacie, że "kluczowy wpływ na wynik finansowy NBP ma kurs walutowy, a to czynnik podlegający dynamicznym i nieprzewidywalnym zmianom".

Przypomnijmy, że rząd Prawa i Sprawiedliwości spodziewał się, że NBP zanotuje zysk w 2023 roku. "W 2024 r. zgodnie z informacjami otrzymanymi z NBP wpłata do budżetu państwa z tytułu wpłaty z zysku NBP wyniesie 6 mld zł" - mogliśmy przeczytać w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej, które opublikowano w sierpniu ubiegłego roku.

Zgodnie z ustawą o NBP, jeżeli bank centralny wypracuje zysk, to 95 proc. tej kwoty przekazywane jest do budżetu państwa.

NBP poinformował, że w sierpniu ubiegłego roku otrzymał zapytanie z Ministerstwa Finansów dotyczące planowanego wyniku finansowego.

"Zgodnie z przyjętą od wielu lat i kadencji praktyką kolejnych prezesów NBP, w ramach prac nad aktualizacją dochodów budżetu państwa czy też ustawy budżetowej kolejni ministrowie finansów przesyłają do NBP zapytania dotyczące planowanego wyniku finansowego za rok. Takie też zapytanie Bank otrzymał po raz ostatni w sierpniu 2023 r. Wówczas oszacowany dodatni widok finansowy w wysokości ok. 6 mld zł został zapisany w projekcie budżetu z zastrzeżeniem, że 'jest obciążony dużą niepewnością' na co zawsze wskazuje zarówno Narodowy Bank Polski, jak i Ministerstwo Finansów" - czytamy w komunikacie.

Bank centralny zaznaczył, że "w następnych miesiącach szacunek ten uległ gwałtownej zmianie związanej przede wszystkich z bardzo szybkim wzrostem kursu złotego do głównych walut". "Duży wpływ miał również wybuch wojny na Bliskim Wschodzie. To przełożyło się na gwałtowny spadek równowartości złotowej aktywów w walutach obcych, a w konsekwencji doprowadziło do ujemnego wyniku finansowego NBP. Sam wzrost kursu złotego obniżył wynik finansowy na koniec roku o ok. 31 mld zł" - wskazano.

Oznacza to, że do państwowej kasy nie trafi zakładane 6 mld zł. Ten rok jest drugim z rzędu, w którym budżet państwa nie jest zasilony przelewem z NBP. Bank centralny również w 2022 roku poniósł stratę, w wysokości około 16,94 mld zł. Dlatego z uwagi na odnotowaną stratę bank centralny nie dokonał w 2023 roku wpłaty z zysku do budżetu państwa.

W 2021 roku NBP miał 10,97 mld zł zysku i w 2022 roku dokonał wpłaty blisko 844,5 mln zł do budżetu państwa. Nadwyżka ponad określoną w ustawie budżetowej na rok 2022 prognozę - w wysokości około 9,6 mld zł - trafiła do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Z kolei w 2020 roku bank centralny miał zysk w kwocie 9,34 mld zł i w 2021 roku dokonał wpłaty ponad 8,87 mld zł do budżetu.

Według NBP o możliwości wystąpienia ujemnego wyniku finansowego w 2023 roku "było powszechnie wiadomo przez kolejne miesiące począwszy od września, a już formalnie co najmniej od 11 grudnia ubiegłego roku, gdy ogólnopolskie media informowały o zatwierdzeniu przez Zarząd planu finansowego NBP na rok 2024".

Mimo to w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej, które opublikowano w połowie grudnia ubiegłego roku, ponownie zapisano, że NBP zanotuje zysk w 2023 roku.

Bank centralny przekazał, że minister finansów Andrzej Domański "nie zapytał NBP o aktualny przewidywany wynik, mimo otwartości banku na współpracę, wielokrotnie deklarowanej".

"Ku zdziwieniu analityków 19 grudnia ub. roku nowy rząd przyjął projekt budżetu z zapisem o wpłacie z zysku NBP w wysokości 6 mld zł. Umieszczenie w projekcie szacunku z sierpnia 2023 r. w związku z wiedzą Ministra Finansów na temat zaistniałych i niezależnych od NBP czynników rynkowych, a także zmiennego charakteru szacunków nt. wyniku finansowego NBP należy uznać za co najmniej zaskakujące" - ocenili przedstawiciele NBP.

Przypomniano przy tym, że Sejm 18 stycznia br. uchwalił budżet bez stosownej poprawki uwzględniającej informację zawartą w przyjętej 8 stycznia br. opinii Rady Polityki Pieniężnej na temat budżetu, że "nie przewiduje się wpłaty zysku z NBP w 2024 r.".