Sektor bankowy policzył, ile może kosztować wyrok TSUE w sprawie frankowiczów

Związek Banków Polskich w najnowszej edycji raportu "Polska i Europa: innowacje, inwestycje, wzrost" podkreślił, że głównym wyzwaniem dla stabilności krajowego sektora bankowego w Polsce pozostają skutki finansowe ryzyka prawnego związanego z ekspozycjami banków na walutowe kredyty mieszkaniowe. "Wyrok TSUE w sprawie C-520/21 okazał się zgodny z opinią rzecznika generalnego TSUE, a to oznacza konieczność dalszego zwiększania tempa tworzenia rezerw. Skala obciążeń banków pozostaje wysoka. W tej sytuacji finansowanie gospodarki przez sektor bankowy będzie ograniczone" - oceniono.

Związek zwrócił uwagę, że "zwykle wysokie stopy procentowe sprzyjały rentowności działalności bankowej i zyskowność polskich banków. Tym razem, właśnie ze względu na skalę obciążeń, zdolność banków do wewnętrznej akumulacji kapitału pozostaje ograniczona". Jak wynika z danych Narodowego Banku Polskiego zysk netto sektora bankowego w okresie styczeń-czerwiec 2023 roku wyniósł 15,63 mld zł, co oznacza wzrost rok do roku o 49 proc. W samym czerwcu sektor zanotował 1,29 mld zł straty netto.

"Wyższe stopy procentowe przełożyły się na istotną poprawę zysków banków w pierwszych miesiącach 2023 roku, jednak należy mieć na uwadze fakt, że ostateczne roczne wyniki finansowe będą pod wpływem dalszego wzrostu rezerw na ryzyko prawne kredytów walutowych oraz niepewności regulacyjnej, podobnie jak miało to miejsce w 2022 roku" - czytamy w raporcie ZBP.

Z przytoczonych danych wynika, że liczba kredytów mieszkaniowych we frankach szwajcarskich pod koniec czerwca br. spadła do 277,6 tys. z 282,7 tys. w maju. Dla porównania przed rokiem było to 353,5 tys. kredytów. Jak podano, wartość kredytów frankowych na koniec pierwszego półrocza wynosiła 37,9 mld zł, podczas gdy rok wcześniej było to 69 mld zł.

Zespół Badań i Analiz ZBP policzył, jakie mogą być skutki unieważnienia umów po wyroku TSUE. Przeprowadzono symulację dwóch scenariuszy: referencyjnego i szokowego. Założono, że jedna czwarta (25 proc.) frankowiczów zawrze ugodę, a trzy czwarte złoży pozew. Przy założeniu, że proporcja ugód do założonych sporów sądowych wyniosłaby 25/75, szacowana skumulowana wartość brakujących rezerw na ryzyko prawne wyniosłaby około 58 mld zł. "Wariant ten, uznany jako najbardziej prawdopodobny i przyjęty do dalszej symulacji" - podkreślono w raporcie.

ZBP w scenariuszu referencyjnym ocenia, że rozkład kosztów związanych z CHF nastąpi równomiernie w latach 2023-2025 - po 19,33 mld zł rocznie. Z kolei w scenariuszu szokowym kumulacja rezerw nastąpi w 2023 roku - 25 mld zł. W 2024 roku poziom zawiązywanych rezerw osiągnie wartość 20 mld zł, zaś w 2025 - 13 mld zł.

Przy takich założeniach wynik finansowy banków w 2024 roku przy scenariuszu referencyjnym spadnie do 12,56 mld zł z ponad 22 mld zł w 2023 roku, zaś w 2025 wynik wyniesie 0,67 mld zł. Przy scenariuszu szokowym wynik finansowy netto sektora w 2023 wyniesie 17,29 mld zł, w 2024 roku spadnie do 6,74 mld zł, zaś w 2025 roku banki odnotowują stratę w wysokości 4,82 mld zł.

Scenariusz referencyjny zakłada spadek stóp procentowych w 2024 roku o 20 proc. w stosunku do 2023 roku i o 40 proc. w 2025 roku w stosunku do 2023 roku. Tempo spadku oprocentowania depozytów wyniesie 25 proc. w 2024 roku i 50 proc. w 2025 roku w stosunku do 2023 roku. Scenariusz szokowy zakłada spadek stóp procentowych w 2024 roku o 25 proc. w stosunku do 2023 roku i o 50 proc. w 2025 roku w stosunku do 2023 roku. Tempo spadku oprocentowania depozytów wyniesie 30 proc. w 2024 roku i 60 proc. w 2025 roku.

ZBP założył, że w przyszłym roku będą kontynuowane ustawowe wakacje kredytowe, z uwzględnieniem kryterium dochodowego. Koszty działania banków, podobnie jak koszty z tytułu prowizji, mają rosnąć o 5 proc. rok do roku.

Zdaniem ankietowanych przez ZBP bankowców największym zagrożeniem dla sektora bankowego jest wyrok TSUE w sprawie frankowiczów. Takiego zdania jest 38 proc. respondentów.