"Widać, że system nie działa". Alarmujący raport

Źródło:
tvn24.pl
Narastające zjawisko mobbingu w Polsce
Narastające zjawisko mobbingu w PolsceTVN24
wideo 2/6
Narastające zjawisko mobbingu w PolsceTVN24

- Pracownik versus duża organizacja, czy nawet mała organizacja, naprawdę nie ma szans - stwierdza w rozmowie z tvn24.pl Adriana Rychter, zajmująca się HR-em, jedna z autorek ogólnopolskiego badania o mobbingu "Pracować po ludzku". - To jest bardzo trudne zjawisko, bo z konsekwencjami trzeba potem bardzo długo pracować - dodaje psycholożka Joanna Kolenda, druga autorka raportu.

Długotrwałego i uporczywego nękania lub zastraszania w pracy, które prowadziło do obniżenia samooceny zawodowej, poniżenia, ośmieszenia, izolacji lub eliminacji z zespołu, czyli mobbingu, doświadczyło w Polsce ponad 66 proc. ankietowanych osób - wynika z ogólnopolskiego badania o mobbingu "Pracować po ludzku", przeprowadzonego przez psycholożkę Joannę Kolendę, Adrianę Rychter, Przemka Hubisza i Dominikę Kolendę.  

Mobbing zgłosiło tylko 31,1 proc. badanych, a pomoc uzyskało wyłącznie 18,4 proc. pracowników.  

"Dlatego być może tak niewiele osób doświadczających znęcania psychicznego i/lub fizycznego zgłasza ten fakt do innych struktur" - czytamy w raporcie.  

Jak zachowuje się mobber

Osoby, które doświadczyły mobbingu, doznały przede wszystkim celowego ignorowania lub umniejszania ich wysiłków i osiągnięć, czy nieustającego poddawania ich nieuzasadnionej i ciągłej kontroli pracy. Czuły także, iż mają mniejsze prawa od innych pracowników. Pomijano również ich opinię oraz regularnie podważano ich kompetencje mimo posiadania odpowiednich kwalifikacji - wskazano w raporcie.

- Widać, że system nie działa. Pracownik versus duża organizacja, czy nawet mała organizacja, naprawdę nie ma szans - komentuje w rozmowie z redakcją biznesową tvn24.pl Rychter.

Jak dodaje, z jej doświadczenia wynika, że ofiarami mobbingu są przede wszystkim perfekcjoniści. - To są osoby, które są bardzo dobre, mają bardzo dobre wyniki i nie boją się przedstawiać swojego zdania - wyjaśnia.

Z raportu wynika także, że to kobiety (70,3 proc.) częściej niż mężczyźni (49,3 proc.) doświadczyły mobbingu w życiu zawodowym, "co między innymi mogło wpłynąć na ich większe zainteresowanie tą tematyką, czego dowodem jest znacznie wyraźniejszy udział kobiet w badaniu". 

Ponadto 70 proc. respondentów wskazało, że zachowań mobbingujących doświadczali codziennie lub kilka razy w tygodniu.  

Jak zaznacza Kolenda, "fatalną wiadomością jest także to, że do mobbingu dochodzi również w organizacjach, które mają polityki mobbingowe i prowadzą także szkolenia dla swoich pracowników o takiej tematyce".

Niska świadomość zachowań mobbingujących w pracy 

Psycholożka wyjaśnia, że mobbing niesie za sobą ogromne konsekwencje dla osoby mobbowanej. - To jest bardzo trudne zjawisko, bo z konsekwencjami trzeba potem bardzo długo pracować - mówi. Jak dodaje, do jej gabinetu przychodzi wiele osób, które zupełnie nie mają świadomości, że powodem ich złego samopoczucia jest przemoc, której doznają w pracy.  

- Kiedy do mnie trafiają, to zazwyczaj już z objawami depresji, zaburzeń lękowych czy nawet po próbach samobójczych, ale nie łączą tego z mobbingiem, ponieważ to jest długo sącząca się trucizna - mówi Joanna Kolenda.

- Tym bardziej że mobbingowi często towarzyszy poczucie winy i odpowiedzialności. Osoby te często myślą, że to z nimi coś jest nie tak i dopiero po wielu rozmowach dochodzimy do przyczyny, którą jest właśnie mobbing w pracy - wyjaśnia psycholożka.

W raporcie czytamy, że "relacje z osobą mobbingującą wpływają negatywnie w szczególności na motywację do pracy, występują symptomy wypalenia zawodowego, myśli o pracy lub osobie mobbingującej wywołują silny stres lub niepokój uniemożliwiający działanie, po doświadczeniu mobbingu obniża się poziom zaufania do pracodawców i współpracowników oraz następuje spadek efektywności zawodowej". 

- Z punktu widzenia HR-owego mogę powiedzieć, że bardzo mało osób zdaje sobie sprawę z tego, że są ofiarami przemocy psychicznej. Bardzo często wydaje się im, że po prostu tak musi być i oni muszą to znosić. Nasza kultura przyzwyczaiła nas do takiej pracy, że szef ma przecież zawsze rację i może wszystko. No nie. To tak nie jest - mówi Rychter. - Poziom świadomości jest naprawdę bardzo niski.

Jak wyjaśnia, osoby mobbingujące też bardzo często nie mają świadomości, że przekraczają granice. - Rozmawiając z takimi osobami, często orientowałam się, że kompletnie nie zdawały sobie z tego sprawy, że ich zachowanie, nieodpowiedni ton, dobór słów czy sposób traktowania ludzi jest niewłaściwy - mówi.  

Kto mobbuje

Autorki badania zaobserwowały "dość wyraźną jednomyślność w kwestii relacji stanowiska pomiędzy badanym a mobberem". W raporcie czytamy bowiem, że "najczęściej wskazywaną odpowiedzią (ankietowanych - red.) okazała się (relacja - red.) - podwładny (mobbowany) – przełożony (mobber) – 78,5 proc. Dużo mniejszy udział dotyczy odpowiedzi: pracownik (mobbowany) – pracownik (mobber) – 13,7 proc. oraz pracownik (mobbowany) – współpracownik w innej jednostce – 4,9 proc.".  

Ponadto w raporcie wskazano, że osoby znęcające się to kobiety na stanowiskach dyrektorskich (27,8 proc.), menadżerowie średniego szczebla (24,3 proc.) oraz menadżerowie wyższego szczebla (20,7 proc.). Najmniej wskazań obejmuje pracownika liniowego - 10,5 proc. oraz prezesa - 16,8 proc.  

Dodatkowo z odpowiedzi wynika, że mobber będący kobietą częściej za ofiarę obiera sobie kobietę, natomiast mobber mężczyzna - mężczyznę.  

Szokujące może się też wydawać, że "ponad 80 proc. sytuacji mobbingu zdarzało się przy świadkach". 

Sześć przesłanek do spełnienia

Jak wyjaśnia Rychter, zgodnie z prawem musi zostać spełnionych sześć przesłanek jednocześnie, aby sąd uznał, że doszło do mobbingu.  

- To naprawdę jest bardzo trudna sytuacja dla ofiar, które decydują się na proces w sądzie - mówi Rychter.   

Jak wyjaśnia komentująca raport radczyni prawna Joanna Cur, "w 2024 r. sądy rozpatrzyły 625 spraw dotyczących mobbingu, z czego zakończone zostały 253 sprawy, przy czym sąd uwzględnił w całości lub w części powództwo jedynie w 29 sprawach".  

Dodaje dla porównania, że w 2023 r. "sądy rozpatrzyły 611 tego typu spraw, z czego zakończonych zostało 250, w tym sąd uwzględnił w całości lub w części powództwo jedynie w 34 sprawach". Natomiast - jak zaznacza - "w 2022 r. te statystyki wyglądały jeszcze bardziej ponuro: sądy rozpatrzyły 551 spraw dotyczących mobbingu, z czego zakończyły się 192 sprawy, a sąd uwzględnił w całości lub w części powództwo w 17 sprawach". 

Z raportu wynika, że z powodu mobbingu pracę musiało zmienić 69,1 proc. ankietowanych. Pozostała część pracowników aktualnie pracuje w tej samej organizacji lub zmieniła miejsce zatrudnienia z innego powodu. Z kolei branżę zawodową musiało zmienić 31,6 proc. badanych.  

Propozycja zmiany definicji mobbingu 

Światełkiem w tunelu według Cur może być to, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaproponowało nową definicję mobbingu, która w swoim założeniu ma być prostsza i bardziej zrozumiała.

"Projekt zmian trafił do konsultacji i ma być przekazany do Rady Ministrów jeszcze w tym roku" - wyjaśnia, dodając, że zaproponowano przede wszystkim zmianę definicji.

"Mobbing ma być traktowany jako uporczywe nękanie pracownika", przy czym wyjaśnia, że uporczywość ma być rozumiana jako zachowania powtarzalne, nawracające lub stałe. "Nie trzeba będzie już udowadniać 'długotrwałości' rozumianej sztywno jako wiele miesięcy, co często blokowało możliwość skutecznego dochodzenia przez pracowników swoich praw" - zaznacza.  

Ma zostać także rozszerzony katalog zachowań. Ponadto emocje ofiary również mają być brane pod uwagę. "Sąd ma oceniać mobbing nie tylko przez pryzmat obiektywnych skutków, ale też subiektywnych, racjonalnych odczuć pracownika" - wyjaśnia.  

Kolejna propozycja zmian to zwiększenie odpowiedzialność pracodawcy, ale też możliwość jej ograniczenia. "Pracodawca ma być aktywnie i stale zobowiązany do przeciwdziałania mobbingowi" - zaznacza.  

Dodatkowo nowe przepisy zakładają, że "pracownik, który doznał mobbingu, będzie mógł domagać się: zadośćuczynienia w wysokości nie niższej niż równowartość jego 6-miesięcznego wynagrodzenia, lub odszkodowania - jeśli poniósł szkodę majątkową". 

- Myślę, że bez zmiany prawa nic się w kwestii przeciwdziałania mobbingowi nie zmieni. Możemy mówić o tym, uświadamiać ludzi, ale tak naprawdę tylko skuteczne prawo ochroni ofiarę - wskazuje Rychter.

Jak zaznacza, proponowana zmiana nie tylko zwiększy ochronę pracowników, ale także przeniesie ciężar dowodu z pracownika na pracodawcę. - To jest bardzo ważne - podkreśla.

Czytaj również: "Szef na mnie krzywo patrzy". Nieraz cierpią przez to całe rodziny >>>

O badaniu

Badanie prowadzono w dniach 12 marca-30 kwietnia 2025 roku. Ankieta została skierowana do losowo dobranych dorosłych osób pracujących na terenie Polski. Ostatecznie po weryfikacji poprawności wypełnionych kwestionariuszy w analizie uwzględnione zostały 1084 ankiety.

Zdecydowana większość ankietowanych to kobiety (81 proc.), mężczyźni stanowili 18,5 proc. respondentów, natomiast osoby nieidentyfikujące się z żadną płcią obejmują wyłącznie 0,5 proc. wszystkich badanych. Średnia wieku wyniosła 38,59 lat.

Jeśli doświadczasz problemów emocjonalnych i chciałabyś/chciałbyś uzyskać poradę lub wsparcie, tutaj znajdziesz listę organizacji oferujących profesjonalną pomoc - zarówno dzieciom, jak i dorosłym.

Autorka/Autor:

Opracowanie grafik: Katarzyna Korzeniowska

Źródło: tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W czwartek Arcelor Mittel Poland (AMP), największy producent stali w Polsce, ogłosił "tymczasowe zatrzymanie" pieca numer 3 w Dąbrowie Górniczej. Powodem są wysokie ceny energii i uprawnień do emisji CO2, a także niewystarczająca ochrona rynku. - Bardzo zła wiadomość - ocenił Wojciech Saługa, marszałek województwa śląskiego.

Gigant wstrzyma działanie wielkiego pieca w Polsce. "Bardzo zła wiadomość"

Gigant wstrzyma działanie wielkiego pieca w Polsce. "Bardzo zła wiadomość"

Źródło:
PAP

- Minister finansów pracuje nad projektem ustawy dotyczącym podniesienia kwoty wolnej od podatku - poinformował w programie "Jeden na jeden" na antenie TVN24 rzecznik rządu Adam Szłapka. Pytany o zapowiedź prezydenta elekta Karola Nawrockiego dotyczącą projektu w tej sprawie, stwierdził, iż "nie może być takiej sytuacji, że będzie nieodpowiedzialna ustawa złożona na przykład przez prezydenta i większość sejmowa za tym zagłosuje".

Rzecznik rządu: to się po prostu nie może wydarzyć

Rzecznik rządu: to się po prostu nie może wydarzyć

Źródło:
PAP

Prezes Starbucks Brian Niccol zarobił w 2024 roku 6666 razy więcej niż przeciętny pracownik sieci - informuje portal stacji CNN, powołując się na raport Executive Paywatch. To największa dysproporcja płacowa spośród 500 czołowych firm notowanych na amerykańskiej giełdzie.

Zarobił 6666 razy więcej niż przeciętny pracownik

Zarobił 6666 razy więcej niż przeciętny pracownik

Źródło:
CNN

Produkcja samochodów w Wielkiej Brytanii spadła do najniższego poziomu od 1953 roku, pomijając zamknięcie fabryk w czasach COVID-19 – wynika z danych opublikowanych przez Stowarzyszenie Producentów i Sprzedawców Samochodów (Society of Motor Manufacturers and Traders, SMMT). Zdaniem ekspertów brytyjski przemysł motoryzacyjny właśnie "osiągnął dno", co może mieć poważne konsekwencje dla całej gospodarki.

Produkcja aut najniższa od siedmiu dekad. "Osiągnęliśmy dno"

Produkcja aut najniższa od siedmiu dekad. "Osiągnęliśmy dno"

Źródło:
PAP

Tysiące pracowników z Europy Środkowo-Wschodniej mieszkają w dramatycznych warunkach w Roosendaal w Holandii - alarmuje dziennik "de Volkskrant". Osoby zakwaterowane nielegalnie płacą setki euro za miejsce na materacu, często bez dostępu do prądu, ogrzewania czy bieżącej wody.

"Współczesna forma niewolnictwa". Byli tam Polacy

"Współczesna forma niewolnictwa". Byli tam Polacy

Źródło:
PAP

Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości odnotowało w tym roku aż 40 tysięcy przypadków cyberprzestępstw w Polsce. Znaczną część z nich stanowią oszustwa związane z ofertami wakacyjnymi. Policja oraz przedstawiciele branży turystycznej apelują o ostrożność i podpowiadają, jak rozpoznać fałszywe oferty wyjazdów.

Oszuści polują na turystów. "Łapią się na ten haczyk"

Oszuści polują na turystów. "Łapią się na ten haczyk"

Źródło:
PAP

Sprzedaż samochodów elektrycznych marki Tesla w Unii Europejskiej mocno w dół. Jak poinformowało Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów (ACEA), w czerwcu 2025 roku liczba rejestracji nowych aut tego producenta była o 39,5 procent niższa niż w analogicznym miesiącu ubiegłego roku.

Kłopoty giganta. Ogromny spadek sprzedaży

Kłopoty giganta. Ogromny spadek sprzedaży

Źródło:
PAP

Niskiej jakości i objęte międzynarodowymi sankcjami rosyjskie paliwo zalewa Afrykę, niszcząc przemysł naftowy i zagrażając zdrowiu Afrykanów - alarmuje Aliko Dangote, najbogatszy człowiek kontynentu. Sprowadzane z Rosji produkty naftowe najczęściej trafiają między innymi do Libii, Egiptu, Maroka i Tunezji.

Rosyjskie paliwo zalewa kontynent. Miliarder ostrzega

Rosyjskie paliwo zalewa kontynent. Miliarder ostrzega

Źródło:
PAP

W czerwcu, podobnie jak w całym drugim kwartale 2025 roku, sprzedaż nowych mieszkań spadła w większości największych miast - wynika z raportu portalu RynekPierwotny.pl. Zmniejszyła się również aktywność inwestycyjna deweloperów.

"Niespodzianka" na rynku. Duże spadki

"Niespodzianka" na rynku. Duże spadki

Źródło:
PAP

Wydobycie ropy i gazu to sektor, którego czas dobiega końca - ocenił w środę rzecznik niemieckiego ministerstwa środowiska, odnosząc się do informacji o odkryciu złóż ropy naftowej w rejonie wyspy Wolin. Przypomniał, że Unia Europejska planuje osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku.

Odkryto duże złoże ropy w Polsce. Niepokój w Niemczech

Odkryto duże złoże ropy w Polsce. Niepokój w Niemczech

Źródło:
PAP

O opłacie reprograficznej, nazywanej też ostatnio podatkiem od smartfonów, przez długi czas było cicho. Tymczasem Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego właśnie skierowało do konsultacji projekt rozporządzenia wraz z zaktualizowanym wykazem urządzeń, które opłatą tą zostaną objęte.

"Podatek od smartfonów". Jest projekt

"Podatek od smartfonów". Jest projekt

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęło prace nad ustawą zakazującą stosowania bezpłatnych staży - poinformowano w środowym komunikacie. Tego dnia w resorcie odbyły się wstępne konsultacje dotyczące planowanych zmian.

Ministerstwo pracy szykuje zakaz. "Pierwszy krok"

Ministerstwo pracy szykuje zakaz. "Pierwszy krok"

Źródło:
PAP

Komisja Europejska zamierza przedstawić państwom członkowskim propozycję wprowadzenia ceł odwetowych na towary ze Stanów Zjednoczonych o łącznej wartości 93 miliardów euro. Działanie to ma być odpowiedzią na groźbę nałożenia przez administrację amerykańską trzydziestoprocentowych "ceł wzajemnych" na produkty pochodzące z krajów Unii Europejskiej.

Groźby Trumpa, Bruksela szykuje odwet

Groźby Trumpa, Bruksela szykuje odwet

Źródło:
PAP

Projekt waloryzacji rent i emerytur na 2026 rok został przyjęty przez Komitet Stały Rady Ministrów. Zakłada on najniższy wskaźnik wzrostu, jaki dopuszczają przepisy.

O tyle mają wzrosnąć emerytury. Projekt z zielonym światłem

O tyle mają wzrosnąć emerytury. Projekt z zielonym światłem

Źródło:
PAP

Firma W.Kruk zamierza przejąć spółkę Lilou - wynika z informacji Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obie zajmują się sprzedażą biżuterii.

Znana marka biżuteryjna chce przejąć konkurenta

Znana marka biżuteryjna chce przejąć konkurenta

Źródło:
PAP

Nowy mechanizm dochodów własnych Unii Europejskiej, zaproponowany przez Komisję Europejską - tak zwany podatek od firm - może doprowadzić do poważnych zakłóceń gospodarczych w Unii Europejskiej - ostrzegają eksperci brukselskiego think tanku Bruegel. Ich zdaniem Bruksela powinna zrezygnować z realizacji tego pomysłu.

Chcą nowego podatku, eksperci biją na alarm

Chcą nowego podatku, eksperci biją na alarm

Źródło:
PAP

Ogłoszona przez prezydenta Donalda Trumpa "potężna" umowa handlowa z Japonią zakłada, że Japończycy nabędą 100 samolotów Boeinga oraz zwiększą zakupy amerykańskiego uzbrojenia i ryżu - podał Biały Dom.

Samoloty, sprzęt wojskowy i ryż w "potężnej" umowie Trumpa

Samoloty, sprzęt wojskowy i ryż w "potężnej" umowie Trumpa

Źródło:
PAP

W ramach rekonstrukcji rządu powstał resort gospodarki i finansów, na którego czele stanął Andrzej Domański. Przejął on zadania likwidowanego Ministerstwa Rozwoju i Technologii, zarządzanego przez Krzysztofa Paszyka.

Resort znika, minister odchodzi. "Nawet Ronaldo schodzi z boiska"

Resort znika, minister odchodzi. "Nawet Ronaldo schodzi z boiska"

Źródło:
pap/tvn24.pl

Szef rządu Donald Tusk ogłosił długo wyczekiwane przetasowania w Radzie Ministrów. Po rekonstrukcji w jej składzie zostanie tylko czternastu z dotychczasowych ministrów, z czego niektórzy z nowymi funkcjami.

Pozostają w rządzie, niektórzy w innej roli

Pozostają w rządzie, niektórzy w innej roli

Źródło:
tvn24.pl

Stopa bezrobocia w czerwcu 2025 roku wyniosła 5,2 procent - przekazał w środę Główny Urząd Statystyczny (GUS). Miesiąc wcześniej bezrobocie było na poziomie 5,0 procent.

Rośnie bezrobocie. Nowe dane

Rośnie bezrobocie. Nowe dane

Źródło:
PAP

Chiński wiceminister handlu Wang Wentao stanowczo zaprotestował przeciwko objęciu dwóch instytucji finansowych 18. pakietem sankcji wobec Rosji - przekazało ministerstwo handlu w Pekinie. Sprzeciw został wyrażony podczas rozmowy z unijnym komisarzem do spraw handlu Maroszem Szefczoviczem.

"Stanowczy protest" Chin wobec unijnych działań

"Stanowczy protest" Chin wobec unijnych działań

Źródło:
PAP

Premier Donald Tusk po godzinie 10 ogłosił zmiany w składzie Rady Ministrów. Dotychczasowy minister finansów Andrzej Domański będzie ministrem finansów i gospodarki. - To pierwszy taki przypadek w historii, żeby w jednym miejscu skupić decyzje i gospodarcze i finansowe - oznajmił Tusk.

To będzie nowy superresort

To będzie nowy superresort

Źródło:
tvn24.pl

Ministerstwo Przemysłu stało się jednym z najkrócej funkcjonujących ministerstw w historii Polski. Od formalnego utworzenia resortu, który miał dbać za transformację energetyczną kraju do ogłoszenia jego zniknięcia minął rok, cztery miesiące i 22 dni. Po środowej rekonstrukcji rządu ministerstwo, które miało swoją siedzibę w Katowicach przestaje funkcjonować.

Ministerstwo instant. "Żyło" ledwie nieco ponad 500 dni

Ministerstwo instant. "Żyło" ledwie nieco ponad 500 dni

Źródło:
tvn24.pl

Premier Donald Tusk ogłosił powstanie Ministerstwa Energii. Na jego czele ma stanąć Miłosz Motyka, który do tej pory był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, gdzie odpowiadał za sektor odnawialnych źródeł energii oraz elektroenergetyki.

Miłosz Motyka stanie na czele nowego Ministerstwa Energii

Miłosz Motyka stanie na czele nowego Ministerstwa Energii

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Nowym ministrem aktywów państwowych zostanie Wojciech Balczun - poinformował Donald Tusk. W wyniku rekonstrukcji rządu Balczun ma zastąpić na czele MAP Jakuba Jaworowskiego.

Wojciech Balczun nowym ministrem aktywów państwowych

Wojciech Balczun nowym ministrem aktywów państwowych

Źródło:
tvn24.pl, PAP

W wyniku rekonstrukcji rządu stanowisko ministra rolnictwa i rozwoju wsi straci Czesław Siekierski. Zastąpić go ma Stefan Krajewski - przekazał premier Donald Tusk.

Stefan Krajewski będzie szefem resortu rolnictwa i rozwoju wsi

Stefan Krajewski będzie szefem resortu rolnictwa i rozwoju wsi

Źródło:
tvn24.pl