W najnowszej analizie uwzględniono 96 badań w tym zakresie, które przeprowadzono w 21 krajach. Wykazały one, że w latach 2000-2020 odsetek dzieci i nastolatków z nadciśnieniem zwiększył się z 3,4 proc. u chłopców i 3 proc. u dziewcząt do odpowiednio 6,5 proc. i 5,8 proc. Oznacza to prawie dwukrotny wzrost.

Więcej aktywności, mniej soli

Jak informują eksperci, głównymi powodami wzrostu nadciśnienia wśród najmłodszych są otyłość, niewłaściwa dieta oraz mała aktywność fizyczna. UNICEF poinformowała niedawno, że nadwagę ma obecnie jedna na pięć osób w wieku od 5 do 19 lat. Spośród tej liczby jedno na 10 dzieci, a zatem prawie połowa, może być uznana za otyłe. Po raz pierwszy w historii liczba dzieci otyłych przewyższa liczbę dzieci z niedowagą. W najnowszym raporcie organizacji wskazano, że od 2000 roku liczba dzieci otyłych wzrosła z 3 proc. do 9,4 proc., a liczba dzieci z niedowagą spadła z 13 proc. do 9,2 proc.

Badacze w Polsce podkreślają, że rzeczywistość jest jeszcze gorsza niż w raporcie UNICEF. - Raportowano 7 procent otyłości wśród polskich dzieci, a tak naprawdę, jak popatrzymy na 8-latki, to praktycznie co piąty polski ośmioletni chłopak jest otyły - wskazała prof. dr hab. Anna Fijałkowska z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie we wrześniowej rozmowie z reporterką magazynu "Polska i Świat".

Dowiedz się więcej:

Kilkulatki z nadciśnieniem i stłuszczeniem wątroby. "To jest bardzo częste"

Polska

Czym grozi nadciśnienie?

Ustalenia autorów publikacji w "Lancet Child and Adolescent Health" są niepokojące, gdyż nadciśnienie tętnicze zwiększa ryzyko wielu chorób, głównie sercowo-naczyniowych.

Dr n. med Aneta Kosiorek w niedawnej rozmowie z tvn24.pl przypomniała, że utrzymujące się podwyższone ciśnienie tętnicze i nadciśnienie tętnicze prowadzą do zmian strukturalnych i funkcjonalnych kluczowych narządów, takich jak serce, mózg, nerki, oczy i naczynia krwionośne (zarówno makro i mikrokrążenie). - Jeśli subkliniczne, czyli utajone, powikłania narządowe nie są leczone, mogą przejść od postaci bezobjawowej do objawowej, prowadząc ostatecznie do nagłych zdarzeń sercowo-naczyniowych jak udar mózgu lub zawał serca - mówiła.

- Dobra wiadomość jest taka, że nadciśnienie jest czynnikiem ryzyka, który można skorygować - zaznacza dr Peige Song z Uniwersytetu Medycznego Zhejiang w Hangzhou w Chinach, jedna z autorek wspomnianego badania. Zdaniem specjalistki, warunkiem jest wczesne wykrycie nadciśnienia i rozpoczęcie odpowiedniej terapii, w tym przede wszystkim zmiany stylu życia. Chodzi głównie o zwiększenie aktywności oraz zapewnienie odpowiedniej diety, w tym zmniejszenie spożycia soli oraz żywności ultraprzetworzonej. Jak zaznacza dr Song, u dzieci - podobnie jak u dorosłych - ważne jest też właściwe wysypianie się.

Jeden pomiar nie wystarczy

Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się u dziecka, u którego wartość ciśnienia (BP) skurczowego i/lub rozkurczowego wynosi powyżej 95. centyla dla wieku, płci i centyla wzrostu, uzyskanego z pomiarów wykonanych podczas 3 niezależnych wizyt - zgodnie z tabelą poniżej

Dla nastolatków powyżej 16. roku życia obowiązują kryteria takie jak u dorosłych. - Wytyczne z 2024 roku nadal, bez zmian, definiują nadciśnienie, kiedy wartość skurczowego ciśnienia wynosi (równe bądź większe) 140 mmHg lub rozkurczowego ciśnienia (równe bądź większe) 90 mmHg, bez rozróżniania ciśnienia według stopni - tłumaczyła dr n. med Aneta Kosiorek w rozmowie z tvn24.pl.

Autorzy badania zwracają uwagę, że ciśnienie trzeba zbadać kilkakrotnie, w różnych warunkach, by stwierdzić, że jest ono zbyt wysokie. Jeden pomiar nie wystarczy, szczególnie wtedy, gdy został wykonany w gabinecie lekarza. Podczas wizyty u lekarza ciśnienie krwi może się zwiększyć pod wpływem stresu.

Dowiedz się więcej:

Więcej niż 130/80 mmHg to już nadciśnienie? I czym grozi nieleczone? Ekspertka wyjaśnia

Nadciśnienie rzadko jest rozpoznawane w pierwszych latach życia dziecka. Jego częstość najbardziej wzrasta w okresie pokwitania, szczególnie u chłopców. Według opublikowanych w 2024 r. "Wytycznych Ekspertów Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego" w Polsce u nastolatków w wieku 18 lat nadciśnienie dotyczy 9 proc, populacji, a wśród chłopców jest to nawet 16 proc. Odpowiada to częstości tego schorzenia u młodych dorosłych.