"W pierwszej kolejności musimy myśleć o klimacie"

Źródło:
PAP
Przez Ścinawę przechodzi fala powodziowa. Relacja reportera TVN24
Przez Ścinawę przechodzi fala powodziowa. Relacja reportera TVN24TVN24
wideo 2/5
Przez Ścinawę przechodzi fala powodziowa. Relacja reportera TVN24TVN24

W Polsce trwa walka z powodzią. Zdaniem doktor Iwony Wagner, hydrolożki z Uniwersytetu Łódzkiego, środowisko to nie ozdobnik dodany do naszego życia. - To błękitno-zielona infrastruktura, która pełni bardzo ważną funkcję, również w regulowaniu powodzi i suszy - dodała.

Powódź dotknęła południowo-zachodnich i południowych regionów Polski. Stany alarmowe są przekroczone na kilkudziesięciu rzekach. Według doktor habilitowanej Iwony Wagner z Katedry UNESCO Ekohydrologii i Ekologii Stosowanej na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, powódź na południu kraju oraz panująca na pozostałym terenie susza powinny skłonić nas do zdecydowanej zmiany sposobu myślenia o wodzie, środowisku i zarządzaniu krajobrazem. - W pierwszej kolejności musimy myśleć o klimacie, zacząć redukować emisję dwutlenku węgla, bo klimat już się zmienia i z każdym miesiącem i rokiem będzie coraz gorzej. Po drugie - krajobraz. Bardzo poważnie trzeba podejść do tego, że środowisko to nie jest ozdobnik dodany do naszego życia, tylko błękitno-zielona infrastruktura, która pełni bardzo ważną funkcję - również w regulowaniu powodzi i suszy. Dopiero na trzecim miejscu powinno być tworzenie zbiorników przeciwpowodziowych - powiedziała ekspertka.

>>> CZYTAJ: Fala wezbraniowa na Odrze. Najnowsza prognoza IMGW

Zrujnowane Głuchołazy, trwa wielkie sprzątanie. Relacja reportera TVN24
Zrujnowane Głuchołazy, trwa wielkie sprzątanie. Relacja reportera TVN24 TVN24

Zbiorniki przeciwpowodziowe i uwolnienie rzek

Jak zauważyła Wagner, zbiorniki przeciwpowodziowe są ważne na obszarach górskich i podgórskich, bo tam woda spływa bardzo szybko i dynamicznie, dlatego trudno ją okiełznać w istniejącym krajobrazie.

- Najlepiej sprawdzają się suche zbiorniki, bo mówiąc opisowo, to nie może być wanna pełna wody, do której już nic nie dolejemy. To muszą być puste obszary, w których woda musi się gromadzić - zaznaczyła ekspertka. W opinii badaczki zbiorniki tego typu nie funkcjonują dobrze na terenach nizinnych; tam doktor szukałaby raczej możliwości uwolnienia dolin z zabudowy i wyznaczania obszarów, gdzie woda może się wylać w sposób naturalny. Według ekspertki to byłoby mniej kosztowne, a bardziej skuteczne, ponieważ dolina rzeczna jest właśnie od tego, aby była zalana i ma bardzo dużą pojemność, a więc sprawdziłaby się w zapobieganiu powodziom. Jej zdaniem takie rozwiązania powinno się stosować nie tylko na odcinkach dużych rzek, ale również na ich małych dopływach. Wskazane jest poszukiwanie szerszych fragmentów niezabudowanych dolin i ich bezwzględna ochrona przed zabudową. - Dolina rzeczna to teren przepływu wody, jeżeli instaluje się tam jakąkolwiek infrastrukturę, to należy się liczyć z tym, że woda tam przypłynie, bo to czysta fizyka - wyjaśniła.

Jak zapobiegać powodziom?

Dla hydrologów powodzie, a dokładniej mówiąc - wezbrania rzek, są zjawiskiem normalnym. Jeśli chodzi o obecną powódź to zaskakujący jest przede wszystkim termin jej wystąpienia, bo wrzesień i październik były do tej pory miesiącami suchymi i słonecznymi. Duże powodzie zdarzały się w Polsce raczej w czerwcu, lipcu, czasem w maju. - To jest zaskakujące i na pewno duży w tym udział zmian klimatu. I my wiemy o tym od dawna, bo mówił o tym Pierwszy Raport IPCC, czyli Międzyrządowego Zespołu do spraw Zmian Klimatu przy ONZ, który opublikowano w 1997 roku. Oczywiście, wtedy mało ludzi traktowało go poważnie, ale już ostatni raport IPCC z przełomu 2021 i 2022 roku bardzo wyraźnie ostrzegał, że wchodzimy w czerwoną strefę, w której będą działy się rzeczy, jakich wcześniej nie było. Mamy do czynienia z naprawdę dużym zagrożeniem występowania różnych i złożonych zjawisk kryzysowych, co z pewnością jest częścią oddziaływania zmienionego klimatu. Ale nie tylko - zaznaczyła dr Wagner. Czynnikiem, o który - w opinii hydrolożki - należy zadbać w szczególny sposób jest krajobraz. Ekspertka zwróciła między innymi uwagę na tereny leśne na obszarach górskich, które są intensywnie użytkowane gospodarczo.

- Mamy wycinanie drzew, zrywki, drogi zrywkowe, którymi w momencie opadu woda płynie jak po rynnie do niższych obszarów. Mamy duże tereny zabudowy i pola uprawne. To wszystko są składowe naszego krajobrazu i nie jest tak, że nie powinno ich być. Ważna jest proporcja między wszystkimi składowymi - wyjaśniła.

Umacnianie wałów nad rzeką Oławą w Stanowicach. Zdjęcia z drona 18.09.24
Umacnianie wałów nad rzeką Oławą w Stanowicach. Zdjęcia z drona 18.09.24TVN24

Krajobraz wpływa na obieg wody

Według niej odpowiednio ukształtowany krajobraz mógłby stać się naszym najlepszym zabezpieczeniem przed powodziami czy suszami. Jak tłumaczyła Wagner, opady, które spadają na teren zlewni, czyli obszaru, z którego potem podpowierzchniowo lub powierzchniowo dostaje się do wód. Mogą one spłynąć albo szybko - jeśli krajobraz jest mocno zmieniony, albo wsiąkać wolno, zatrzymując się na liściach, pniach drzew, ściółce oraz w glebie, która dzięki nawodnieniu jest organiczna, a także w mokradłach, będących bardzo pojemnymi naturalnymi zbiornikami. - Takie drobne zabiegi jak zadrzewienia śródpolne czy oczka wodne na polach uprawnych, nieregularność ukształtowania terenu, mała retencja naturalna, to wszystko są elementy, które powodują, że woda z opadów nie odpłynie daleko, lecz zatrzyma się mniej więcej tam, gdzie spadła. To oczywiście zależy też od nachylenia. Na przykład na terenach górskich będziemy nad tym panować w mniejszym stopniu. Im więcej wody zatrzymamy w zlewni, tym mniej dopłynie do koryta rzecznego. A to z kolei określa skalę walki, jaką musimy podjąć na dole, budując zbiorniki retencyjne, które są drogie, wymagają utrzymania i odpowiedniego sterowania, a przede wszystkim zabierają przestrzeń i degradują krajobraz - podkreśliła. Powodzie trudno przewidzieć, jednak - według prognoz hydrologów - ilość wody w środowisku będzie wzrastać i - jak zauważyła hydrolożka - to nie jest dla nas zła prognoza; gorzej że będzie ona skumulowana w bardzo intensywnych opadach. Powinniśmy zatem wdrożyć takie zmiany, które pomogą nam utrzymać wodę w momencie, gdy ona się pojawia i wykorzystywać ją w okresach suszy. - Patrząc na ogromne masy wody, które teraz przewalają się na terenach powodziowych, mam w głowie, że każdy litr to jakaś utracona złotówka, bo woda jest czymś, czego za chwilę będzie nam brakować. Musimy znaleźć rozwiązanie, które obroni nas przed powodzią, ale zatrzyma wodę w środowisku, bo ona jest tam potrzebna - wyjaśniła.

Rzeka Bóbr, Nowogród Bobrzański (Lubuskie)
Rzeka Bóbr, Nowogród Bobrzański (Lubuskie)Paweł Jakubowski Bamse/ Kontakt24

Autorka/Autor:anw

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: PAP/Maciej Kulczyński

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał alarmy pierwszego stopnia. Synoptycy ostrzegają przed opadami marznącymi, które mogą powodować powstanie gołoledzi. W części kraju spodziewane są też oblodzenia. Sprawdź, gdzie należy uważać.

Drogi skute lodem. Ponad połowa Polski objęta ostrzeżeniami IMGW

Drogi skute lodem. Ponad połowa Polski objęta ostrzeżeniami IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Weekend przyniesie przelotne opady śniegu. Temperatura spadnie, w ciągu dnia miejscami chwyci mróz. Z każdym dniem opadów będzie przybywać. W poniedziałek pokrywa śnieżna może miejscami wynosić nawet 15-20 centymetrów.

Wróci zima. Miejscami może leżeć nawet 20 cm śniegu

Wróci zima. Miejscami może leżeć nawet 20 cm śniegu

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na czwartek 9.01. W nocy pojawią się opady deszczu ze śniegiem, a także śniegu, który przechodził będzie w deszcz. Należy uważać na opady marznące. W dzień również popada, a termometry wskażą maksymalnie 11 stopni.

Pogoda na jutro - czwartek, 9.01. Nocą uważajmy na marznące opady

Pogoda na jutro - czwartek, 9.01. Nocą uważajmy na marznące opady

Źródło:
tvnmeteo.pl

Cztery pożary szaleją w hrabstwie Los Angeles. W jednym z nich, o nazwie Eaton, zginęły co najmniej dwie osoby. Ponad 400 tysięcy odbiorców w Kalifornii pozostaje bez prądu. Dziesiątki tysięcy osób otrzymało nakazy ewakuacji.

"Sytuacja jest bezprecedensowa". Pożary szaleją w hrabstwie Los Angeles

"Sytuacja jest bezprecedensowa". Pożary szaleją w hrabstwie Los Angeles

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, USA Today, CNN

Mocno sypnęło śniegiem na południu Norwegii. W dzielnicy Disen w Oslo, stolicy kraju, odnotowano rekordowe opady puchu. W ciągu doby spadło go tam ponad 30 centymetrów.

Takiego śniegu w styczniu nie było tu od blisko 30 lat

Takiego śniegu w styczniu nie było tu od blisko 30 lat

Źródło:
ENEX, nrk.no, inyheter.no

Ogromny i jadowity atraks wzbogacił zasoby ogrodu zoologicznego Australian Reptile Park. Okaz został nazwany na cześć braci Hemsworth, słynnych aktorów. - To nasz największy pająk - powiedziała Emma Teni, opiekunka tych zwierząt w parku.

Pająk gigant. Tak wielkiego jeszcze nie widzieli

Pająk gigant. Tak wielkiego jeszcze nie widzieli

Źródło:
CNN

Od kilkunastu godzin w pobliżu Los Angeles trwa walka z trzema pożarami, które z każdą minutą przybierają na sile. Największy z nich - Palisades Fire - pochłonął już około 1182 hektarów terenu. W najludniejszym mieście Kalifornii ogłoszono stan wyjątkowy, a w wielu miejscach zarządzono ewakuację mieszkańców. Skalę żywiołu widać na nagraniach.

W minutę płonie obszar pięciu boisk. Nagrania

W minutę płonie obszar pięciu boisk. Nagrania

Źródło:
PAP, Reuters, CNN

Ponad 400 osób zostało uratowanych przez służby po wtorkowym trzęsieniu ziemi w Tybecie - przekazały chińskie władze. Akcja poszukiwawczo-ratownicza trwa od kilkudziesięciu godzin i przebiega w trudnych warunkach przy ujemnej temperaturze. Do tej pory potwierdzono śmierć 126 osób, prawie 200 zostało rannych.

Trzęsienie ziemi w Tybecie. Nieznana jest liczba zaginionych

Trzęsienie ziemi w Tybecie. Nieznana jest liczba zaginionych

Źródło:
Reuters

Mieszkańcy północnych regionów Meksyku zmagają się ze skutkami drugiej w tym sezonie burzy zimowej. Ujemne temperatury przyniósł front nazywany lokalnie "frontem 21". W mieście Chihuahua - stolicy stanu o tej samej nazwie - z powodu wychłodzenia zmarła jedna osoba.

Mróz w Meksyku. Zmarła jedna osoba

Mróz w Meksyku. Zmarła jedna osoba

Źródło:
ENEX, Gobierno del Chihuahua, Debate.com

Silne wichury uderzyły w poniedziałek wieczorem w północne i zachodnie Niemcy. Co najmniej trzy osoby zostały ranne. Trudne warunki pogodowe spowodowały zakłócenia w transporcie drogowym, kolejowym i promowym.

Prawie 160 kilometrów na godzinę w Niemczech. Ranni

Prawie 160 kilometrów na godzinę w Niemczech. Ranni

Źródło:
ENEX, tagesspiegel.de, wetteronline.de

Strata 11-letniej wilczycy z amerykańskiego parku Yellowstone wywołała ogromne poruszenie wśród naukowców. Samica, znana jako 907F, była nazywana "królową wilków" ze względu na swoją dominującą rolę w stadzie. Tak stare okazy nie zdarzają się często w populacjach tego gatunku. Jak się jednak okazuje, w Polsce również znane są przypadki "długowiecznych" wilków. O ich życiu opowiedziała nam prof. Sabina Pierużek-Nowak ze Stowarzyszenia dla Natury "Wilk".

"Królowa" i "król" wilków. Jak jest w Polsce

"Królowa" i "król" wilków. Jak jest w Polsce

Źródło:
tvnmeteo.pl

Blisko 40 plaż w stanie Sao Paulo, na południowym wschodzie Brazylii, zostało zamkniętych przez służby sanitarno-epidemiologiczne w związku ze skażeniem wody przez wirusy. Według lokalnych mediów szpitale są przepełnione chorymi turystami.

Zamknięto kilkadziesiąt plaż, turyści skarżą się na wymioty i biegunkę

Zamknięto kilkadziesiąt plaż, turyści skarżą się na wymioty i biegunkę

Źródło:
PAP

W Wielkiej Brytanii nadal trwa walka ze skutkami przejścia zimowej burzy, jaka wystąpiła w tym regionie w ostatnich dniach. Kilkaset miejscowości w Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii Północnej zostało objętych ostrzeżeniami przed powodzią. Z kolei atak zimy w Irlandii doprowadził do masowych przerw w dostawie prądu i wody.

Pogodowy paraliż na Wyspach. Setki ostrzeżeń przed powodzią, tysiące osób bez prądu

Pogodowy paraliż na Wyspach. Setki ostrzeżeń przed powodzią, tysiące osób bez prądu

Aktualizacja:
Źródło:
The Independent, BBC, Met Office, PAP

W stanie Missouri kierowca w trakcie jazdy wyskoczył z samochodu, gdy ten wpadł w poślizg. Do zdarzenia doszło w sobotę, podczas ataku zimy w środkowych Stanach Zjednoczonych. Mężczyzna tłumaczył później, że po raz pierwszy prowadził w zimowych warunkach i spanikował.

Auto wpadło w poślizg, kierowca - w panikę. Nagranie

Auto wpadło w poślizg, kierowca - w panikę. Nagranie

Źródło:
Local12, CNN

Rośnie liczba ofiar trzęsienia ziemi, które we wtorek rano nawiedziło Tybet. Najnowsze dane mówią o o co najmniej 126 zabitych i 188 rannych. Do akcji poszukiwawczo-ratowniczej zmobilizowano w sumie ponad 500 żołnierzy.

Silne trzęsienie ziemi. Bilans ofiar wciąż rośnie

Silne trzęsienie ziemi. Bilans ofiar wciąż rośnie

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Reuters, Xinhua

Amerykański Park Narodowy Yellowstone stracił jednego ze swoich najsłynniejszych mieszkańców. 11-letnia jednooka wilczyca pod koniec grudnia zginęła w starciu z wrogą watahą.

"Królowa wilków" zabita

"Królowa wilków" zabita

Źródło:
LiveScience

Mieszkańcy Norwegii mierzą się z bardzo trudnymi zimowymi warunkami. Zapowiadane przez meteorologów załamanie pogody przyniosło w poniedziałkowy wieczór obfite opady śniegu, sztorm oraz wichury. W niektórych miejscach pokrywa śnieżna wynosi kilkadziesiąt centymetrów. Wiele dróg jest zablokowanych, a loty są opóźnione.

Pogodowy chaos w Norwegii

Pogodowy chaos w Norwegii

Źródło:
PAP, NRK, Meteorologisk Institutt

Grupa orek zaatakowała w rejonie zachodniego wybrzeża Portugalii jacht z dwuosobową załogą na pokładzie. Zwierzęta zniszczyły ster jednostki. To nie pierwszy atak orek na statki w tym regionie, a naukowcy wciąż nie są pewni, co jest powodem takiego zachowania.

Orki zaatakowały jacht u wybrzeży Portugalii

Orki zaatakowały jacht u wybrzeży Portugalii

Źródło:
PAP, CM TV, tvnmeteo.pl

Co najmniej siedem osób zginęło w wyniku burzy śnieżnej, która nawiedziła środkową i wschodnią część Stanów Zjednoczonych. Siedem stanów ogłosiło stan wyjątkowy. W wielu miastach odnotowano przerwy w dostawach prądu.

Stan wyjątkowy po śnieżycach, setki wypadków. Nie żyje siedem osób

Stan wyjątkowy po śnieżycach, setki wypadków. Nie żyje siedem osób

Źródło:
PAP, CNN, The Weather Channel

Plastyczność mózgu jest niezbędna, by skutecznie uczyć się zachowań społecznych. Polscy badacze odkryli, że kluczową rolę w tym procesie pełni kora przedczołowa, struktura zaangażowana także w rozwiązywanie problemów. Lepsze poznanie tego mechanizmu może pomóc nam zrozumieć nieprawidłowości w działaniu mózgu w zaburzeniach, w których zmniejszona jest zdolność adaptacji społecznej.

To jest niezbędne "do wyjścia poza istniejące wzorce aktywności mózgu"

To jest niezbędne "do wyjścia poza istniejące wzorce aktywności mózgu"

Źródło:
Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN

Półwysep Iberyjski nawiedziły ulewy związane z niżem Floriane. W związku z gwałtowną aurą portugalscy strażacy przeprowadzili prawie 300 interwencji. W gminie Peniche pojawiła się trąba powietrzna. W Hiszpanii meteorolodzy ostrzegają przed sztormem.

Sztorm, podtopienia i trąba powietrzna. Niespokojnie na Półwyspie Iberyjskim

Sztorm, podtopienia i trąba powietrzna. Niespokojnie na Półwyspie Iberyjskim

Źródło:
PAP, theportugalnews.com, portugalresident.com

Marineland w Antibes na Riwierze Francuskiej, słynny morski park rozrywki, został w niedzielę oficjalnie zamknięty. Los żyjących w nim ponad czterech tysięcy zwierząt, w tym dwóch orek, pozostaje niepewny.

Zamknięto słynny morski park rozrywki. Ważą się losy orek

Zamknięto słynny morski park rozrywki. Ważą się losy orek

Źródło:
PAP, BBC, france24.com

Nawałnice przeszły w niedzielę przez Arabię Saudyjską. Ulewny deszcz spowodował, że w mieście Dżedda doszło do podtopień. Widać je na nagraniu, które wysłała na Kontakt24 pani Martyna.

Nawałnice w Arabii Saudyjskiej. Podtopiona Dżedda na nagraniu Reporterki24

Nawałnice w Arabii Saudyjskiej. Podtopiona Dżedda na nagraniu Reporterki24

Źródło:
gulfnews.com, Kontakt24

Obfite opady śniegu wywołały potężną lawinę w górach w amerykańskim stanie Utah. Udało się ją uchwycić na nagraniu. Śnieg dotarł do pobliskiej drogi, na kilka godzin ją zamknięto.

Lawina pędzi i schodzi na drogę. Nagranie

Lawina pędzi i schodzi na drogę. Nagranie

Źródło:
Reuters, fox13now.com

Od razu po weekendzie ciepły front odepchnie zimne powietrze znad Polski. Sprawdź, co czeka nas w pogodzie w kolejnych tygodniach w 16-dniowej długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: mróz wycofa się na jakiś czas

Pogoda na 16 dni: mróz wycofa się na jakiś czas

Źródło:
tvnmeteo.pl

32 delfiny zginęły po wycieku mazutu, do którego doszło w połowie grudnia wskutek katastrofy dwóch tankowców w Cieśninie Kerczeńskiej - przekazali w niedzielę aktywiści Centrum Ratownictwa Delfinów Delfa.

Wyciek niebezpiecznej substancji z zatopionych tankowców. Zginęły dziesiątki delfinów

Wyciek niebezpiecznej substancji z zatopionych tankowców. Zginęły dziesiątki delfinów

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W Kalifornii patrol policji zatrzymał mężczyznę, który przekroczył prędkość i był pod wpływem alkoholu. W jego aucie znaleziono wychudzonego i chorego czepiaka.

Przekroczył prędkość, będąc pod wpływem. W aucie miał wychudzonego czepiaka

Przekroczył prędkość, będąc pod wpływem. W aucie miał wychudzonego czepiaka

Źródło:
ABC7NY

W sobotni wieczór mogliśmy obserwować niezwykłe zjawisko - zakrycie Saturna przez Księżyc. Patrzeniu w niebo sprzyjała aura. Do obserwacji nie był potrzebny żaden specjalistyczny sprzęt.

Saturn schował się za Księżycem. "Na zewnątrz zimno, ale było warto"

Saturn schował się za Księżycem. "Na zewnątrz zimno, ale było warto"

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl