"Wieczne chemikalia" gromadzą się w naszych tkankach

Źródło:
PAP
Kawałki plastiku w przewodach pokarmowych ryb
Kawałki plastiku w przewodach pokarmowych rybtvn24
wideo 2/15
Plastik

PFAS to syntetyczne związki chemiczne o szerokim zastosowaniu. Znajdują się na przykład w wodoodpornej odzieży czy opakowaniach na żywność. Substancje te nazywane są "wiecznymi chemikaliami", ponieważ rozkładają się bardzo powoli i gromadzą w środowisku oraz tkankach ludzkich. Jak podają najnowsze badania, konsekwencją narażenia na ich kombinację może być szereg różnych chorób - od zaburzeń rozwojowych aż po nowotwory. Najgroźniejsze są dla dzieci i młodzieży.

Według najnowszych analiz, które ujrzały światło dzienne w czasopiśmie naukowym "Environmental Health Perspectives", narażenie na bardzo długo utrzymującą się w środowisku mieszaninę chemikaliów - a konkretnie związków perfluoroalkilowych oraz polifluoroalkilowych - zwanych w skrócie PFAS - prowadzi do zmian w procesach biologicznych związanych z szerokim zakresem chorób.

"Wieczne chemikalia"

Zespół naukowców z Keck School of Medicine, podlegającej pod Uniwersytet Południowej Kalifornii (USC), odkrył, że narażenie na mieszaninę syntetycznych chemikaliów powszechnie występujących w środowisku wpływa na kilka procesów biologicznych o krytycznym znaczeniu - w tym na metabolizm tłuszczów i aminokwasów, zarówno u dzieci, jak i młodych dorosłych.

Zakłócenie tych procesów wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia bardzo różnorodnych chorób, w tym zaburzeń rozwojowych, chorób układu krążenia, chorób metabolicznych oraz różnego rodzaju nowotworów.

Do substancji perfluoroalkilowych (PFAS) zaliczane są tysiące syntetycznych związków chemicznych, które mają liczne zastosowania w różnych obszarach życia. PFAS są czasami nazywane "wiecznymi chemikaliami", ponieważ rozkładają się bardzo powoli i gromadzą się w środowisku oraz tkankach ludzkich.

PFAS znajdują się na przykład w wodoodpornej odzieży czy opakowaniach na żywnośćShutterstock

Pierwsze takie badania

Chociaż wiadomo, że poszczególne PFAS zwiększają ryzyko kilku rodzajów chorób, to najnowsze badanie jest pierwszym, które podaje, jakie procesy biologiczne są zmieniane przez ekspozycję na kombinację wielu PFAS. To ważne, ponieważ w większości przypadków we krwi obecna jest mieszanina chemikaliów.

- Nasze odkrycia były zaskakujące i mają szerokie implikacje dla decydentów próbujących ograniczyć ryzyko - powiedział dr Jesse A. Goodrich, adiunkt nauk o populacji i zdrowiu publicznym oraz główny autor badania. - Odkryliśmy, że ekspozycja na kombinację PFAS nie tylko zaburzyła metabolizm lipidów i aminokwasów, ale także zmieniła funkcję hormonów tarczycy - dodał.

Aby zrozumieć wpływ mieszanki PFAS na organizm, naukowcy wykorzystali próbki krwi pobrane od 312 uczestników badania zagrożonych nastolatków latynoskich i 137 dzieci biorących udział w badaniu zdrowia dzieci w południowej Kalifornii. Okazało się, że wszystkie dzieci i młodzież miały we krwi mieszaninę kilku powszechnie stosowanych PFAS, w tym PFOS, PFHxS, PFHpS, PFOA i PFNA. Ponad 98 procent uczestników miało również we krwi PFDA.

Jednocześnie naukowcy oznaczali poziomy tysięcy naturalnie występujących substancji chemicznych we krwi i za pomocą opracowanej przez siebie metody biostatystycznej określili, w jaki sposób narażenie na wiele różnych PFAS wpłynęło na każdą z tych naturalnie występujących substancji chemicznych. Takie informacje pomogły naukowcom ustalić, że ekspozycja na PFAS zmieniła sposób, w jaki organizm metabolizował lipidy i aminokwasy, a także poziom hormonu tarczycy, ważnego wyznacznika tempa metabolizmu.

Autorzy skupili się na dzieciach i młodych dorosłych, ponieważ osoby te przechodzą przez krytyczne etapy rozwoju, kiedy to mogą być bardziej podatne na negatywne skutki zdrowotne narażenia na PFAS. W tym okresie życia ma początek wiele poważnych chorób, które objawiają się u dorosłych. Uzyskane wyniki są zgodne z wcześniejszymi badaniami, które wykazały, że ekspozycja na poszczególne PFAS w dzieciństwie była związana z rozregulowanym metabolizmem lipidów i kwasów tłuszczowych, co może zwiększać ryzyko zaburzeń metabolicznych i chorób układu krążenia w późniejszym życiu.

Szczególnie istotny był zdaniem autorów wpływ PFAS na funkcję hormonu tarczycy, który odgrywa kluczową rolę we wzroście i metabolizmie, wpływając na rozwój dziecka w okresie dojrzewania, co może mieć istotny wpływ na szereg chorób w późniejszym życiu, w tym cukrzycę, choroby układu krążenia i nowotwory.

Plastik zalewa światAdam Ziemienowicz/PAP

Są obecne nawet w wodzie

Prawie wszyscy mieszkańcy USA mają we krwi wykrywalne poziomy kilku PFAS, które znajdują się w szerokiej gamie produktów, w tym w wodoodpornej odzieży i opakowaniach żywności. Szacuje się, że 200 milionów ludzi w Stanach Zjednoczonych pije wodę z poziomami PFAS znacznie wyższymi niż zalecane przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska w 2022 roku.

Niektórzy producenci wycofali się ze stosowania poszczególnych PFAS, ale autorzy badania uważają, że istotne byłoby uregulowanie PFAS jako klasy chemikaliów.

- Naprawdę dopiero zaczynamy rozumieć zakres skutków, jakie te chemikalia wywierają na zdrowie ludzi - powiedziała dr Leda Chatzi, profesor nauk o populacji i zdrowiu publicznym oraz współautor badania. - Podczas gdy dotychczasowe interwencje koncentrowały się na stopniowym wycofywaniu stosowania poszczególnych PFAS, takich jak PFOS i PFOA, nasze badania pokazują, dlaczego należy skupić się na zmniejszeniu narażenia na wszystkie chemikalia PFAS - podsumowała.

Plastikowe odpady na świecieAdam Ziemienowicz/PAP

Autorka/Autor:kw

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Przed nami dynamiczny pogodowo weekend. Miejscami termometry pokażą nawet 32 stopnie, ale nad krajem będzie wędrował front przynoszący opady i burze. Kolejne dni przyniosą spokojniejszą, ale miejscami chłodniejszą aurę.

W weekend nadciągnie żar. A co czeka nas później?

W weekend nadciągnie żar. A co czeka nas później?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed upałami. W sobotę do części kraju zawita skwar, który miejscami pozostanie z nami przez cały weekend. Sprawdź, gdzie będzie niebezpiecznie.

Fala gorąca wkroczy nad Polskę. IMGW ostrzega

Fala gorąca wkroczy nad Polskę. IMGW ostrzega

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Martwe małże wypełniły chorwacką zatokę Mali Ston. W niektórych hodowlach zginęło prawie 90 procent mięczaków. Pomór zwierząt ma być powiązany z rekordowo wysoką temperaturą wód Adriatyku.

Zginęło 90 procent małży. "Bezprecedensowa katastrofa" w Chorwacji

Zginęło 90 procent małży. "Bezprecedensowa katastrofa" w Chorwacji

Źródło:
PAP

Pogoda na jutro, czyli na sobotę 27.07. Noc w większości regionów będzie pogodna, jednak lokalnie spodziewane są przelotne opady deszczu i burze. Pochmurne niebo towarzyszyć nam będzie także w dzień. Na termometrach zobaczymy do 31 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - sobota 27.07. Nocą lokalnie przydadzą się parasole

Pogoda na jutro - sobota 27.07. Nocą lokalnie przydadzą się parasole

Źródło:
tvnmeteo.pl

Rekordowa fala ulewnych deszczy nawiedziła północno-wschodnie regiony Japonii, powodując powodzie i osuwiska ziemi. Japońskie władze poinformowały o co najmniej dwóch ofiarach śmiertelnych.

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Źródło:
PAP, Reuters, The Japan Times, Kyodo News

Do silnego wstrząsu doszło na włoskich Polach Flegrejskich. Wstrząsy o magnitudzie 4,0 były odczuwalne w sąsiednim Neapolu. Chociaż nie doszło do poważnych uszkodzeń, aktywność sejsmiczna w tych okolicach budzi niepokój mieszkańców.

Wstrząsy w rejonie najgroźniejszego superwulkanu Europy

Wstrząsy w rejonie najgroźniejszego superwulkanu Europy

Źródło:
PAP, ANSA, tvnmeteo.pl

Filipińska Straż Przybrzeżna walczy ze skutkami zatonięcia tankowca MT Terra Nova u wybrzeży prowincji Bataan. Jak podały lokalne media, na wodach Zatoki Manilskiej rozciąga się plama ropy sięgająca kilku kilometrów. Chociaż uszkodzenie statku miało być stosunkowo niewielkie, służby przygotowują się na najgorszy scenariusz.

"Przygotowujemy się na najgorszy scenariusz"

"Przygotowujemy się na najgorszy scenariusz"

Źródło:
BBC, inquirer.net

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,0 nawiedziło Teksas. Do zdarzenia doszło w piątek rano czasu lokalnego. Aktywność zarejestrowano bardzo płytko pod ziemią, przez co była odczuwalna na dość dużym obszarze.

Seria trzęsień ziemi w Teksasie

Seria trzęsień ziemi w Teksasie

Źródło:
USGS, KCBD

Ponad 60 tysięcy hektarów lasu spłonęło już w pożarze Park, który w środę wybuchł w północnej Kalifornii. Żywioł rozprzestrzenia się w błyskawicznym tempie. Lokalne służby poinformowały o zatrzymaniu mężczyzny, który jest podejrzewany o wywołanie pożaru.

Niebo czerwone jak krew, dziesiątki tysięcy hektarów w ogniu

Niebo czerwone jak krew, dziesiątki tysięcy hektarów w ogniu

Źródło:
Reuters, CNN, AP

42-letni turysta z Belgii trafił do szpitala z oparzeniami trzeciego stopnia, których doznał w Dolinie Śmierci w Kalifornii - jednym z najgorętszych miejsc na ziemi. Mężczyzna miał stracić klapki, chodząc po gorących wydmach.

W klapkach po Dolinie Śmierci. Finał w szpitalu

W klapkach po Dolinie Śmierci. Finał w szpitalu

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

W trakcie ogromnego pożaru Park w Kalifornii powstało bardzo rzadkie i niebezpieczne zjawisko - ogniste tornado. Można zobaczyć je na nagraniu.

Ogniste tornado. Wirujący słup ognia na nagraniu

Ogniste tornado. Wirujący słup ognia na nagraniu

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Rowerzysta w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie natknął się na leśnej drodze na samicę niedźwiedzia grizli z młodymi. Zwierzę prawdopodobnie wystraszyło się i dlatego zaatakowało mężczyznę. Ten obronił się, uderzając niedźwiedzicę w pysk.

Jechał rowerem, grizli "natychmiast powalił go na ziemię"

Jechał rowerem, grizli "natychmiast powalił go na ziemię"

Źródło:
PAP, cbc.ca, vicnews.com

Dwójka astronautów pozostanie na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) do czasu, aż inżynierowie nie zakończą prac nad usterkami w ich statku - poinformowała w czwartek NASA. W sobotę minie 50 dni, odkąd załoga Starlinera przebywa w przestrzeni kosmicznej.

Mieli wrócić na Ziemię w czerwcu. NASA nadal nie wie, kiedy to nastąpi

Mieli wrócić na Ziemię w czerwcu. NASA nadal nie wie, kiedy to nastąpi

Źródło:
PAP, NASA

Z powodu upału w marokańskim mieście Bani Mallal w ciągu 24 godzin zmarło 21 osób - podał w czwartek resort zdrowia. W środę w tym regionie temperatura sięgała 48 stopni Celsjusza.

21 zgonów w 24 godziny w jednym mieście. Przez upał

21 zgonów w 24 godziny w jednym mieście. Przez upał

Źródło:
PAP, africanews.com

Tajfun Gaemi w czwartek lokalnego czasu uderzył we wschodnie wybrzeże Chin. Władze szacują, że dotkniętych przez żywioł jest ponad 600 tysięcy osób. Ogłoszo drugi najwyższy poziom alarmu powodziowego. Wcześniej przeszedł przez Tajwan i Filipiny, gdzie zginęło ponad 20 osób.

Setki tysięcy ewakuowanych, odwołane loty. Sytuacja "ponura i skomplikowana"

Setki tysięcy ewakuowanych, odwołane loty. Sytuacja "ponura i skomplikowana"

Źródło:
PAP, BBC, AP

Miliardy ludzi zmagają się z epidemią ekstremalnych upałów. Jeśli jest jedna rzecz, która łączy nasz podzielony świat, to fakt, że jest coraz bardziej gorąco - komentował w czwartek ostatnie rekordy temperatury na świecie sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres. Podkreślił, że "upały, choć niewidoczne, są bardziej zabójcze niż inne skutki zmiany klimatu" i wezwał kraje do podjęcia pilnych działań w celu zmniejszenia skutków tych zmian i ochrony ludności.

"Ekstremalne upały to nowa nienormalność"

"Ekstremalne upały to nowa nienormalność"

Źródło:
PAP, Reuters, un.org, tvnmeteo.pl

Ogień szaleje w Parku Narodowym Jasper w Kanadzie. Ewakuowano z niego około 25 tysięcy osób - poinformował na konferencji prasowej Mike Ellis, przedstawiciel prowincji Alberta.

"To największy koszmar, jaki mógł spotkać naszą społeczność"

"To największy koszmar, jaki mógł spotkać naszą społeczność"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, CBC, Alberta Wildfire, BBC

W amerykańskim mieście New Gloucester w stanie Maine baribal przewrócił karmnik dla ptaków i uciekł z przymocowaną do niego kamerą. Całe zdarzenie zostało uchwycone na nagraniu skradzionego urządzenia.

Przewrócił karmnik dla ptaków i uciekł z kamerą. Nagranie

Przewrócił karmnik dla ptaków i uciekł z kamerą. Nagranie

Źródło:
Reuters

Utwór Missy Elliott został wysłany... na Wenus. NASA dokonała transmisji za pomocą anteny wchodzącej w skład sieci Deep Space Network. "The Rain (Supa Dupa Fly)" to pierwsza hip-hopowa piosenka, która trafiła w przestrzeń pozaziemską.

Hip-hopowy hit wysłany na Wenus

Hip-hopowy hit wysłany na Wenus

Źródło:
PAP, NASA

Włochy przygotowują się na uderzenie antycyklonu afrykańskiego Charon. Przyniesie on kolejną falę upałów z temperaturą sięgającą 40 stopni w miastach. Atak gorąca, który miał trwać do końca lipca, będzie nękać kraj także w sierpniu.

Kolejne uderzenie antycyklonu Charon. Jak długo potrwa fala upałów we Włoszech

Kolejne uderzenie antycyklonu Charon. Jak długo potrwa fala upałów we Włoszech

Źródło:
PAP, ilgiornale.it, milanopavia.news, ANSA

Do ponad 250 wzrosła liczba ofiar śmiertelnych osuwisk, które w poniedziałek zeszły w południowej Etiopii. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych w katastrofie mogło zginąć dwa razy więcej osób. W rejonie trwają akcje poszukiwawcze oraz ewakuacja mieszkańców.

Pod lawiną skał i ziemi mogło zginąć nawet 500 osób

Pod lawiną skał i ziemi mogło zginąć nawet 500 osób

Źródło:
Reuters, UN OCHA

Waran z Komodo, największa współcześnie żyjąca jaszczurka, posiada cienką warstwę żelaza pokrywającą zęby - wynika z najnowszych badań. Zdaniem naukowców, ta dość nietypowa cecha pozwala mu skutecznie zabijać ofiary i zdobywać pożywienie.

Zęby warana z Komodo są pokryte żelazem

Zęby warana z Komodo są pokryte żelazem

Źródło:
Nature, phys.org, The Guardian

Oceany stają się zbyt głośne dla zwierząt. Badania przeprowadzone przez australijskich naukowców wykazały, że dźwięki emitowane przez źródła antropogeniczne mogą zagłuszać naturalne odgłosy oceanu. Utrudnia to życie m.in. ostrygom, które mają problemy z kierowaniem się w optymalne miejsca do żerowania.

Hałas nie daje żyć mieszkańcom oceanów

Hałas nie daje żyć mieszkańcom oceanów

Źródło:
University of Adelaide, EEA

Po raz pierwszy w historii naukowcom udało się sfotografować planetę, która nie była wcześniej obserwowana z Ziemi. Dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Jamesa Webba ich oczom ukazała się niezwykła egzoplaneta, sklasyfikowana jako super-Jowisz.

Ta planeta jest sześć razy cięższa niż Jowisz. Naukowcom udało się ją sfotografować

Ta planeta jest sześć razy cięższa niż Jowisz. Naukowcom udało się ją sfotografować

Źródło:
PAP, mpia, National Geographic

Naukowcy opisali "nowe El Nino" - anomalię pogodową kształtującą pogodę na świecie. Pojawia się na Pacyfiku nieopodal Australii i ma wpływ na całą półkulę południową. Jak twierdzą badacze, odkrycie może pomóc w tworzeniu dokładniejszych modeli klimatycznych i prognozowaniu pogody.

Naukowcy odkryli "nowe El Nino"

Naukowcy odkryli "nowe El Nino"

Źródło:
University of Reading, tvnmeteo.pl

W Parku Narodowym Yellowstone w USA wybuchł gejzer, gdy w pobliżu stała grupa ludzi. Na dużą wysokość z ziemi wystrzeliła gorąca para i fragmenty skał. Świadkowie zarejestrowali ten moment na nagraniu. Według służb nikomu nic się nie stało. Obszar w pobliżu gejzeru jest tymczasowo zamknięty.

Nagła eksplozja w parku narodowym. Ludzie rzucili się do ucieczki

Nagła eksplozja w parku narodowym. Ludzie rzucili się do ucieczki

Źródło:
CNN, volcanoes.usgs.gov, tvnmeteo.pl

Lej kondensacyjny, czyli zalążek trąby powietrznej, pojawił się w środę w Pszczynie (województwo śląskie). Nagranie, na którym widać chmurę w kształcie leja zniżającą się ku ziemi, otrzymaliśmy na Kontakt 24.

Zalążek trąby powietrznej na Śląsku

Zalążek trąby powietrznej na Śląsku

Źródło:
Kontakt 24, tvnmeteo.pl

Poniedziałek 22 lipca to najcieplejszy dzień na świecie w historii pomiarów - wynika ze wstępnych danych europejskiej agencji Copernicus Climate Change Service (C3S). Tym samym dzień ten wyprzedził niedzielę 21 lipca, która zdobyła ten tytuł zaledwie wczoraj.

Ziemia się gotuje. Kolejny dzień, kolejny rekord

Ziemia się gotuje. Kolejny dzień, kolejny rekord

Źródło:
Reuters