Nie jeden, a trzy różne gatunki tyranozaurów mogły występować na Ziemi

Źródło:
sciencealert.com
Niektóre dinozaury mogły mieć pępki
Niektóre dinozaury mogły mieć pępkiJulius T. Csotonyi/Jagged Fang Designs/Bell et al., 2022
wideo 2/5
Dinozaury

Pomimo licznych badań nad dinozaurami z rodziny Tyrannosaurus, naukowcy sądzili, że pozostałości wszystkich dorosłych osobników znalezionych w Ameryce Północnej należały do jednego gatunku - Tyrannosaurus rex. Tymczasem dokładne badania wykazały niedawno pewne różnice w budowie szkieletu tych gadów. To sugeruje, że w rzeczywistości na świecie mogły żyć trzy różne gatunki tyranozaurów.

Od pewnego czasu naukowcy zaczęli dostrzegać różnice w morfologii szkieletów poszczególnych okazów tyranozaurów. Dotyczyły one przede wszystkim kości udowej oraz uzębienia.

Różnice te są jednak najczęściej przypisywane dymorfizmowi płciowemu - odmiennym cechom budowy ciał samców i samic tego samego gatunku. Innym wyjaśnieniem może być także znajdowanie się na różnych etapach rozwoju genetycznego owych dinozaurów lub po prostu ich indywidualne przystosowanie do funkcjonowania.

Naukowcom najbardziej intrygujące wydało się jednak jeszcze inne wytłumaczenie - możliwość istnienia odrębnych gatunków rodziny Tyrannosaurus.

Zbadali kości udowe i zęby

Paleontolodzy dokonali pomiarów anatomicznych kości i szczątków zębów 38 osobników z tej rodziny dinozaurów. Porównali także kości udowe 24 okazów, dzięki czemu określili ich wytrzymałość i siłę. Oprócz tego zmierzyli średnicę podstawy zębów i przestrzeni między nimi, by oszacować, czy osobniki miały miejsce na dwa siekacze.

Okazało się, że poziom "solidności" (zmierzony poprzez wytrzymałość kości na podstawie obwodu i długości) okazał się nie mieć związku z wielkością okazów. Dla naukowców był to sygnał, że różnic w kościach udowych nie można wytłumaczyć tym, że u starszych i większych osobników były one mocniejsze. W rzeczywistości u niektórych z największych okazów stwierdzono, że kości były smuklejsze.

Tymczasem mocniejsze kości udowe przeważały w proporcji 2:1, a ponieważ nie jest to równomierny rozkład, naukowcy uznali, że nie wynika to z dymorfizmu płciowego.

Badanie osadów

Aż 29 okazów, które wykorzystano w badaniach, zostało znalezionych w odrębnych warstwach osadów geologicznych w formacjach Ameryki Północnej. Prawdopodobnie pochodzą z mastrychtu - szóstego, najmłodszego wieku późnej kredy. Ich wiek oszacowano na około 67,5 do 66 milionów lat.

Wspomniane osady te można podzielić na trzy poziomy: dolny, środkowy i górny. Co ciekawe, wszystkie sześć kości udowych, które zostały znalezione w dolnej warstwie, okazało się "mocnych". W środkowej warstwie znaleziono tylko jedną - smukłą - kość udową. W górnej warstwie oba typy kości były bardziej równomiernie rozłożone.

Wyniki analiz sugerują, że z czasem gatunek tyranozaura mógł przekształcić się w odrębne fizjologicznie osobniki.

- Stwierdziliśmy, że zmiany w kościach udowych osobników prawdopodobnie nie są związane z ich płcią czy wiekiem. Sugerujemy, że zmiany w kościach udowych mogły z czasem wyewoluować od wspólnego przodka, u którego były one bardziej wytrzymałe, by na przestrzeni lat móc stać się smuklejsze - mówił paleontolog Gregory Paul, główny autor pracy. - Różnice w wytrzymałości kości udowych w poszczególnych warstwach osadów mogą być na tyle wyraźne, że potencjalnie można wyróżnić odrębne gatunki - dodał.

Król, królowa i wódz

W wyniku swoich ustaleń badacze opisali dwa nowe domniemane gatunki.

Pierwszy został nazwany Tyrannosaurus imperator (co tłumaczyć można jako "wódz"). Osobniki te, znajdowane w dolnych i środkowych warstwach osadów, miały mocniejsze kości udowe i dwa siekacze.

Drugi otrzymał nazwę Tyrannosaurus regina (co oznacza "królową") - znajdował się w górnych i częściowo środkowych warstwach osadów. Miał mniejsze, bardziej smukłe kości udowe i jeden siekacz.

Znany już Tyrannosaurus rex ("król") został zidentyfikowany w górnej i środkowej warstwie osadów, a jego osobniki miały mocniejsze kości udowe i tylko jeden ząb sieczny.

Chcą badać dalej

Autorzy zastrzegli, że różnice te nie przesądzają o odrębności nowych gatunków i nie mogą całkowicie wykluczyć możliwości nietypowego dymorfizmu płciowego lub innych wcześniej wspomnianych już wyjaśnień. Wszystko dlatego, że zbadano stosunkowo niewielką liczbę okazów.

Zespół zauważył jednak, że związek między fizycznymi różnicami okazów oraz ich umiejscowieniem w zapisie geologicznym rzeczywiście może wskazywać na istnienie dwóch nieznanych wcześniej gatunków z rodziny Tyrannosaurus.

Naukowcy mają nadzieję, że w przyszłości, gdy tylko znalezionych zostanie więcej okazów dinozaurów pasujących do nowo opracowanych ram, zostaną przeprowadzone szczegółowe badania.

Autorka/Autor:kw

Źródło: sciencealert.com

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Gdzie jest burza? W części kraju już grzmi i pada. Ponieważ czeka nas dzień z gwałtowną pogodą, warto śledzić z nami aktualną sytuację pogodową.

Gdzie jest burza? Kolejne regiony z niespokojną aurą

Gdzie jest burza? Kolejne regiony z niespokojną aurą

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Kolejne dni przyniosą nam szereg pogodowych zagrożeń. W czwartek nad Polskę nasunie się strefa frontów atmosferycznych, niosąca ze sobą ogromne ilości wilgoci. W części kraju wystąpią burze i intensywne, ulewne opady deszczu.

Nadciągają kolejne burze i ulewy. Wystąpi ryzyko podtopień

Nadciągają kolejne burze i ulewy. Wystąpi ryzyko podtopień

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda w Polsce będzie dziś dynamiczna i niebezpieczna - mówią synoptycy. W południowej części kraju wystąpią burze, którym towarzyszyć będą obfite opady deszczu i silny wiatr. Ulewy mogą powodować lokalne podtopienia.

Tutaj warunki będą szczególnie niebezpieczne

Tutaj warunki będą szczególnie niebezpieczne

Źródło:
tvnmeteo.pl

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wydało alert w związku z prognozowanymi burzami z silnymi opadami deszczu. SMS-owe ostrzeżenie otrzymali odbiorcy w południowych i południowo-wschodnich regionach kraju.

Alert RCB. "Nie zbliżaj się do wezbranych rzek"

Alert RCB. "Nie zbliżaj się do wezbranych rzek"

Źródło:
RCB

IMGW ostrzega przed niebezpiecznymi warunkami pogodowymi. Na południu Polski wystąpią dziś burze z obfitymi opadami deszczu oraz porywistym wiatrem. Obowiązują czerwone, pomarańczowe i żółte alarmy. Sprawdź szczegóły.

Uwaga na gwałtowne burze! IMGW wydał czerwone alarmy

Uwaga na gwałtowne burze! IMGW wydał czerwone alarmy

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na dziś. Czwartek 24.04 w niektórych regionach okaże się niebezpieczny - w drugiej połowie dnia spodziewane są burze z ulewnymi opadami deszczu. Na termometrach zobaczymy od zaledwie 11 stopni Celsjusza do aż 22.

Pogoda na dziś - czwartek 24.04. W części kraju burze przyniosą groźne ulewy

Pogoda na dziś - czwartek 24.04. W części kraju burze przyniosą groźne ulewy

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ulewy spowodowały zejście osuwiska w środkowym Ekwadorze. Jak podały lokalne media, ruchome masy ziemi uszkodziły kilkanaście domów, a 50 osób zostało ewakuowanych. Osuwisko spowodowało także konieczność zamknięcia biegnącej w pobliżu autostrady E30.

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Domy pękły na pół, w jezdni otworzyły się głębokie szczeliny

Źródło:
Ecuavisa, laprensa.com.ec

Dwa duże pożary szaleją w środkowym Izraelu. Ogień zniszczył domy w niektórych miejscowościach, konieczne były ewakuacje. Wiatr kieruje płomienie w kierunku Jerozolimy. Jak podały lokalne media, w walce z żywiołem rannych zostało trzech strażaków.

Dwa pożary zmierzają w stronę Jerozolimy. Ewakuacje, nieprzejezdne drogi

Dwa pożary zmierzają w stronę Jerozolimy. Ewakuacje, nieprzejezdne drogi

Źródło:
Reuters, The Jerusalem Post

Pogoda na majówkę 2025. Czy ciepła w wielu miejscach Wielkanoc oznacza, że zbliżający się wielkimi krokami długi, majowy weekend będzie sprzyjał grillowaniu i spędzaniu czasu na świeżym powietrzu? Nasza synoptyk Arleta Unton-Pyziołek sprawdziła najnowsze wyliczenia amerykańskich i europejskich modeli meteorologicznych.

Pogoda na majówkę. Te prognozy "stawiają Polskę w nieciekawej sytuacji"

Pogoda na majówkę. Te prognozy "stawiają Polskę w nieciekawej sytuacji"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi zakłóciło program na żywo w jednej z tureckich stacji telewizyjnych. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 zatrzęsły całym studiem nagraniowym. Jak podał prowadzący, aktywność sejsmiczna była wyczuwalna już wcześniej.

Zamieszanie w programie na żywo. Nagranie

Zamieszanie w programie na żywo. Nagranie

Źródło:
Reuters, Ekol TV, tvnmeteo.pl

Po środowym trzęsieniu o magnitudzie 6,2 Stambuł nawiedziła seria wstrząsów wtórnych. Chociaż pierwsza ocena skutków wykazała, że nie doszło do poważnych uszkodzeń, trzęsienia wywołały panikę wśród mieszkańców miasta. Około 150 osób doznało obrażeń podczas wyskakiwania z trzęsących się budynków.

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Trzęsienie ziemi w Turcji. Ludzie wyskakiwali w panice

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, EMSC, PAP, BBC, TGRT

Pożar wybuchł we wtorek na terenie amerykańskiego stanu New Jersey. Z powodu rozprzestrzeniającego się ognia ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto też odcinek jednej z najruchliwszych autostrad.

Ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto ruchliwą autostradę

Ewakuowano ponad trzy tysiące osób, zamknięto ruchliwą autostradę

Źródło:
PAP, Reuters, CNN

We wtorek doszło do erupcji najwyższego wulkanu w Europie. Tryskająca z krateru lawa rozświetliła nocne niebo. Etna znów niepokoi mieszkańców Sycylii.

Nocny pokaz potęgi natury. Etna znów przypomina o sobie

Nocny pokaz potęgi natury. Etna znów przypomina o sobie

Źródło:
Reuters, lasicilia.it, ilmeteo.it

Chiny rozważają budowę elektrowni jądrowej na Księżycu. Miałaby ona zasilać Międzynarodową Stację Badawczą na Księżycu (ILRS), projekt powstający pod egidą chińskiej i rosyjskiej agencji kosmicznej.

Chiny z Rosją chcą zbudować elektrownię jądrową na Księżycu

Chiny z Rosją chcą zbudować elektrownię jądrową na Księżycu

Źródło:
Reuters, PAP

Fala upałów nawiedziła Pakistan. We wtorek w największym mieście tego kraju - Karaczi - temperatura sięgnęła 41 stopni Celsjusza. Władze ostrzegają przed spiekotą, która może zagrażać zdrowiu i życiu.

"Jest piekielnie gorąco". Ponad 40 stopni na termometrach

"Jest piekielnie gorąco". Ponad 40 stopni na termometrach

Źródło:
Reuters, thenews.com.pk, arynews.tv

Oksytocyna, zwana "hormonem miłości", może odgrywać kluczową rolę w wyciszaniu konfliktów u przedstawicieli rodziny lemurowatych - donoszą naukowcy z amerykańskiej uczelni Duke University. Pod wpływem tego hormonu władcze i agresywne samice łagodnieją.

"Hormon miłości" łagodzi u nich agresję

"Hormon miłości" łagodzi u nich agresję

Źródło:
phys.org, PAP

Sonda Lucy przesłała na Ziemię zdjęcia asteroidy 52246 Donaldjohanson. Naukowców zaskoczyły jej wymiary - obiekt był tak długi, że sonda miała problem z uwiecznieniem go w całości. To ostatni przystanek w drodze do ostatecznego celu misji.

Bliskie spotkanie z "kosmicznym kręglem". Lucy nadaje na Ziemię

Bliskie spotkanie z "kosmicznym kręglem". Lucy nadaje na Ziemię

Źródło:
NASA, AP, tvnmeteo.pl

Ulewy nawiedziły w poniedziałek Nowy Orlean. W kilka godzin niektóre dzielnice i obszary podmiejskie znalazły się pod wodą, konieczne było zamknięcie części ulic. W ponad 4000 gospodarstw domowych wystąpiły przerwy w dostawie prądu.

"Nie widać, gdzie kończy się droga, a zaczyna kanał"

"Nie widać, gdzie kończy się droga, a zaczyna kanał"

Źródło:
NOLA, NWS New Orleans

Rekin zaatakował pływaka u wybrzeży Izraela. Jak podały lokalne media, zwierzę wciągnęło mężczyznę do wody, a ślad po nim zaginął. Szczątki odnaleziono dopiero po 24 godzinach. W historii kraju odnotowano zaledwie cztery przypadki ataków rekinów na ludzi.

Wyjątkowo rzadki atak rekina na Morzu Śródziemnym

Wyjątkowo rzadki atak rekina na Morzu Śródziemnym

Źródło:
BBC, The Jerusalem Post, tvnmeteo.pl

Rozpoczyna się kolejny piękny, wiosenny dzień, a przyroda tętni życiem. Niestety, ty już wiesz, że ból zatok, łzawiące oczy i alergiczny katar mogą zepsuć Ci ten czas. Sięgnij po OtriAllergy Control, pierwszy spray z flutykazonem dostępny bez recepty, produkowany przez markę Otrivin - ekspertów w walce z katarem. Dzięki niemu poczujesz ulgę na długie godziny i znów będziesz cieszyć się życiem bez przeszkód. Dowiedz się, w jaki sposób może pomóc Ci w opanowaniu objawów alergii!

Alergia nie ułatwia Ci życia? Przejmij nad nią kontrolę!

Alergia nie ułatwia Ci życia? Przejmij nad nią kontrolę!

Źródło:
Materiał promocyjny

Władze i studenci amerykańskiej uczelni University of Richmond w Wirginii zmagają się ze skutkami ogromnej awarii prądu, po tym jak wąż dostał się do głównej elektrowni i spowodował tam zwarcie. W efekcie zasilanie straciło kilkanaście budynków, a na kampusie odwołano zajęcia.

Na początku myśleli, że to żart. Wąż spowodował awarię na uniwersytecie

Na początku myśleli, że to żart. Wąż spowodował awarię na uniwersytecie

Źródło:
The Collegianur, WTVR

Na Kontakt24 otrzymaliśmy wyjątkowe nagrania z miejscowości Piaski w województwie mazowieckim. Nasz czytelnik zaobserwował tam zjawisko zwane wirem pyłowym.

Wir pyłowy na Mazowszu. "Wielkie zdziwienie"

Wir pyłowy na Mazowszu. "Wielkie zdziwienie"

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Dorośli również mogą zapadać na alergie. Jak wyjaśniają lekarze, mechanizmy obronne układu odpornościowego mogą aktywować się w każdym wieku. U niektórych osób rozwinięcie się alergii może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia.

Alergie mogą pojawiać się też u dorosłych. Na wiele sposobów

Alergie mogą pojawiać się też u dorosłych. Na wiele sposobów

Źródło:
CBS News, Penn Medicine News

Mieszkańcy części zachodnich regionów Francji zmagają się ze skutkami powodzi. Po wylaniu rzek ewakuowano kilkaset osób, w wielu domach nie ma prądu.

Wylały rzeki. Ewakuacje, ponad tysiąc domów bez prądu

Wylały rzeki. Ewakuacje, ponad tysiąc domów bez prądu

Źródło:
francebleu.br, francetvinfo.fr

Ciepło w święta i jeszcze chwilę po nich to ostatni etap kwietniowego lata. Co później czeka nas w pogodzie? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: możliwy powrót przymrozków

Pogoda na 16 dni: możliwy powrót przymrozków

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nawet kwietniowe słońce może być niebezpieczne. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV bez odpowiedniej ochrony może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych - od poparzeń i alergii słonecznej po nowotwory. Jak powinniśmy dbać o bezpieczeństwo skóry?

Uważajmy. Nawet w kwietniu opalanie może być groźne

Uważajmy. Nawet w kwietniu opalanie może być groźne

Źródło:
PAP

Osy dachowe sieją spustoszenie w australijskim stanie Wiktoria. Przez owady zamknięto kawiarnie, a dzieci boją się wyjść z domów. Według ekspertów, wzrost populacji tego gatunku związany jest z cieplejszą niż zwykle jesienią.

Zamknięte kawiarnie. Mieszkańcy zmagają się z inwazją os

Zamknięte kawiarnie. Mieszkańcy zmagają się z inwazją os

Źródło:
ABC News

14-letnia dziewczynka został zabiła przez lwicę. Do zdarzenia doszło na ranczu graniczącym z południowymi krańcami Parku Narodowego Nairobi w Kenii. Do innego tragicznego wypadku doszło w rezerwacie położonym na północ od stolicy tego kraju. Słoń stratował tam 54-letniego mężczyznę.

Lew i słoń zabiły w weekend dwie osoby. Jedna ofiara to nastolatka

Lew i słoń zabiły w weekend dwie osoby. Jedna ofiara to nastolatka

Źródło:
CNN, PAP

Burzowy front, który w weekend nawiedził część Oklahomy i Teksasu, przyniósł ze sobą niszczycielskie tornada, ulewne deszcze i gradobicie. Na skutek żywiołu zginęły trzy osoby.

Niszczycielska seria tornad, ulewy. Nie żyją trzy osoby

Niszczycielska seria tornad, ulewy. Nie żyją trzy osoby

Źródło:
PAP, CNN