Nie jeden, a trzy różne gatunki tyranozaurów mogły występować na Ziemi

Źródło:
sciencealert.com
Niektóre dinozaury mogły mieć pępki
Niektóre dinozaury mogły mieć pępkiJulius T. Csotonyi/Jagged Fang Designs/Bell et al., 2022
wideo 2/5
Dinozaury

Pomimo licznych badań nad dinozaurami z rodziny Tyrannosaurus, naukowcy sądzili, że pozostałości wszystkich dorosłych osobników znalezionych w Ameryce Północnej należały do jednego gatunku - Tyrannosaurus rex. Tymczasem dokładne badania wykazały niedawno pewne różnice w budowie szkieletu tych gadów. To sugeruje, że w rzeczywistości na świecie mogły żyć trzy różne gatunki tyranozaurów.

Od pewnego czasu naukowcy zaczęli dostrzegać różnice w morfologii szkieletów poszczególnych okazów tyranozaurów. Dotyczyły one przede wszystkim kości udowej oraz uzębienia.

Różnice te są jednak najczęściej przypisywane dymorfizmowi płciowemu - odmiennym cechom budowy ciał samców i samic tego samego gatunku. Innym wyjaśnieniem może być także znajdowanie się na różnych etapach rozwoju genetycznego owych dinozaurów lub po prostu ich indywidualne przystosowanie do funkcjonowania.

Naukowcom najbardziej intrygujące wydało się jednak jeszcze inne wytłumaczenie - możliwość istnienia odrębnych gatunków rodziny Tyrannosaurus.

Zbadali kości udowe i zęby

Paleontolodzy dokonali pomiarów anatomicznych kości i szczątków zębów 38 osobników z tej rodziny dinozaurów. Porównali także kości udowe 24 okazów, dzięki czemu określili ich wytrzymałość i siłę. Oprócz tego zmierzyli średnicę podstawy zębów i przestrzeni między nimi, by oszacować, czy osobniki miały miejsce na dwa siekacze.

Okazało się, że poziom "solidności" (zmierzony poprzez wytrzymałość kości na podstawie obwodu i długości) okazał się nie mieć związku z wielkością okazów. Dla naukowców był to sygnał, że różnic w kościach udowych nie można wytłumaczyć tym, że u starszych i większych osobników były one mocniejsze. W rzeczywistości u niektórych z największych okazów stwierdzono, że kości były smuklejsze.

Tymczasem mocniejsze kości udowe przeważały w proporcji 2:1, a ponieważ nie jest to równomierny rozkład, naukowcy uznali, że nie wynika to z dymorfizmu płciowego.

Badanie osadów

Aż 29 okazów, które wykorzystano w badaniach, zostało znalezionych w odrębnych warstwach osadów geologicznych w formacjach Ameryki Północnej. Prawdopodobnie pochodzą z mastrychtu - szóstego, najmłodszego wieku późnej kredy. Ich wiek oszacowano na około 67,5 do 66 milionów lat.

Wspomniane osady te można podzielić na trzy poziomy: dolny, środkowy i górny. Co ciekawe, wszystkie sześć kości udowych, które zostały znalezione w dolnej warstwie, okazało się "mocnych". W środkowej warstwie znaleziono tylko jedną - smukłą - kość udową. W górnej warstwie oba typy kości były bardziej równomiernie rozłożone.

Wyniki analiz sugerują, że z czasem gatunek tyranozaura mógł przekształcić się w odrębne fizjologicznie osobniki.

- Stwierdziliśmy, że zmiany w kościach udowych osobników prawdopodobnie nie są związane z ich płcią czy wiekiem. Sugerujemy, że zmiany w kościach udowych mogły z czasem wyewoluować od wspólnego przodka, u którego były one bardziej wytrzymałe, by na przestrzeni lat móc stać się smuklejsze - mówił paleontolog Gregory Paul, główny autor pracy. - Różnice w wytrzymałości kości udowych w poszczególnych warstwach osadów mogą być na tyle wyraźne, że potencjalnie można wyróżnić odrębne gatunki - dodał.

Król, królowa i wódz

W wyniku swoich ustaleń badacze opisali dwa nowe domniemane gatunki.

Pierwszy został nazwany Tyrannosaurus imperator (co tłumaczyć można jako "wódz"). Osobniki te, znajdowane w dolnych i środkowych warstwach osadów, miały mocniejsze kości udowe i dwa siekacze.

Drugi otrzymał nazwę Tyrannosaurus regina (co oznacza "królową") - znajdował się w górnych i częściowo środkowych warstwach osadów. Miał mniejsze, bardziej smukłe kości udowe i jeden siekacz.

Znany już Tyrannosaurus rex ("król") został zidentyfikowany w górnej i środkowej warstwie osadów, a jego osobniki miały mocniejsze kości udowe i tylko jeden ząb sieczny.

Chcą badać dalej

Autorzy zastrzegli, że różnice te nie przesądzają o odrębności nowych gatunków i nie mogą całkowicie wykluczyć możliwości nietypowego dymorfizmu płciowego lub innych wcześniej wspomnianych już wyjaśnień. Wszystko dlatego, że zbadano stosunkowo niewielką liczbę okazów.

Zespół zauważył jednak, że związek między fizycznymi różnicami okazów oraz ich umiejscowieniem w zapisie geologicznym rzeczywiście może wskazywać na istnienie dwóch nieznanych wcześniej gatunków z rodziny Tyrannosaurus.

Naukowcy mają nadzieję, że w przyszłości, gdy tylko znalezionych zostanie więcej okazów dinozaurów pasujących do nowo opracowanych ram, zostaną przeprowadzone szczegółowe badania.

Autorka/Autor:kw

Źródło: sciencealert.com

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Tej nocy oraz w piątek o poranku spodziewane są spore spadki temperatury w wielu regionach kraju. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia na terenie 14 województw przed przymrozkami.

Nawet -5 stopni przy gruncie. IMGW ostrzega w 14 województwach

Nawet -5 stopni przy gruncie. IMGW ostrzega w 14 województwach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro - piątek, 28.03. Noc będzie chłodna, miejscami utworzą się mgły i zamglenia znacznie ograniczające widzialność. Dzień zapowiada się bez opadów w całym kraju, choć na niebie mogą pojawić się chmury. Termometry pokażą nawet 17 stopni.

Pogoda na jutro - piątek, 28.03. W nocy możliwe są gęste mgły

Pogoda na jutro - piątek, 28.03. W nocy możliwe są gęste mgły

Źródło:
tvnmeteo.pl

Rosja może zapewnić dostarczenie małej elektrowni jądrowej, która miałaby zostać użyta podczas planowanej przez Elona Muska misji na Marsa - przekazał w czwartek Kirył Dmitriew, wysłannik prezydenta Rosji ds. współpracy międzynarodowej.

Wysłannik Putina ma propozycję dla Muska. "Mamy pewne technologie nuklearne"

Wysłannik Putina ma propozycję dla Muska. "Mamy pewne technologie nuklearne"

Źródło:
Reuters, tvn24.pl

W kolejnych dniach czeka nas przeplatanka pogodowa. Będzie szansa na słońce, ale pojawią się też opady deszczu. W weekend termometry pokażą nawet 17 stopni Celsjusza, wraz z nowym tygodniem wartości na termometrach zaczną lekko spadać.

Nawet 17 stopni w weekend. Nie wszystkim dopisze pogodna aura

Nawet 17 stopni w weekend. Nie wszystkim dopisze pogodna aura

Źródło:
tvnmeteo.pl

W mieście Abydos odkryto duży grobowiec nieznanego faraona sprzed około 3600 lat. O znalezisku, którego dokonali egipscy i amerykańscy badacze, informuje w czwartek "New York Times".

W Egipcie odkryto duży grobowiec nieznanego faraona

W Egipcie odkryto duży grobowiec nieznanego faraona

Źródło:
PAP, New York Times

Dzięki wykorzystaniu Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) udało się uwiecznić zorzę na Neptunie na zdjęciu. To pierwszy raz, kiedy uchwycono to zjawisko na tej planecie. Wcześniej zaobserwowano je na innych gazowych olbrzymach Układu Słonecznego.

Takie zjawisko na Neptunie udało się uchwycić pierwszy raz

Takie zjawisko na Neptunie udało się uchwycić pierwszy raz

Źródło:
NASA, livescience.com

T Coronae Borealis w każdej chwili może wybuchnąć. W układzie gwiezdnym cyklicznie zachodzą procesy, które powodują doskonale widoczną z Ziemi eksplozję termonuklearną. Kiedy będziemy mogli podziwiać to rzadkie zjawisko?

Wybuch gwiazdy będzie widoczny z Ziemi. Kiedy do niego dojdzie?

Wybuch gwiazdy będzie widoczny z Ziemi. Kiedy do niego dojdzie?

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Naukowcy odkryli na pustyni Gobi w Mongolii skamieniałości nieznanego im dotąd gatunku dinozaura. Posiadał on dwa pazury zamiast trzech, a więc zupełnie inaczej niż pozostałe zwierzęta z grupy, do której należał. Dodatkowo stworzenie było porośnięte piórami, co w połączeniu z długimi szponami nadawało mu nietypowy wygląd.

Dziwaczny dinozaur z dwoma pazurami odkryty na pustyni Gobi

Dziwaczny dinozaur z dwoma pazurami odkryty na pustyni Gobi

Źródło:
BBC, CNN, tvnmeteo.pl

Jak długo zostanie z nami łagodna, wiosenna pogoda? W prognozach widać spore zmiany. Na początku kwietnia przypomni o sobie zima, wrócą chłód i śnieg. To, co szykuje aura w pierwszych tygodniach przyszłego miesiąca i co może nas czekać w Wielkanoc, sprawdza w modelach meteorologicznych synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Czeka nas powrót zimy. Będą dwie fale chłodu. A co z Wielkanocą?

Czeka nas powrót zimy. Będą dwie fale chłodu. A co z Wielkanocą?

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Stos cennych przedmiotów z epoki żelaza został odnaleziony w Wielkiej Brytanii. Niektóre z nich zaskoczyły naukowców. Odkrycie daje cenny wgląd w to, jak tysiące lat temu żyły elity na Wyspach Brytyjskich.

To znalezisko może zmienić historię brytyjskich elit

To znalezisko może zmienić historię brytyjskich elit

Źródło:
LiveScience, The Guardian, Durham University

W Chorwacji obowiązują ostrzeżenia przed wiatrem bora. Powstaje on w wyniku różnicy ciśnień między Morzem Adriatyckim a otaczającymi je pasmami górskimi. Wiatr jest znany z gwałtownego charakteru, a na wodach może być śmiertelnie niebezpieczny.

Nadciąga bora. Porywy mogą dochodzić do prawie 150 kilometrów na godzinę

Nadciąga bora. Porywy mogą dochodzić do prawie 150 kilometrów na godzinę

Źródło:
tvnmeteo.pl, croatia.hr

Korea Południowa zmaga się z rekordowymi pożarami. W czwartek zajęty przez płomienie obszar podwoił się, zagrażając miastom oraz zabytkom. Chociaż nadchodzące godziny mają przynieść opady deszczu, meteorolodzy ostrzegają, że będzie zbyt skąpy, by pomóc w walce z żywiołem.

Największy pożar w historii kraju. Ogień szaleje z "bezprecedensową szybkością"

Największy pożar w historii kraju. Ogień szaleje z "bezprecedensową szybkością"

Źródło:
Reuters, The Korea Herald, tvnmeteo.pl

Stan wyjątkowy został ogłoszony w Boliwii na skutek rozległych powodzi. Podtopienia objęły swoim zasięgiem wszystkie dziewięć departamentów kraju. Na skutek ulew od listopada zginęło 51 osób, a tysiące domów zostało uszkodzonych.

Stan wyjątkowy w całym kraju. Nie żyje 51 osób

Stan wyjątkowy w całym kraju. Nie żyje 51 osób

Źródło:
Reuters, opinion.com.bo

Tegoroczny atlantycki sezon huraganowy może być tak niszczycielski jak ten ubiegłoroczny. Według wstępnych prognoz na oceanie może utworzyć się od 13 do 18 nazwanych cyklonów, z czego nawet 10 przekształci się w huragany. Powstawaniu żywiołów ma sprzyjać wysoka temperatura powierzchni wód.

Rok temu huragany przyniosły wielomiliardowe straty. Ten sezon może być gorszy

Rok temu huragany przyniosły wielomiliardowe straty. Ten sezon może być gorszy

Źródło:
PAP, USA Today, AccuWeather, tvnmeteo.pl

Lokalne służby oraz eksperci obawiają się, że opuszczone baseny po pożarze Eaton Fire w Kalifornii mogą stać się siedliskami komarów. Mętna woda zalegająca w przydomowych zbiornikach stwarza idealne warunki do rozwoju insektów. Rosną obawy władz o ryzyko rozprzestrzeniania się groźnych chorób.

"Jeden basen może wyhodować do miliona komarów w ciągu miesiąca"

"Jeden basen może wyhodować do miliona komarów w ciągu miesiąca"

Źródło:
CBS News, CNN

Kolejne dni w południowej części Europy mają przynieść intensywne opady deszczu. Lokalnie deszcz ma padać przez ponad tydzień. W procesie formowania się deszczonośnych chmur udział weźmie pył saharyjski. Rolę tego zjawiska opisuje nasza synoptyk Arleta Unton-Pyziołek.

Na południu Europy będzie padać mocno i długo. Pył saharyjski odegra ważną rolę

Na południu Europy będzie padać mocno i długo. Pył saharyjski odegra ważną rolę

Źródło:
tvnmeteo.pl

W wyniku intensywnych opadów deszczu zawaliła się ściana jednego z domów w chorwackim Dubrowniku. Spadający gruz uszkodził kilka samochodów i zatarasował drogę. Meteorolodzy przewidują, że gwałtowna aura tak szybko w tym regionie szybko się nie skończy.

Po ulewie w Dubrowniku zawaliła się ściana domu. Może spaść więcej deszczu

Po ulewie w Dubrowniku zawaliła się ściana domu. Może spaść więcej deszczu

Źródło:
dnevnik.hr, 24sata.hr, tvnmeteo.pl

Naukowcy z Nowej Zelandii odkryli, że pewien gatunek rekina wydaje specyficzne odgłosy. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że ryby te uchodzą za niewydające intencjonalnych dźwięków. Specjaliści nie do końca wiedzą, co oznacza nowo odkryte zachowanie.

Po raz pierwszy usłyszano dźwięki wydawane przez rekiny

Po raz pierwszy usłyszano dźwięki wydawane przez rekiny

Źródło:
livescience.com, tvnmeteo.pl

Mężczyzna uratował kota, który znalazł się na środku wezbranej rzeki Vizcarra w Peru. Południowoamerykański kraj zmaga się z trudnymi warunkami pogodowymi od kilku tygodni.

Powódź w Peru. Kot znalazł się w śmiertelnej pułapce

Powódź w Peru. Kot znalazł się w śmiertelnej pułapce

Źródło:
Reuters, ReliefWeb

W najbliższą sobotę koło południa będzie można zobaczyć z terenu Polski częściowe zaćmienie Słońca. Do obserwacji tego zjawiska należy wcześniej się przygotować. Podpowiadamy, w jaki sposób bezpiecznie je oglądać.

Zaćmienie Słońca. Te rzeczy zupełnie nie nadają się do jego obserwacji

Zaćmienie Słońca. Te rzeczy zupełnie nie nadają się do jego obserwacji

Źródło:
tvnmeteo.pl, Z głową w gwiazdach, NASA

Jak wyglądała kosmiczna spirala w różnych częściach kraju? Nagranie wykonane przez kamery sieci obserwacyjnej Skytinel pokazuje to niezwykłe zjawisko z perspektywy obserwatorów w różnych częściach Polski. W poniedziałek mogliśmy je obserwować dzięki manewrowi, na jaki zdecydowało się SpaceX.

Za chmurami, nad lasem i miastami. Kosmiczny wir na nagraniach

Za chmurami, nad lasem i miastami. Kosmiczny wir na nagraniach

Źródło:
Skytinel, "Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Pod piramidami w Gizie kryje się ogromne podziemne miasto - takie doniesienia w ostatnim czasie zaczęły krążyć w internecie. Odkrycia miało dokonać dwóch badaczy, którzy w połowie marca zwołali konferencję prasową. Doniesienia te skrytykował jednak właśnie znany egipski archeolog Zahi Hawass. - Są całkowicie błędne i nie mają żadnych podstaw naukowych - podkreślił.

Ogromne podziemne miasto pod piramidami? Słynny archeolog komentuje

Ogromne podziemne miasto pod piramidami? Słynny archeolog komentuje

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Do wybrzeży Santorini przybił pierwszy w tym sezonie statek wycieczkowy. Na początku roku życie na wyspie sparaliżowała seria trzęsień ziemi. Przybycie turystów dodało otuchy mieszkańcom, którzy obawiali się, że wstrząsy negatywnie wpłyną na sezon turystyczny.

Turyści nie przestraszyli się trzęsień. Wracają na Santorini

Turyści nie przestraszyli się trzęsień. Wracają na Santorini

Źródło:
PAP, Reuters

Niedźwiedzica zaatakowała mężczyznę na Słowacji. Zwierzę, któremu towarzyszyły dwa młode, było agresywne i nie reagowało na próby obrony. Do zdarzenia, zarejestrowanego na nagraniu, doszło w rejonie pasma górskiego Mała Fatra.

Atak niedźwiedzia na Słowacji. Dramatyczne nagranie

Atak niedźwiedzia na Słowacji. Dramatyczne nagranie

Źródło:
zilinak.sk, tvnmeteo.pl

Dość ciepła pogoda niedługo ustąpi miejsca ochłodzeniu. Jaka temperatura czeka nas w nadchodzących tygodniach? Sprawdź, co przewiduje Tomasz Wasilewski w swojej prognozie długoterminowej na kolejne 16 dni.

Pogoda na 16 dni: czeka nas zimny prysznic

Pogoda na 16 dni: czeka nas zimny prysznic

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wirujący lej pojawił się mieście Rolling Fork w stanie Missisipi. Tornado uszkodziło kilka budynków gospodarczych i zerwało linie elektryczne. Kilkaset domów było pozbawionych prądu.

Zawyły syreny, pojawił się wirujący lej. Nagranie

Zawyły syreny, pojawił się wirujący lej. Nagranie

Źródło:
CNN, timesnownews.com

Śnieg pojawił się w północno-wschodniej części Hiszpanii. Na drogach występowały spore utrudnienia. Hiszpańska służba meteorologiczna AEMET wydała ostrzeżenia. Jednak dla niektórych mieszkańców widok zabielonych krajobrazów okazał się przyjemny.

Spadł śnieg, zamknięto część dróg. Powrót zimowej aury

Spadł śnieg, zamknięto część dróg. Powrót zimowej aury

Źródło:
ENEX, larazon.es