Nie jeden, a trzy różne gatunki tyranozaurów mogły występować na Ziemi

Źródło:
sciencealert.com
Niektóre dinozaury mogły mieć pępki
Niektóre dinozaury mogły mieć pępkiJulius T. Csotonyi/Jagged Fang Designs/Bell et al., 2022
wideo 2/5
Dinozaury

Pomimo licznych badań nad dinozaurami z rodziny Tyrannosaurus, naukowcy sądzili, że pozostałości wszystkich dorosłych osobników znalezionych w Ameryce Północnej należały do jednego gatunku - Tyrannosaurus rex. Tymczasem dokładne badania wykazały niedawno pewne różnice w budowie szkieletu tych gadów. To sugeruje, że w rzeczywistości na świecie mogły żyć trzy różne gatunki tyranozaurów.

Od pewnego czasu naukowcy zaczęli dostrzegać różnice w morfologii szkieletów poszczególnych okazów tyranozaurów. Dotyczyły one przede wszystkim kości udowej oraz uzębienia.

Różnice te są jednak najczęściej przypisywane dymorfizmowi płciowemu - odmiennym cechom budowy ciał samców i samic tego samego gatunku. Innym wyjaśnieniem może być także znajdowanie się na różnych etapach rozwoju genetycznego owych dinozaurów lub po prostu ich indywidualne przystosowanie do funkcjonowania.

Naukowcom najbardziej intrygujące wydało się jednak jeszcze inne wytłumaczenie - możliwość istnienia odrębnych gatunków rodziny Tyrannosaurus.

Zbadali kości udowe i zęby

Paleontolodzy dokonali pomiarów anatomicznych kości i szczątków zębów 38 osobników z tej rodziny dinozaurów. Porównali także kości udowe 24 okazów, dzięki czemu określili ich wytrzymałość i siłę. Oprócz tego zmierzyli średnicę podstawy zębów i przestrzeni między nimi, by oszacować, czy osobniki miały miejsce na dwa siekacze.

Okazało się, że poziom "solidności" (zmierzony poprzez wytrzymałość kości na podstawie obwodu i długości) okazał się nie mieć związku z wielkością okazów. Dla naukowców był to sygnał, że różnic w kościach udowych nie można wytłumaczyć tym, że u starszych i większych osobników były one mocniejsze. W rzeczywistości u niektórych z największych okazów stwierdzono, że kości były smuklejsze.

Tymczasem mocniejsze kości udowe przeważały w proporcji 2:1, a ponieważ nie jest to równomierny rozkład, naukowcy uznali, że nie wynika to z dymorfizmu płciowego.

Badanie osadów

Aż 29 okazów, które wykorzystano w badaniach, zostało znalezionych w odrębnych warstwach osadów geologicznych w formacjach Ameryki Północnej. Prawdopodobnie pochodzą z mastrychtu - szóstego, najmłodszego wieku późnej kredy. Ich wiek oszacowano na około 67,5 do 66 milionów lat.

Wspomniane osady te można podzielić na trzy poziomy: dolny, środkowy i górny. Co ciekawe, wszystkie sześć kości udowych, które zostały znalezione w dolnej warstwie, okazało się "mocnych". W środkowej warstwie znaleziono tylko jedną - smukłą - kość udową. W górnej warstwie oba typy kości były bardziej równomiernie rozłożone.

Wyniki analiz sugerują, że z czasem gatunek tyranozaura mógł przekształcić się w odrębne fizjologicznie osobniki.

- Stwierdziliśmy, że zmiany w kościach udowych osobników prawdopodobnie nie są związane z ich płcią czy wiekiem. Sugerujemy, że zmiany w kościach udowych mogły z czasem wyewoluować od wspólnego przodka, u którego były one bardziej wytrzymałe, by na przestrzeni lat móc stać się smuklejsze - mówił paleontolog Gregory Paul, główny autor pracy. - Różnice w wytrzymałości kości udowych w poszczególnych warstwach osadów mogą być na tyle wyraźne, że potencjalnie można wyróżnić odrębne gatunki - dodał.

Król, królowa i wódz

W wyniku swoich ustaleń badacze opisali dwa nowe domniemane gatunki.

Pierwszy został nazwany Tyrannosaurus imperator (co tłumaczyć można jako "wódz"). Osobniki te, znajdowane w dolnych i środkowych warstwach osadów, miały mocniejsze kości udowe i dwa siekacze.

Drugi otrzymał nazwę Tyrannosaurus regina (co oznacza "królową") - znajdował się w górnych i częściowo środkowych warstwach osadów. Miał mniejsze, bardziej smukłe kości udowe i jeden siekacz.

Znany już Tyrannosaurus rex ("król") został zidentyfikowany w górnej i środkowej warstwie osadów, a jego osobniki miały mocniejsze kości udowe i tylko jeden ząb sieczny.

Chcą badać dalej

Autorzy zastrzegli, że różnice te nie przesądzają o odrębności nowych gatunków i nie mogą całkowicie wykluczyć możliwości nietypowego dymorfizmu płciowego lub innych wcześniej wspomnianych już wyjaśnień. Wszystko dlatego, że zbadano stosunkowo niewielką liczbę okazów.

Zespół zauważył jednak, że związek między fizycznymi różnicami okazów oraz ich umiejscowieniem w zapisie geologicznym rzeczywiście może wskazywać na istnienie dwóch nieznanych wcześniej gatunków z rodziny Tyrannosaurus.

Naukowcy mają nadzieję, że w przyszłości, gdy tylko znalezionych zostanie więcej okazów dinozaurów pasujących do nowo opracowanych ram, zostaną przeprowadzone szczegółowe badania.

Autorka/Autor:kw

Źródło: sciencealert.com

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Pogoda na majówkę 2025. Pierwsze dni długiego weekendu majowego będą bardzo ciepłe, miejscami temperatura sięgnie 25 stopni. Spodziewane są także burze, podczas których może sypnąć gradem. Później nastąpi ochłodzenie, będzie też padać.

Pogoda na majówkę. Jeden dzień może być szczególnie burzowy

Pogoda na majówkę. Jeden dzień może być szczególnie burzowy

Źródło:
tvnmeteo.pl

W pobliżu Jerozolimy wybuchł pożar. Walkę z ogniem utrudniają wysoka temperatura powietrza i silny wiatr. - Wieczorem wiatr może wiać z prędkością 90-100 kilometrów na godzinę, co może pogorszyć sytuację - powiedział w środę komendant jerozolimskiej straży pożarnej Szmulik Friedman.

"To może być największy pożar w historii kraju"   

"To może być największy pożar w historii kraju"   

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters

Czym żywią się wilki żyjące w rejonie Ujścia Warty? - Pomimo obecności kilku tysięcy wolno wypasanych krów i kilkuset koni odżywiają się przede wszystkim dzikimi gatunkami ssaków - donoszą naukowcy z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Według badaczy wpływ na to ma sposób wypasu inwentarza oraz niepozbawianie krów rogów.

Wolą dzikie kopytne od bydła i koni  

Wolą dzikie kopytne od bydła i koni  

Źródło:
PAP

Pogoda na jutro, czyli na czwartek, 1.05. Noc zapowiada się pogodnie, lokalnie może pokropić. Czwartek, 1.05, początek majówki, będzie pogodny. Termometry pokażą maksymalnie 22 stopnie Celsjusza.

Pogoda na jutro - czwartek 1.05. Dużo słońca, do 22 stopni

Pogoda na jutro - czwartek 1.05. Dużo słońca, do 22 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Letnia aura zapanowała w stolicy Francji - Paryżu. W środę temperatura maksymalna sięgnęła tam prawie 30 stopni. Fala gorąca ma potrwać cały długi weekend majowy.

Temperatura sięga 30 stopni, są problemy na kolei

Temperatura sięga 30 stopni, są problemy na kolei

Źródło:
Reuters, ENEX, Le Figaro, BFM TV

Uśpione wulkany też mogą wykazywać pewną aktywność. Jak wynika z najnowszych badań, głęboko pod stożkiem Uturuncu w Boliwii dochodzi do przemieszczania się gazu i płynów, co powoduje wznoszenie terenu. Naukowcy tłumaczą, że obserwacja "wulkanu zombie" pomoże nam w zrozumieniu procesów zachodzących w skorupie ziemskiej.

Badacze odkryli ruchy pod "wulkanem zombie"

Badacze odkryli ruchy pod "wulkanem zombie"

Źródło:
Cornell University, USGS

Burza piaskowa nawiedziła południowy i środkowy Irak, znacząco ograniczając widzialność. W mieście Basra prawie 400 osób trafiło do szpitali na skutek inhalacji pyłu. Jak ostrzegają meteorolodzy, takie warunki mogą utrzymać się co najmniej do przyszłego tygodnia.

Miasta tonęły w pyle. Prawie 400 osób trafiło do szpitali

Miasta tonęły w pyle. Prawie 400 osób trafiło do szpitali

Źródło:
Reuters, Shafaq News

Co najmniej dwie osoby nie żyją na skutek burz, które we wtorek przeszły nad centralnymi i wschodnimi Stanami Zjednoczonymi. Do śmiertelnych wypadków doszło w Pittsburghu. Przez pogodę w mieście przez pewien czas były problemy z działaniem systemów alarmowych, wystąpiły także długie przerwy w dostawie prądu.

Podczas burzy padł system alarmowy. Nie żyją dwie osoby

Podczas burzy padł system alarmowy. Nie żyją dwie osoby

Źródło:
CNN, CBS News

Wychodzące koty powinny być zabezpieczane przed kleszczami. Chociaż statystycznie zwierzęta te rzadziej zapadają na choroby odkleszczowe niż psy, mogą przenosić te pajęczaki w pobliże ludzi. Weterynarze podkreślają również, że koty mają tendencję do maskowania swoich przypadłości, więc nie zawsze musimy wiedzieć, że są chore.

Koty mogą służyć jako "taksówki" dla kleszczy. Da się temu zapobiec

Koty mogą służyć jako "taksówki" dla kleszczy. Da się temu zapobiec

Źródło:
PAP

Cieniutki sierp Księżyca pojawił się na polskim niebie. Towarzyszyło mu zjawisko światła popielatego, do którego wystąpienia potrzebne są określone warunki. Materiały otrzymaliśmy na Kontakt24.

"Bajeczny sierp" i wyjątkowe zjawisko na polskim niebie

"Bajeczny sierp" i wyjątkowe zjawisko na polskim niebie

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl, "Z głową w gwiazdach"

Suche warunki panujące w wielu polskich lasach mogą sprzyjać zaprószeniu ognia. Leśnicy apelują, by pamiętać o tym podczas majówkowych wypraw w teren. Nieprzestrzegających zasad bezpieczeństwa turystów czekają wysokie kary.

Apel o rozsądne grillowanie. Dotkliwe kary za złamanie przepisów

Apel o rozsądne grillowanie. Dotkliwe kary za złamanie przepisów

Źródło:
PAP, IMGW

Poznaliśmy datę pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). IGNIS oficjalnie wystartuje 29 maja - poinformowała firma Axiom Space. W jej ramach polski astronauta dr Sławosz Uznański-Wiśniewski przeprowadzi szereg badań zaproponowanych przez krajowe przedsiębiorstwa i ośrodki naukowe.

Wiemy, kiedy Polak poleci w kosmos

Wiemy, kiedy Polak poleci w kosmos

Źródło:
PAP, POLSA

Peruwiańskie władze potwierdziły śmierć dwójki dzieci w wyniku powodzi w pobliżu miasta Huaraz na wschodzie kraju. Kataklizm wywołało osunięcie się zbocza góry Vallunaraju, rzeka Casca wystąpiła z brzegów.

Osunięcie się zbocza góry spowodowało powódź. Nie żyje dwoje dzieci

Osunięcie się zbocza góry spowodowało powódź. Nie żyje dwoje dzieci

Źródło:
Reuters, WRadio

Mieszkańcy nadmorskiej miejscowości Bredene w Belgii przecierali oczy ze zdumienia, gdy na miejscowej plaży woda wyrzuciła na brzeg bobra. Te zwierzęta naturalnie żyją w środowisku słodkowodnym dlatego widok porzuconego ssaka wzbudził nie tylko ciekawość, ale także obawy o jego zdrowie.

Woda wyrzuciła bobra na plażę. "Był niezwykle odwodniony"

Woda wyrzuciła bobra na plażę. "Był niezwykle odwodniony"

Źródło:
ENEX, Flandersnews

We wtorek z Gujańskiego Centrum Kosmicznego wystrzelono na orbitę satelitę Europejskiej Agencji Komicznej BIOMASS. Jej zadaniem jest dostarczanie informacji o stanie lasów na Ziemi. W wieloletnich przygotowaniach misji brał udział zespół polskich inżynierów.

Wystartowała misja BIOMASS. W zespole inżynierskim Polacy   

Wystartowała misja BIOMASS. W zespole inżynierskim Polacy   

Źródło:
PAP, Reuters

Strażacy walczą z pożarem, który szaleje w pobliżu miasta Taegu w Korei Południowej. Z powodu zagrożenia zamknięto kilka lokalnych szkół. Ogień strawił obszar o powierzchni około 260 hektarów.

Zamknięto szkoły. Trwa walka z pożarem

Zamknięto szkoły. Trwa walka z pożarem

Źródło:
Reuters, The Korea Herald

Zespół jelita drażliwego, świąd skóry czy astma to w wielu przypadkach trudne do wyleczenia schorzenia. Ich wspólną cechą jest to, że są wywoływane przez nadmierną odpowiedź immunologiczną, która w ciężkich przypadkach może zagrażać życiu. Zespół naukowców z Uniwersytetu w Bonn zidentyfikował obiecujący, bioaktywny związek, który może skutecznie zmniejszyć objawy tych dolegliwości. Związek ten blokuje receptor na niektórych komórkach, zapobiegając w ten sposób silnej odpowiedzi immunologicznej.

Nowo odkryty, bioaktywny związek może leczyć alergie

Nowo odkryty, bioaktywny związek może leczyć alergie

Źródło:
Science Daily

Wzrost temperatury powietrza powoduje, że w Tatrach powoli topnieje śnieg. Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR) zawiesiło od wtorku wydawanie codziennych komunikatów lawinowych. Komunikaty zostaną wznowione, gdy ponownie pojawią się opady śniegu tworzące zagrożenie lawinowe.

Śniegu ubywa, koniec zagrożenia lawinowego

Śniegu ubywa, koniec zagrożenia lawinowego

Źródło:
PAP

27-letni student z Chin dwukrotnie potrzebował pomocy ratowników podczas wspinaczki na szczyt góry Fudżi w Japonii. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby obie interwencje nie wydarzyły się w tym samym miejscu w przeciągu jednego tygodnia.

Dwukrotnie w ciągu tygodnia ściągali go ze słynnej góry. 27-latek wrócił po telefon

Dwukrotnie w ciągu tygodnia ściągali go ze słynnej góry. 27-latek wrócił po telefon

Źródło:
BBC, The Guardian

Zagrożenie pożarowe w wielu regionach Polski jest wysokie - wynika z danych Instytutu Badawczego Leśnictwa. Takie warunki tuż przed zbliżającym się długim weekendem majowym wzbudziły obawy o możliwość zamknięcia lasów. Do sprawy odniósł się minister spraw wewnętrznych i administracji, Tomasz Siemoniak.

Czy lasy na majówkę zostaną zamknięte? Minister odpowiada

Czy lasy na majówkę zostaną zamknięte? Minister odpowiada

Źródło:
PAP

Brazylijscy naukowcy zidentyfikowali najstarszy znany nauce gatunek mrówki. Okaz znajdował się w zbiorach muzeum zoologicznego należącego do Uniwersytetu w Sao Paulo. Według badań prehistoryczna mrówka żyła wśród dinozaurów 113 milionów lat temu.

Jej szczęki przypominały sierpy. Żyła 113 milionów lat temu

Jej szczęki przypominały sierpy. Żyła 113 milionów lat temu

Źródło:
CNN, PAP

W Płocku w weekend pojawił się wir pyłowy. Nagranie tego zjawiska otrzymaliśmy na Kontakt24.

"Nagle przed nami wyrósł ten wir". Nagranie

"Nagle przed nami wyrósł ten wir". Nagranie

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

W weekend południowo-zachodnią Oklahomę nawiedziły ulewy. Co najmniej jedna osoba zginęła. To nie koniec gwałtownych zjawisk w tej części USA. W poniedziałek alarmami pogodowymi objęto ponad 36 milionów mieszkańców.

Auto stoczyło się do głębokiej wody. Wydobyto ciało

Auto stoczyło się do głębokiej wody. Wydobyto ciało

Źródło:
PAP, NBC News

Bulusan, czynny wulkan położony na filipińskiej wyspie Luzon, niepokoi mieszkańców. W poniedziałek doszło do erupcji. Z krateru wydobyła się kolumna popiołu, która wzbiła się na wysokość 4,5 kilometra.

Kłęby popiołu spadły na wyspę

Kłęby popiołu spadły na wyspę

Źródło:
Reuters

Na przełomie kwietnia i maja czeka nas duże, ale krótkie ocieplenie. Jaka będzie majówka? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: początek majówki zupełnie inny niż jej koniec

Pogoda na 16 dni: początek majówki zupełnie inny niż jej koniec

Źródło:
tvnmeteo.pl

Szczeniak przeżył potężną eksplozję, do której doszło w weekend w największym porcie handlowym Iranu. Jak pisze agencja Reuters, małego czworonoga wyciągnięto spod gruzów. Pomocy udzielili mu wolontariusze irańskiego Czerwonego Półksiężyca.

Szczeniak przeżył potężną eksplozję

Szczeniak przeżył potężną eksplozję

Źródło:
Reuters

Puma złożyła nietypową wizytę mieszkańcom okolic ruchliwej drogi w rejonie miasta Las Vegas. Zwierzę spacerowało nocą po podwórkach. Zdarzenie zostało zarejestrowane na nagraniu.

"Nie widzimy tutaj takich zwierząt". Nietypowy gość na nagraniu

"Nie widzimy tutaj takich zwierząt". Nietypowy gość na nagraniu

Źródło:
FOX5

W niedzielę w Tatrach, w rejonie Rysów, doszło do dwóch śmiertelnych wypadków. Turyści spadli z dużej wysokości. Warunki były trudne, dlatego też ratownicy ewakuowali ze szczytu też trzy inne osoby.

Spadli z dużej wysokości w Tatrach. Nie udało się ich uratować

Spadli z dużej wysokości w Tatrach. Nie udało się ich uratować

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24, PAP

Osobom cierpiącym na alergię pokarmową towarzyszą nieustanne obawy, że zjedzą coś nieodpowiedniego, co może się skończyć dla nich wstrząsem. Jak mówił doktor Wojciech Feleszko, dla tych, którzy nie mogą spożywać jajek, mleka, glutenu czy orzechów, niemal 95 procent potraw jest wykluczonych.

"Nawet 95 procent potraw jest wykluczonych". Te alergeny są szczególnie groźne

"Nawet 95 procent potraw jest wykluczonych". Te alergeny są szczególnie groźne

Źródło:
PAP