Składniki powietrza - które są stałe, a które są zmienne?

Źródło:
Encyklopedia PWN, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, IMGW, Polski Alarm Smogowy
Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie smogu
Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie smogutvn24
wideo 2/5
Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie smogutvn24

Jakie składniki znajdują się w powietrzu atmosferycznym? Te podstawowe to azot i tlen. Tlen, czyli najważniejszy składnik powietrza z punktu widzenia ludzi, umożliwia oddychanie. Powietrze, którym ludzie oddychają, jest jednak często przez nich samych zanieczyszczane.

● Główny składnik powietrza to azot. ● W powietrzu jest około 21 procent tlenu. ● Powietrze w historii Ziemi nie miało cały czas tego samego składu.

Skład powietrza

Powietrze jest mieszaniną gazów i aerozoli. Powietrze jest bezbarwne i nie ma smaku. Co ciekawe, kiedy powietrze zostanie skroplone, staje się błękitną cieczą. Powietrze jest niezbędne do życia i doceniano je już w starożytności. Było wtedy uważane za jeden z czterech żywiołów - razem z wodą, ogniem i ziemią.

Powietrze składa się z w 78 procentach z azotu, 21 procentach z tlenu, a jeden pozostały procent to przede wszystkim argon i śladowe ilości innych składników. To ten jeden procent stanowią składniki, których jest najmniej w suchym i czystym powietrzu. W związku z tym, że powietrze jest mieszaniną, nie ma swojego wzoru chemicznego.

Skład powietrza atmosferycznego zmieniał się na przestrzeni całej historii Ziemi. Na samym początku atmosfera ziemska składała się z dwóch składników - wodoru i helu. Sam tlen w atmosferze powstał dużo później. Wraz ze zmianami klimatu na przestrzeni miliardów lat gazy obecne w powietrzu zmieniały się wielokrotnie.

Powietrze i jego składniki

Składniki powietrza można podzielić na stałe, wolnozmienne i zmienne.   Stałe składniki powietrza to: azot, tlen i gazy szlachetne - argon, neon, hel, krypton i ksenon. Wolnozmienne składniki powietrza to: dwutlenek węgla, metan, wodór i podtlenek azotu. Zmienne składniki powietrza to: ozon, tlenki azotu, amoniak i związki siarki.

Powietrze wydychane a powietrze wdychane

Podczas procesu oddychania w płucach następuje wymiana gazowa. Co za tym idzie skład powietrza wdychanego i wydychanego jest różny. Powietrze wdychane: 78 proc. azotu, 21 proc. tlenu i procent innych gazów.

Powietrze wydychane: 78 proc. azotu, 16 proc. tlenu, 5 proc. dwutlenku węgla i jeden procent innych gazów.

Składniki powietrza i rodzaje przemian, jakim ulegają

Główny składnik powietrza to azot. Ile jest azotu w powietrzu? Około 78 procent. To bezwonny i bezbarwny gaz. Jego symbol to „N”, a liczba atomowa - 7. Azot w połączeniu z wodorem tworzy amoniak.

Tlen to najważniejszy składnik powietrza. Ile tlenu jest w powietrzu? Około 21 procent. To bezwonny i bezbarwny gaz. Ma symbol „O” i liczbę atomową - 8. Jest to gaz, który podtrzymuje spalanie. W wyniku syntezy między tlenem a innymi pierwiastkami chemicznymi powstają tlenki. 

Zanieczyszczenia powietrza

Człowiek jest odpowiedzialny za zanieczyszczenia powietrza. W Polsce w dużej mierze szkodliwe działania ludzi to użytkowanie domowych pieców grzewczych, transport samochodowy, działalność elektrowni węglowych i zakładów przemysłowych. Najgorsza sytuacja pod względem powietrza złej jakości występuje w chłodnych miesiącach na terenach przemysłowych.

Dużym problemem jest też niska emisja, czyli przede wszystkim ogrzewanie domów za pomocą węgla i innych paliw stałych. Piece często nie spełniają standardów emisyjnych, a palone w nich są śmieci czy tworzywa sztuczne.

ZOBACZ >> WHO zaostrza wytyczne dotyczące zanieczyszczeń powietrza. Polska "zostaje w smogowym skansenie"

Wśród szkodliwych substancji, które trafiają do powietrza, wymienia się: - pyły zawieszone PM10, PM2,5 oraz PM1, - dwutlenek siarki, - tlenki azotu, - metale ciężkie, - wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, czyli między innymi benzo(a)piren, dioksyny.

Zanieczyszczenia powietrzaPolski Alarm Smogowy

W Polsce jesienią i zimą, kiedy nie ma wiatru, a ciśnienie jest wysokie, szkodliwe cząsteczki nie mogą unieść się do góry i zostają przy ziemi. Wtedy pojawia się smog, który wygląda jak mgła.

SPRAWDŹ JAKOŚĆ POWIETRZA W SWOJEJ OKOLICY W SERWISIE SMOGOWYM TVNMETEO.PL

Smog powoduje wiele poważnych schorzeń. Mogą to być choroby układu oddechowego, choroby układu krążenia czy choroby onkologiczne. W Polsce co roku z powodu zanieczyszczenia środowiska umiera blisko 50 tysięcy osób.

Autorka/Autor:aw//mro

Źródło: Encyklopedia PWN, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, IMGW, Polski Alarm Smogowy

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) w wielu regionach kraju wydał ostrzeżenia pierwszego i drugiego stopnia przed upałem. W mocy są także alarmy przed silnym wiatrem. Porywy mają być zagrożeniem w pięciu powiatach na południu.

Nie tylko upał. Ostrzeżenia IMGW w 15 województwach

Nie tylko upał. Ostrzeżenia IMGW w 15 województwach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W najbliższych dniach w Polsce wystąpią zmienne warunki pogodowe. Mimo że w większości kraju spodziewana jest pogodna aura, to lokalnie pojawią się przelotne opady, silne porywy wiatru i burze. Gorące powietrze zostanie z nami na dłużej.

Nadciąga fala gorąca, pojawią się burze

Nadciąga fala gorąca, pojawią się burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro. Noc zapowiada się pogodnie, choć lokalnie mogą pojawić się niewielkie opady. Czwartek 28.08 przyniesie sporo słońca, ale i ryzyko burz. Na termometrach w cieniu zobaczymy ponad 30 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - czwartek, 28.08. Noc okaże się chłodna, ale dzień nam to wynagrodzi

Pogoda na jutro - czwartek, 28.08. Noc okaże się chłodna, ale dzień nam to wynagrodzi

Źródło:
tvnmeteo.pl

Tajfun Kajiki spowodował rozległe zniszczenia w Wietnamie i Tajlandii. Zginęło co najmniej dziewięć osób, setki domów zostały zalane, a ponad półtora miliona mieszkańców pozostaje bez prądu.

Kajiki sieje spustoszenie. Wielu zabitych, ranni, zaginieni

Kajiki sieje spustoszenie. Wielu zabitych, ranni, zaginieni

Źródło:
Reuters

Włoskie alpejskie pogotowie alarmuje o znacznym wzroście liczby wypadków w górach latem. Ratownicy podkreślają, że wielu turystów udaje się na wycieczki bez przygotowania. Zdarza się, że amatorzy górskich spacerów idą tam w butach jak na plażę, a zamiast kurtek chroniących od wiatru zabierają... tablet.

"Wyruszają w góry z tabletem, ale bez kurtki wiatrówki"

"Wyruszają w góry z tabletem, ale bez kurtki wiatrówki"

Źródło:
PAP, ANSA

Ponad 30 osób zginęło w wyniku lawiny błotnej w północnych Indiach. W wyniku katastrofy tysiące mieszkańców zostało odciętych od podstawowych usług. Masy ziemi zniszczyły zniszczyły słynny szlak pielgrzymkowy w stanie Dżammu i Kaszmir.

Lawina błotna na szlaku pielgrzymkowym. Kilkadziesiąt ofiar

Lawina błotna na szlaku pielgrzymkowym. Kilkadziesiąt ofiar

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Trzy osoby zginęły w meksykańskim stanie Queretaro po gwałtownych ulewach, które w miniony weekend nawiedziły region. Wśród ofiar jest 19-latek. Został porwany przez nurt i odnaleziony w kanale wodnym. Woda uszkodziła ponad dwa tysiące domów.

Trzy osoby zginęły po ulewach. Wśród ofiar 19-latek

Trzy osoby zginęły po ulewach. Wśród ofiar 19-latek

Źródło:
Once Noticias Digital

W Gruzji na stanowisku archeologicznym Orozmani odkryto ludzką żuchwę sprzed 1,8 miliona lat. Znalezisko rzuca nowe światło na ewolucję i migracje naszych przodków poza Afrykę.

Odnaleźli żuchwę sprzed 1,8 miliona lat

Odnaleźli żuchwę sprzed 1,8 miliona lat

Źródło:
PAP, Reuters

W środę u wybrzeży północno-wschodniego Tajwanu zarejestrowano trzęsienie ziemi o magnitudzie 6. Wstrząsy, chwilowo odczuwalne również w stolicy - Tajpej, nie spowodowały jednak żadnych zniszczeń ani ofiar.

Trzęsienie ziemi na wyspie. Wstrząsy odczuwalne w stolicy

Trzęsienie ziemi na wyspie. Wstrząsy odczuwalne w stolicy

Źródło:
Reuters

Japonia mierzy się z rekordową falą gorąca. Środa w Tokio była dziesiątym dniem z rzędu z temperaturą powyżej 35 stopni Celsjusza. Według meteorologów to najdłuższa fala upałów w historii.

Tokio rozgrzane do czerwoności. Padł historyczny rekord

Tokio rozgrzane do czerwoności. Padł historyczny rekord

Źródło:
PAP, Asahi.com, NHK

Strażacy w hiszpańskiej Asturii i Galicji walczą z gwałtownymi pożarami lasów, które pochłaniają kolejne hektary ziemi. Silny wiatr oraz wyjątkowo sucha i upalna pogoda sprzyjają szybkiemu rozprzestrzenianiu się ognia. W związku z narastającym zagrożeniem ewakuowano już kilka miejscowości.

Dwie wioski już ewakuowano, ogień zagraża kolejnym

Dwie wioski już ewakuowano, ogień zagraża kolejnym

Źródło:
Enex, El Pais

Północne regiony Indii zmagają się z katastrofalnymi powodziami. Najtrudniejsza sytuacja ma miejsce w prowincji Pendżab. W pomoc poszkodowanym zaangażowane jest także wojsko. Indyjska armia opublikowała film z niezwykłej akcji ratunkowej.

Budynek runął do wody. Ratunek przyszedł w ostatniej chwili

Budynek runął do wody. Ratunek przyszedł w ostatniej chwili

Źródło:
CNN, ADG PI - INDIAN ARMY, Times Of India, The New Indian Express

Dziesiąty lot testowy Starshipa zakończył się sukcesem. W nocy z wtorku na środę megarakieta od firmy SpaceX wzbiła się w powietrze i po nieco ponad godzinie wylądowała w wodach Oceanu Indyjskiego. Poprzednie próby kończyły się nieoczekiwanymi eksplozjami.

SpaceX ogłasza sukces. Przełomowy lot Starshipa

SpaceX ogłasza sukces. Przełomowy lot Starshipa

Źródło:
PAP, Reuters, SpaceX

Od sześciu lat w Burkina Faso regularnie wypuszczane były owady zmodyfikowane genetycznie. Celem takiej inicjatywy było ograniczenie populacji komarzyc, które przenosiły malarię. To najczęstsza na świecie choroba zakaźna, szacuje się, że rocznie zarażonych zostaje od 300 do 500 milionów ludzi, a prawie 600 tysięcy umiera. Dlaczego teraz zaprzestano tych działań?

Owady zmodyfikowane genetycznie wspomagały walkę z groźną chorobą. Wstrzymano program

Owady zmodyfikowane genetycznie wspomagały walkę z groźną chorobą. Wstrzymano program

Źródło:
Business Insider, BBC

Minionej nocy mogliśmy zobaczyć przelot Falcona 9 nad Polską. Drugi stopień rakiety zostawił po sobie efektowny ślad świetlny. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia.

Falcon 9 zostawił ślad nad Polską. Zdjęcia

Falcon 9 zostawił ślad nad Polską. Zdjęcia

Źródło:
Karol Wójcicki "Z głową w gwiazdach", Kontakt24, nocneniebo.pl

Wiele miejsc w Polsce boryka się z niedoborami wody. Nie jest to zaskoczeniem dla ekspertów, którzy uważają, że to konsekwencja wieloletnich zjawisk. Podają oni jednak sposoby na to, jak sprawić, by wody było więcej.

Brakuje nam wody. Jak ją zatrzymać

Brakuje nam wody. Jak ją zatrzymać

Źródło:
PAP

Burza piaskowa, zwana także habubem, przeszła nad Nevadą i Arizoną. W pierwszym amerykańskim stanie zakłóciła słynny festiwal, a w drugim dała się szczególnie mocno we znaki kierowcom.

Habub zaatakował. "Gdy wystawiłam rękę na zewnątrz, to jej nie widziałam"

Habub zaatakował. "Gdy wystawiłam rękę na zewnątrz, to jej nie widziałam"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Reuters, CNN

Łoś Emil to w Europie jeden z najbardziej rozpoznawalnych przedstawicieli swojego gatunku. Słynie z zamiłowania do długich wędrówek, podczas których przekracza granice państw. Ostatnio zawędrował do Austrii, gdzie wywołał niemałe poruszenie.

"Na początku myśleliśmy, że to ryba". Zadziwiający gość odwiedził Wiedeń

"Na początku myśleliśmy, że to ryba". Zadziwiający gość odwiedził Wiedeń

Źródło:
ENEX

We wschodnim Pakistanie zdecydowano o ewakuacji co najmniej 150 tysięcy mieszkańców. Wszystko w związku z planowanym przez Indie spuszczeniem wody z przepełnionej tamy, co może skutkować lokalnymi powodziami.

Jeden kraj chce spuścić wodę, w drugim trwają masowe ewakuacje

Jeden kraj chce spuścić wodę, w drugim trwają masowe ewakuacje

Źródło:
PAP

Członkowie projektu Skytinel znaleźli meteoryty na terenie wsi w województwie wielkopolskim. Są one pozostałością bolidu, który przeleciał nad zachodnią Polską pod koniec lipca.

Meteoryt trafił w drogę w wielkopolskiej wsi

Meteoryt trafił w drogę w wielkopolskiej wsi

Źródło:
Skytinel

Ponad 80 portów zostało zamkniętych z powodu wysokich fal, które uderzają w wybrzeże Peru. W północnej części kraju obowiązuje zakaz wypływania. Na wzburzonym morzu zginęła jedna osoba.

Fale porywały łodzie z portów. Nie żyje jedna osoba

Fale porywały łodzie z portów. Nie żyje jedna osoba

Źródło:
Reuters, La Gaceta

Przez wieki to rocznik decydował o prestiżu w świecie wina. Dziś jednak, w obliczu coraz bardziej kapryśnej pogody i zmian klimatu, rośnie liczba producentów rezygnujących z podawania konkretnego roku na etykiecie. To zmiana, która może zrewolucjonizować sposób, w jaki oceniamy jakość wina.

Rezygnują z dat na etykietach. To efekt zmian klimatu

Rezygnują z dat na etykietach. To efekt zmian klimatu

Źródło:
BBC, Le Messager

Intensywne opady deszczu spowodowały zniszczenia w południowym Jemenie. Jak opowiadali mieszkańcy miasta Aden, były to jedne z najpoważniejszych podtopień, jakie pamiętają. Woda wdzierała się do domów i niszczyła samochody.

Lało przez dwa dni. "Wszędzie zniszczone samochody, zalane domy"

Lało przez dwa dni. "Wszędzie zniszczone samochody, zalane domy"

Źródło:
Reuters, Anadolu Ajansi

Gwałtowny skok temperatury nastąpi już w ciągu kilku dni. Na jak długo zawita do nas ciepło? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: upał na sam koniec wakacji

Pogoda na 16 dni: upał na sam koniec wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

W USA potwierdzony pierwszy przypadek zakażenia muchą śrubową u człowieka. Larwy tego pasożyta żyją w ciele żywiciela, zjadając jego tkanki. Owad jest szczególnie niebezpieczny dla zwierząt hodowlanych.

Mucha śrubowa w ciele człowieka. Pierwszy przypadek w USA

Mucha śrubowa w ciele człowieka. Pierwszy przypadek w USA

Źródło:
Reuters

W Hiszpanii trwa walka z gigantycznymi pożarami. W jednej z gmin w Galicji płomienie zdołały zbliżyć się do gospodarstw domowych. Władze alarmują, że tegoroczny sezon pożarowy jest najgorszy od blisko 20 lat.

Płomienie blisko domów. "Prowincja stoi w ogniu"

Płomienie blisko domów. "Prowincja stoi w ogniu"

Źródło:
Reuters, ENEX, El Pais

Sierpniowy rekord temperatury minimalnej został pobity na jednym z polskich mrozowisk. W poniedziałek rano termometry na stacji Biegun Zimna Kotliny Orawsko-Nowotarskiej pokazały zaledwie -3,6 stopnia Celsjusza. Przy gruncie było jeszcze mroźniej.

Tak mroźno w sierpniu nie było tu jeszcze nigdy

Tak mroźno w sierpniu nie było tu jeszcze nigdy

Źródło:
Biegun zimna Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, IMGW, tvnmeteo.pl