Meteoryt z Marsa zawiera toksynę. Wymiotują przez nią świnie, mogą też ludzie

Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl
Tak brzmią uderzenia marsjańskich meteorytów
Tak brzmią uderzenia marsjańskich meteorytówNASA/JPL-Caltech/CNES/IPGP/University of Arizona
wideo 2/3
Tak brzmią uderzenia marsjańskich meteorytówNASA/JPL-Caltech/CNES/IPGP/University of Arizona

Tajemnica pochodzenia meteorytu Lafayette może zostać wreszcie rozwikłana przez amerykańskich naukowców. Odkryli oni, że w składzie pochodzącej z Marsa skały znajduje się trująca toksyna - deoksyniwalenol, zwana też womitoksyną, powodująca zwracanie pokarmu u świń, a także u ludzi.

Meteoryt o nazwie Lafayette pochodzi z Marsa i należy do amerykańskiego Uniwersytetu Purdue w Indianie. Przez 90 lat nie było wiadomo, w jakich okolicznościach kosmiczna skała trafiła do zbiorów uczelni, ani kto ją tam dostarczył.

Meteoryt z Marsa. Próba rozwikłania zagadki

Jedną z teorii pochodzenia marsjańskiej skały przedstawił kolekcjoner meteorytów - Harvey Nininger. Stwierdził w 1935 roku, że czarnoskóry student Uniwersytetu Purdue był świadkiem lądowania meteorytu w stawie, gdy łowił ryby. Mężczyzna wyłowił z wody skałę i przekazał swojej uczelni. Dowody na poparcie tej opowieści były jednak niepewne. Dlatego zespół ekspertów pod kierownictwem Áine O'Brien z Uniwersytetu w Glasgow w Szkocji przystąpił do rozwiązania tej zagadki. 

Badacze analizujący skałę odkryli, że zawiera ona związek powodujący wymioty u świń i ludzi. - Lafayette to naprawdę piękna próbka meteorytu, która dzięki poprzednim badaniom nauczyła nas wiele o Marsie - mówiła O'Brien. - Częścią tego, co uczyniło ją tak cenną, jest to, że jest nadzwyczaj dobrze zachowana, co oznacza, że musiała zostać pozyskana szybko po wylądowaniu - dodała. Wnioski opublikowali na łamach czasopisma "Astrobiology".

Meteoryt "Lafayette"Purdue University, National Museum of Natural History, Áine O’Brien i in.

Deoksyniwalenol w marsjańskiej skale

Najpierw zespół rozkruszył niewielką próbkę skały i przeanalizował ją za pomocą spektrometru. O'Brien szukała organicznych cząsteczek, które mogłyby wskazywać na istnienie życia na Marsie, ale to, co znalazła, miało wyraźnie ziemski charakter. W meteorycie znaleziono deoksyniwalenol (DON), zwany też womiktoksyną, czyli toksynę znajdującą się w grzybie z gatunku Fusarium graminearum, który rośnie na takich uprawach jak kukurydza, pszenica i owies. Spożycie DON wywołuje u ludzi i zwierząt, zwłaszcza u świń, wymioty. 

Zdaniem autorów publikacji, toksyna ta mogła zostać zawleczona drogą powietrzną do miejsca, gdzie spadł meteoryt - gdzieś w hrabstwie Tippecanoe w stanie Indiana - stąd znalezioną ją w składzie marsjańskiej skały.

Badanie wykazało, że grzyb był najbardziej rozpowszechniony w 1919 roku, co spowodował spadek plonów o 10-15 procent. A im był powszechniejszy, tym większa szansa, że znajdował się w miejscu, w które w pewnym momencie trafił meteoryt Lafayette.

MarsPAP

Autorka/Autor:anw/dd

Źródło: space.com, tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Purdue University, National Museum of Natural History, Áine O’Brien i in.

Pozostałe wiadomości

Ten rok zaczyna się w Polsce dynamiczną pogodą. W wielu miejscach silnie wieje, a na północy kraju pojawiły się nawet burze. W nocy i w piątek także może zagrzmieć.

Błyskało się i grzmiało. Mogą nas czekać kolejne zimowe burze

Błyskało się i grzmiało. Mogą nas czekać kolejne zimowe burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pierwszy weekend stycznia przyniesie zmianę pogody na zimową. Jeszcze w tym tygodniu czekają nas przelotne opady śniegu i duży spadek temperatury nocami. Do tego cały czas będzie porywiście wiać, a w części kraju niewykluczone, że zagrzmi.

Widać śnieg i mróz. Synoptyk ostrzega przed "serią niebezpiecznych zjawisk"

Widać śnieg i mróz. Synoptyk ostrzega przed "serią niebezpiecznych zjawisk"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Wyjątkowo zimne powietrze ma objąć znaczną część Stanów Zjednoczonych w weekend i na początku następnego tygodnia - informuje CNN. Temperatura spadnie znacząco poniżej normy, a mróz dotknie prawdopodobnie nawet obszary nad Zatoką Meksykańską.

Przed nimi "brutalne natarcie mrozu"

Przed nimi "brutalne natarcie mrozu"

Źródło:
CNN

W nocy i rano w piątek na drogach w prawie całej Polski będzie ślisko. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed oblodzeniem po opadach deszczu, deszczu ze śniegiem i śniegu.

Będzie niebezpiecznie. Ostrzeżenia IMGW prawie w całej Polsce

Będzie niebezpiecznie. Ostrzeżenia IMGW prawie w całej Polsce

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Prawie 200 śladów dinozaurów odkryto tego lata w kamieniołomach w hrabstwie Oxfordshire w południowo-wschodniej Anglii - poinformowali w czwartek naukowcy. Jest to największe stanowisko tego typu znalezione w Wielkiej Brytanii. Badacze nie są pewni, co pomogło zachować ślady w skamieniałym błocie.

Dobrze zachowane ślady dinozaurów. "Można cofnąć się w czasie"

Dobrze zachowane ślady dinozaurów. "Można cofnąć się w czasie"

Źródło:
PAP, BBC

Zarówno najbliższa noc, jak i dzień upłyną z przelotnymi opadami śniegu w całym kraju. W górach i nad morzem może spaść kilka centymetrów śniegu. Będzie porywiście wiać.

Mroźna noc, dzień z opadami i silnym wiatrem

Mroźna noc, dzień z opadami i silnym wiatrem

Źródło:
tvnmeteo.pl

Setki osób musiały opuścić domy w północno-zachodniej części Anglii. Po ulewnych opadach deszczu doszło do rozległych podtopień. Drogi, posesje i pola są pod wodą.

Ulewy w Anglii. Setki ewakuowanych

Ulewy w Anglii. Setki ewakuowanych

Źródło:
BBC, Reuters

Zdjęcie "Skarby Oriona nad Królową Beskidów" zostało wybrane zdjęciem dnia przez NASA. Autorem niezwykłej fotografii jest Włodzimierz Bubak, który na co dzień jest nauczycielem w jednej ze szkół technicznych w Jaworznie.

Zrobił zdjęcie wschodu Oriona nad Babią Górą, wyróżniła go NASA

Zrobił zdjęcie wschodu Oriona nad Babią Górą, wyróżniła go NASA

Źródło:
PAP, Trzeci Plan

Ważący ponad 500 kilogramów metalowy pierścień spadł z nieba na kenijską wioskę Mukuku w hrabstwie Makueni. Wydarzeniu towarzyszył olbrzymi huk, który był słyszalny z odległości 50 kilometrów. Kenijska Agencja Kosmiczna przekazała, że tajemniczy obiekt był najprawdopodobniej fragmentem rakiety kosmicznej, który nie spłonął w ziemskiej atmosferze.

Z nieba spadł metalowy pierścień o średnicy 2,5 metra

Z nieba spadł metalowy pierścień o średnicy 2,5 metra

Źródło:
PAP, KSA

Turyści spędzający czas w Tatrach mierzą się dziś z trudnymi warunkami pogodowymi. Głównym zagrożeniem jest silny wiatr, który w porywach przekracza 100 km/h. Władze Tatrzańskiego Parku Narodowego apelują o ostrożność.

"Bezpiecznie nie jest". Bardzo silnie wieje w Tatrach

"Bezpiecznie nie jest". Bardzo silnie wieje w Tatrach

Źródło:
TVN24, TPN

Pierwsze dni 2025 roku przyniosły niezwykłe spektakle na niebie w postaci zorzy polarnej. Zjawisko było widoczne zarówno w nocy z wtorku na środę, jak i ze środy na czwartek. Kolorowe smugi na niebie oglądali mieszkańcy wielu regionów Polski.

Zorza polarna nad Polską

Zorza polarna nad Polską

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl, Kontakt24

Dwóch mężczyzn z Teksasu może mówić o niesamowitym szczęściu. Przetrwali znalezienie się w samym środku tornada, gdy łowili ryby na łódce. Moment uderzenia żywiołu udało się nagrać.

"Nie powinienem tu być". Dramatyczne nagranie

"Nie powinienem tu być". Dramatyczne nagranie

Źródło:
CNN, KKTV, tvnmeteo.pl

Starty polskich satelitów, zaskakujące odkrycia zwierząt sprzed setek milionów lat i archeologiczne znaleziska, które mogą zmienić dotychczasowe ustalenia naukowców. Oto jedne z najważniejszych wydarzeń w polskiej nauce w 2024 roku.

"Przełomowe wydarzenie w historii polskiej nauki", szczątki pierwszych Słowian i zwierzęta sprzed milionów lat

"Przełomowe wydarzenie w historii polskiej nauki", szczątki pierwszych Słowian i zwierzęta sprzed milionów lat

Źródło:
PAP

Rok 2024 prawdopodobnie przejdzie do historii jako najcieplejszy na świecie. - Pozostaje oczywiście pytanie jak długo. Wszystko wskazuje na to, że ten rekord szybko zostanie pobity - powiedział Bogdan Chojnicki, profesor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

"To zmienia rzeczywistość na całym globie"

"To zmienia rzeczywistość na całym globie"

Źródło:
PAP

Wzrost średniej globalnej temperatury nasila gwałtowne zjawiska pogodowe. Wrześniowa powódź na południowym zachodzie Polski, a także susza hydrologiczna to nowa rzeczywistość, z którą musimy się mierzyć.

"Powódź w Polsce była symptomem zmieniającego się świata"

"Powódź w Polsce była symptomem zmieniającego się świata"

Źródło:
PAP

Ekstremalne fale upałów, rekordowe opady deszczu, niszczycielskie susze. W 2024 roku mieliśmy wiele okazji do zaobserwowania wpływu zmian klimatycznych na środowisko i ludzkie życie. Skutki ocieplającego się klimatu odczuli zarówno mieszkańcy bliskich nam regionów, jak i odległych zakątków świata.

Ofiary śmiertelne, ogień, ogromne opady, rekordowe susze. Katastrofy naturalne w 2024 roku

Ofiary śmiertelne, ogień, ogromne opady, rekordowe susze. Katastrofy naturalne w 2024 roku

Źródło:
tvnmeteo.pl, Reuters, World Weather Attribution

Dwóch mężczyzn zostało znalezionych martwych w lesie w stanie Waszyngton podczas polowania na Wielką Stopę w USA. Poszukiwacze legendarnego stworzenia wybrali się do lasu przed Wigilią, a gdy nie wrócili do domu pierwszego dnia świąt, ich rodziny zaalarmowały policję. Akcja ratunkowa trwała trzy dni.

Szukali Wielkiej Stopy, zostali znalezieni martwi

Szukali Wielkiej Stopy, zostali znalezieni martwi

Źródło:
BBC, NPR, Skamania County Sheriff's Office

Ten rok zapisze się na kartach historii za sprawą katastrofalnej powodzi, która dotknęła południowo-zachodnią Polskę. W wyniku kilkudniowych i intensywnych opadów deszczu spowodowanych niżem genueńskim wylały rzeki w dorzeczu Odry. W 2024 roku zdarzały się także niezapomniane chwile, jak majowa zorza polarna czy kometa C/2023 A3.

Warszawa cieplejsza od Madrytu, wielka woda, zimowy krajobraz w środku lata

Warszawa cieplejsza od Madrytu, wielka woda, zimowy krajobraz w środku lata

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Kilka osób zostało rannych po tym, jak w brazylijskim mieście Barueri w obszarze metropolitalnym Sao Paulo zawalił się dach supermarketu. Doszło do tego po intensywnych opadach gradu.

Od gradu zawalił się dach supermarketu

Od gradu zawalił się dach supermarketu

Źródło:
Reuters, CNN Brasil

W kończącym się roku we Włoszech odnotowano ponad 350 ekstremalnych zjawisk pogodowych. To, jak zaznaczyli eksperci, sześć razy więcej niż dziesięć lat temu, co jest wyraźnym potwierdzeniem zmian klimatu i ich skutków.

351 ekstremalnych zjawisk. Najgorzej na północy

351 ekstremalnych zjawisk. Najgorzej na północy

Źródło:
PAP

Premier Francji Francois Bayrou przedstawił plan odbudowy Majotty po przejściu niszczycielskiego cyklonu Chido. Przed końcem stycznia do każdego domu na wyspach mają wrócić dostawy prądu. Jak powiedział szef rządu, pełna odbudowa infrastruktury może potrwać nawet dwa lata.

Bez prądu spędzą jeszcze miesiąc, odbudowa potrwa całe lata

Bez prądu spędzą jeszcze miesiąc, odbudowa potrwa całe lata

Źródło:
Reuters, PAP, Le Monde

Rekin zaatakował dwóch turystów w egipskim kurorcie Marsa Alam. Jeden z nich zmarł - podało w niedzielę tamtejsze ministerstwo środowiska. Obydwaj turyści byli najprawdopodobniej narodowości włoskiej.

Atak rekina w egipskim kurorcie. Jeden turysta zginął, drugi ranny

Atak rekina w egipskim kurorcie. Jeden turysta zginął, drugi ranny

Źródło:
Reuters, PAP

Wysokie fale od kilku dni nawiedzają Peru. W 91 portach wprowadzono zakaz wypływania na morze. Wzburzona woda zatapiała łodzie rybackie i uszkadzała falochrony.

Fale zatapiały łodzie, uszkadzały falochrony. Zamknięto porty

Fale zatapiały łodzie, uszkadzały falochrony. Zamknięto porty

Źródło:
Reuters

Władze Parku Narodowego Wulkanów Hawai'i informują o "szokujących wydarzeniach", jakie kilka dni temu rozegrały się w pobliżu wulkanu Kilauea. Dziecko przebywające tam z rodziną wymknęło się opiekunom i nieomal spadło z wysokiego na 120 metrów urwiska. Strażnicy apelują do odwiedzających o ostrożność i przestrzegają przed łamaniem obowiązujących w parku zasad.  

Dziecko niemal wpadło do aktywnego wulkanu. "Szokujące wydarzenia"  

Dziecko niemal wpadło do aktywnego wulkanu. "Szokujące wydarzenia"  

Źródło:
BBC, tvn24.pl