Jest 500 bilionów jaśniejszy od Słońca, a jego czarna dziura rośnie w rekordowym tempie

Kwazary, świecące jądra odległych galaktyk, to jedne z najjaśniejszych obiektów we Wszechświecie. W sercu każdego z nich znajduje się supermasywna czarna dziura, żywiąca się ogromnymi ilościami kosmicznej materii. Długotrwały proces pochłaniania gazu i pyłu uwalnia bardzo duże ilości energii, co jest źródłem niezwykłej jasności. Teraz naukowcom udało się opisać najjaśniejszy jak do tej pory kwazar we Wszechświecie.

Jak opisują badacze w artykule opublikowanym na łamach "Nature Astronomy", obiekt o nazwie J0529-4351 był obserwowany już kilkukrotnie. Po raz pierwszy zauważono go w latach 80. ubiegłego wieku, nie został on jednak wtedy uznany za kwazar z jednej prostej przyczyny: był tak jasny, że automatycznie klasyfikowano go jako niezbyt odległą od Ziemi gwiazdę.

Dopiero w ubiegłym roku australijskim astronomom udało się ustalić, z jakim obiektem mieli do czynienia. Aby potwierdzić swoje obserwacje, skorzystali z pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) znajdującego się na pustyni Atakama w Chile. Badania przeprowadzono za pomocą spektrometru X-Shooter i zebrane dane dały także wgląd w zasilającą kwazar czarną dziurę.

- Udało nam się odkryć najszybciej rosnącą czarną dziurę, jaką znamy. Ma masę 17 miliardów Słońc i codziennie zjada ona ponad jedno Słońce. To sprawia, że mamy do czynienia z najjaśniejszym obiektem w znanym nam Wszechświecie - wyjaśnił Christian Wolf z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego, główny autor badania.

Jak tłumaczyli badacze, gorąca materia budująca J0529-4351 ma formę ogromnego dysku akrecyjnego. Średnica kwazaru wynosi siedem lat świetlnych, czyli 15 tysięcy razy tyle, ile dystans między Słońcem a orbitą Neptuna. Znajduje się daleko - emitowane przez niego światło potrzebuje ponad 12 miliardów lat na dotarcie do nas - ale jest 500 bilionów razy jaśniejszy od naszej gwiazdy. To najjaśniejszy jak do tej pory obiekt, jaki zaobserwowaliśmy we Wszechświecie.

- To niespodzianka, że tak długo pozostał nieznany, podczas gdy znaleźliśmy jakiś milion mniej okazałych kwazarów - dodał współautor analizy Christopher Onken z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego.

Odnajdywanie i obserwacja kwazarów oraz supermasywnych czarnych dziur może pomóc nam w zrozumieniu, jak kształtowały się galaktyki we wczesnym Wszechświecie. W przyszłości naukowcy planują przyjrzeć się J0529-4351 za pomocą instrumentu pomiarowego Gravity+, który już wkrótce zostanie zamontowany na VLT - jego zadaniem będzie dokładna analiza czarnych dziur.