Co z organizmem po pobycie w kosmosie. "Niektóre funkcje mogą się poprawić"

Polski astronauta znajdował się w kosmosie 20 dni, z czego 18 dni przebywał na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Choć to znacznie krócej niż w przypadku standardowych załogantów ISS, którzy mieszkają na stacji około pół roku, nawet niecałe trzy tygodnie na orbicie wywołują szereg zmian w ludzkim organizmie.

Profesor Jędrzej Antosiewicz w rozmowie z TVN24 wytłumaczył, z jakimi problemami może mierzyć się Sławosz Uznański-Wiśniewski po powrocie na Ziemię. Ekspert rozpoczął od wyjaśnienia, że choć astronauci przygotowują się do pobytu w kosmosie, to pewnych zmian w organizmie nie można uniknąć. Mowa tu przede wszystkim o zaniku masy mięśniowej.

- Astronauci są wyjątkowymi ludźmi, bo są bardzo dobrze przygotowani do swojej misji, jednak po takim dwudziestodniowym pobycie w kosmosie na pewno zaszedł szereg bardzo niekorzystnych zmian w jego organizmie, które będą wymagały kilku tygodni, żeby wrócił w pełni do swojego zdrowia - powiedział Antosiewicz. - Taką pierwszą ważną zmianą jest zanik masy mięśniowej. My często sobie nie uświadamiamy, jak ważne są mięśnie, bo chodzi tutaj oczywiście o utrzymanie odpowiedniej postawy i te mięśnie posturalne zanikają w kosmosie najbardziej, ale trzeba pamiętać o tym, że mięsień szkieletowy to jest również tkanka endokrynna - uzupełnił. Jak dodał, uwalniają one szereg hormonów, nazywanych miokinami, które oddziałują na cały nasz organizm. - Jeżeli ta masa mięśniowa ulega pewnego rodzaju zaburzeniom, w tym przypadku spadkowi, ale również zmianom na poziomie molekularnym, to one mogą powodować, że mięśnie nie uwalniają odpowiedniej ilości miokin, a one z kolei oddziałują na nasz mózg. Na serce, na trzustkę, na wątrobę i tak dalej. Więc jeżeli nie ma tej pięknej komunikacji między mięśniami a pozostałymi organami naszego ciała, to dochodzi do pewnego rodzaju zaburzeń, które wymagają naprawy, ale ta naprawa będzie trwała do kilku tygodni - objaśnił profesor.

Następnie profesor Antosiewicz wytłumaczył, jak długo Sławosz Uznański-Wiśniewski będzie wracał do pełnego zdrowia. Nie powinno to zająć tyle, ile w przypadku astronautów przebywających na orbicie kilka miesięcy, choć dokładny czas trwania rekonwalescencji jest sprawą bardzo indywidualną.

- Myślę, że kilka, kilkanaście tygodni wystarczy, bo gdyby to był na przykład pobyt półroczny, to można by się obawiać, że niektóre zmiany będą nawet trwałe. Natomiast w tym przypadku myślę, że to wszystko będzie odwracalne i może nawet wystąpić zjawisko superkompensacji. Niektóre funkcje mogą się poprawić po rekonwalescencji - wytłumaczył pracownik Zakładu Bioenergetyki i Fizjologii Wysiłku Fizycznego. - Jeżeli chodzi o somatykę, to wszystko powinno wrócić do normy. Czasami może się zdarzyć, że zmiany w funkcjonowaniu naszego mózgu, czy mózgu astronauty w tym przypadku, mogą być trudniejsze do odwrócenia. I tutaj to jest trudne do przewidzenia, dlatego że są badania, które pokazują, że generalnie odpowiedź jest indywidualna, że niektórzy astronauci bardzo szybko wracają do zdrowia psychicznego, a niektórzy potrzebują znacznie więcej czasu. O tym, jak funkcjonuje nasz mózg, niestety wiemy najmniej. O tym, jak funkcjonują mięśnie, wiemy bardzo dużo, natomiast o naszym mózgu cały czas ten brak wiedzy jest bardzo duży - opowiedział ekspert.

Na koniec profesor Antosiewicz objaśnił, jaką rehabilitację będzie musiał przebyć Sławosz Uznański-Wiśniewski oraz z jakimi specjalistami będzie musiał współpracować, aby wrócić do pełnej sprawności.

- Trzeba zadbać o nasze mięśnie, myślę, że w tym przypadku będzie to przede wszystkim rehabilitacja ruchowa. Nasz astronauta będzie poddany szeregowi aktywności fizycznych, które będą wzmacniały mięśnie, szczególnie posturalne, które mają za zadanie przywrócić jego pełną funkcję - wspomniał ekspert. Zwrócił także uwagę na taki trening, który będzie poprawiał między innymi funkcję mitochondriów mięśniach, "bo dopiero jak one wrócą do normy w mięśniach szkieletowych, wtedy będziemy mieli pewność, że cały organizm zacznie funkcjonować".

Antosiewicz wspomniał, że w procesie przywracania sprawności polskiego astronauty mogą być potrzebni rehabilitanci, psycholog, czy endokrynolog. Ekspert zwrócił także uwagę, że po pobycie i powrocie z kosmosu mogą wystąpić zaburzenia snu, a także różnego rodzaju problemy z tym związane.