Rośliny Islandii jednymi z najmłodszych w Europie. Jako pierwszy zbadał je polski naukowiec

Ostatnie zlodowacenie całkowicie wyniszczyło islandzką florę

Zespół naukowców kierowany przez polskiego botanika jako pierwszy szczegółowo zbadał rozmieszczenie flory Islandii. Eksperci skupili się również na zależnościach jakie zachodzą między roślinami a klimatem. Wyniki badań opublikowało prestiżowe czasopismo "PLoS ONE".

Rośliny Islandii są jednymi z najmłodszych w Europie. Dlaczego? Dr Paweł Wąsowicz z Islandzkiego Instytutu Historii Naturalnej wyjaśnił, że podczas ostatniego zlodowacenia cała wyspa była pokryta lądolodem, który całkowicie zniszczył wszystkie formacje roślinne.

Kiedy jednak zrobiło się cieplej, a lądolód zaczął ustępować, rośliny mogły wrócić do Islandii. Rozpoczęły kolonizację wyspy. Wąsowicz dodał przy tym, że kolonizacja ta wcale łatwa nie była, bo odległość, jaka dzieli tę wyspę od kontynentu, jest spora.

- Dlatego na Islandii spotkać można dzisiaj nieco ponad 400 gatunków roślin. To naprawdę niewiele, kiedy porównamy to z liczbą gatunków we florach innych krajów europejskich, liczoną w tysiącach – podkreślił dr Wąsowicz.

Trudna praca naukowca na Islandii

Naukowcy pod przewodnictwem dr. Wasowicza w trakcie swoich badań wykorzystali dane na temat rozmieszczenia roślin na Islandii, jakie przez stulecia (a wyjątkowo intensywnie – od końca XIX w.) gromadzili profesjonalni botanicy i amatorzy.

- Islandia to trudny obszar do prowadzenia terenowych badań botanicznych. Prowadzenie badań utrudniają warunki geograficzne i klimat. Wiele rejonów jest niemal zupełnie niedostępnych przez większość roku. Dotarcie do innych miejsc wymaga wielogodzinnego marszu przez bezludne przestrzenie tundry lub pól lawowych. To wszystko sprawiło, że gromadzenie danych o geograficznym rozmieszczeniu roślin na wyspie jest szczególnym wzywaniem – zaznaczył dr Wąsowicz. Mimo tych trudności, naukowcom udało się przeanalizować unikalną bazę danych, liczącą ponad pół miliona informacji, dotyczących rozmieszczenia roślin na wyspie. - Dzięki temu, jak i dzięki zastosowaniu najnowszych narzędzi analitycznych, udało się nam wskazać powtarzalne wzorce rozmieszczenia dla wielu gatunków – opowiadał badacz. Czym są wzorce rozmieszczenia gatunków? Botanicy zwracają uwagę na to, że różne gatunki roślin wykazują podobne, powtarzalne sposoby rozmieszczenia geograficznego, zależne od różnych czynników: klimatu, typu podłoża geologicznego, dostępności wody. Oczywiście działalność człowieka może te wzorce zaburzać.

- Wiedza na temat takich powtarzalnych wzorów rozmieszczenia jest jedną z fundamentalnych informacji dla badań biogeograficznych oraz charakterystyki środowiska przyrodniczego, zarówno w skali lokalnej (czyli dla Islandii), jak i globalnej (dla Europy czy Arktyki) – tłumaczył szef zespołu.

Co wyróżnia rośliny na Islandii?

Śledzenie zmian tych wzorów może być użyteczne w badaniach wpływu zmian klimatycznych na środowisko naturalne. - Nasze badania wykazały, że na Islandii typ podłoża geologicznego nie odgrywa istotnej roli w kształtowaniu wzorców rozmieszczenia roślin. Ten fakt różni florę Islandii od innych flor Europy, gdzie podłoże geologiczne odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu rozmieszczenia roślin – dodaje. Na Islandii rośliny naczyniowe (czyli posiadające tkanki przewodzące wodę) są reprezentowane przez 438 gatunków, z czego 92 proc. to rośliny okrytonasienne, a reszta to paprocie. Naukowcy zwracają uwagę, że flora Islandii jest dość wyjątkowa i różni się od roślinności dość nieodległej Grenlandii czy Skandynawii. Na Islandii więcej jest bowiem gatunków typowo europejskich. Gatunki o podobnym wzorze rozmieszczenia geograficznego naukowcy zaliczyli do dziesięciu różnych grup. Później zbadali, jakie czynniki środowiska odpowiadają za powstanie powtarzalnych, biogeograficznych wzorów, obecnych we florze Islandii. - Okazało się, że poza temperaturą duży wpływ na rozmieszczenie roślin na Islandii ma ukształtowanie terenu. Co ciekawe, warunki geologiczne, czyli skała macierzysta - które bardzo mocno wpływają na rozmieszczenie roślin choćby w Polsce - na Islandii praktycznie nie mają znaczenia – opowiadał dr Wąsowicz.

Pierwsze tego typu badanie

Podobne opracowania dla innych krajów Europy powstały już dziesiątki lat temu. - Wcześniejsze badania w Europie bazowały jednak głównie na intuicji badacza. My natomiast wykorzystaliśmy najnowsze metody analizy danych, aby zobiektywizować klasyfikację i uniezależnić ją od przeczuć – podkreślił polski botanik. Zauważa przy tym, że pod względem fitogeograficznym Islandia jest na pewno jednym z najsłabiej poznanych dotąd obszarów w Europie. Surowy klimat (który oznacza krótki okres wegetacji) i trudne warunki geograficzne (czyli trudno dostępne obszary gór i wyżyn) utrudniają prowadzenie tam szerzej zakrojonych badań. - Pod względem botanicznym nasze badania wypełniają więc białą plamę i wnoszą bardzo istotne i nowe informacje, także dla nauki światowej, w kontekście poznania flory obszarów polarnych - mówił. Naukowcy opisali przebieg badania i wyniki na łamach czasopisma "PLoS ONE". To pierwsza praca opublikowana w światowej literaturze naukowej, dotycząca fitogeografii Islandii. Według ekspertów wyniki ich badań mogą pomóc w planowaniu strategii ochrony przyrody na Islandii i w przewidywaniu reakcji świata roślin na zmiany wywołane ociepleniem, które w rejonach arktycznych postępuje szybciej niż gdziekolwiek indziej.

Autor: kt/aw / Źródło: PAP

Pozostałe wiadomości

Pogoda na Wielkanoc. Do świąt pozostały jeszcze prawie dwa tygodnie, ale aktualne wyliczenia modeli meteorologicznych prognozują oczekiwany wzrost temperatury. Kilka dni może przynieść nam nawet wartości bliższe latu niż wiośnie.

Pogoda na Wielkanoc. Wielki Tydzień może być naprawdę gorący

Pogoda na Wielkanoc. Wielki Tydzień może być naprawdę gorący

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nadchodzące dni to ciąg dalszy chłodnej aury, miejscami nawet zimowej, ale już niedługo pogoda mocno się zmieni. Wartości, jakie zobaczymy na termometrach w niedzielę, zadowolą ciepłolubnych.

Zimno wam? Wiemy, kiedy zrobi się cieplej

Zimno wam? Wiemy, kiedy zrobi się cieplej

Źródło:
tvnmeteo.pl

Tej nocy należy spodziewać się przymrozków oraz oblodzenia. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed trudnymi warunkami atmosferycznymi. Żółte alarmy obowiązują niemal w całej Polsce.

Dwa rodzaje zagrożeń. Mapa Polski żółta od alarmów

Dwa rodzaje zagrożeń. Mapa Polski żółta od alarmów

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro. Noc zapowiada się lokalnie z dość dużym mrozem. Środa 9.04 przyniesie słabe opady deszczu w części kraju. Na termometrach zobaczymy do 13 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - środa, 9.04. Nocą w wielu regionach zrobi się mroźnie

Pogoda na jutro - środa, 9.04. Nocą w wielu regionach zrobi się mroźnie

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Boliwii panuje katastrofalna powódź. Do tej pory w wyniku ulewnych deszczy życie straciło co najmniej 55 osób. Do opuszczenia domów zmuszone były całe rodziny, aby uciekać przed wielką wodą. Trudna sytuacja panuje także na terenach rolniczych, a największe zmartwienie mają hodowcy bydła.

Takiej sytuacji nie było od dekad. Całe rodziny musiały uciekać

Takiej sytuacji nie było od dekad. Całe rodziny musiały uciekać

Źródło:
Reuters

Mieszkaniec amerykańskiego stanu Maine został zaatakowany przez lisa na własnym podwórku. Zwierzę najpierw zaatakowało jego psa. Mężczyzna próbował się bronić, aż w końcu został zmuszony zastrzelić intruza. Wyniki badań wykazały, że lis był chory na wściekliznę. Zdarzenie zostało zarejestrowane na nagraniu.

"Zobaczyłem, że mój pies walczy z innym zwierzęciem". Nagranie

"Zobaczyłem, że mój pies walczy z innym zwierzęciem". Nagranie

Źródło:
WMTW, "Fakty po Południu" TVN24

Co najmniej 50 hipopotamów oraz innych zwierząt zginęło z powodu zakażenia wąglikiem w Parku Narodowym Wirunga w Demokratycznej Republice Konga. Lokalne władze zaapelowały do mieszkańców o niezbliżanie się do dzikich zwierząt i gotowanie wody przed jej wypiciem.

50 martwych hipopotamów. Zabiła je bakteria groźna dla ludzi

50 martwych hipopotamów. Zabiła je bakteria groźna dla ludzi

Źródło:
Reuters

Amerykańskie przedsiębiorstwo Colossal Biosciences ogłosiło "wskrzeszenie" wymarłego przed tysiącami lat wilka strasznego. Osiągnięcie naukowców rodzi pytania o to, czy czeka nas przywrócenie do życia innych zwierząt, które dawno zniknęły z powierzchni naszej planety. Chodzi o mamuty, a nawet dinozaury.

"Wskrzeszono" wilka strasznego. Czy na Ziemię wrócą mamuty i dinozaury?

"Wskrzeszono" wilka strasznego. Czy na Ziemię wrócą mamuty i dinozaury?

Źródło:
New York Times, Yale e360, Fakty TVN, TVN24

Amerykańscy naukowcy podali, że udało im się wskrzesić wilka strasznego - wymarłego kuzyna wilków szarych. Na świat przyszły trzy szczenięta o cechach typowych dla tego gatunku. Ogłoszenie wywołało spore kontrowersje w środowisku naukowym, a wielu badaczy twierdzi, że nie mamy do czynienia z "pełnoprawnym" wskrzeszeniem.

Twierdzą, że odtworzyli wymarły gatunek

Twierdzą, że odtworzyli wymarły gatunek

Źródło:
PAP, CNN, Reuters, New Scientist

Zwierzęta, podobnie jak ludzie, mogą zmagać się z alergią. Kilka lat temu w ogrodzie zoologicznym w Chicago odkryto, że mieszkający tam niedźwiedź polarny Siku jest uczulony między innymi na ludzki naskórek.

Cierpisz z powodu alergii? Pewien niedźwiedź polarny wie, z czym się zmagasz

Cierpisz z powodu alergii? Pewien niedźwiedź polarny wie, z czym się zmagasz

Źródło:
BBC

Stany Zjednoczone mierzą się z gigantycznymi powodziami, które od niemal tygodnia nawiedzają wschodnie i środkowe regiony. W poniedziałek szczególnie trudna sytuacja panowała nad brzegami rzeki Ohio. W Cincinnati mieszkańcy obawiali się powtórki sprzed prawie 30 lat, kiedy to miasto nawiedziła jedna z najgorszych powodzi w historii.

"Nagle zdali sobie sprawę, że są w sytuacji zagrożenia"

"Nagle zdali sobie sprawę, że są w sytuacji zagrożenia"

Źródło:
Reuters, cincinnati.com

W poniedziałek nad Białymstokiem pojawiło się interesujące zjawisko optyczne. Wokół Słońca utworzyła się kolorowa "tarcza świetlna" zwana wieńcem. Jeden z naszych czytelników uchwycił ją na zdjęciu.

"Tarcza świetlna" wokół Słońca

"Tarcza świetlna" wokół Słońca

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Rośnie liczba ofiar katastrofalnej powodzi, jaka nawiedziła stolicę Demokratycznej Republiki Konga. Oficjalne dane mówią o co najmniej 33 zabitych, to o trzech więcej niż informowano w niedzielę. Kataklizm wywołały wielogodzinne, ulewne opady deszczu, które - według prognoz - mogą wystąpić także w innych regionach kraju.

"Nam udało się uratować, ale reszta jest uwięziona w domach"

"Nam udało się uratować, ale reszta jest uwięziona w domach"

Źródło:
Reuters, BBC

Mieszkańcy Indii zmagają się z ekstremalnymi upałami. Mimo wczesnej pory roku termometry w Delhi pokazały w poniedziałek 39 stopni Celsjusza. W północnych regionach kraju obowiązują żółte, pomarańczowe i czerwone ostrzeżenia.

"Przechodzimy bezpośrednio z zimy do lata"

"Przechodzimy bezpośrednio z zimy do lata"

Źródło:
PAP, BBC

W ostatnich dniach mocno sypnęło śniegiem w Tatrach. W Dolinie Pięciu Stawów Polskich leży już 110 centymetrów śniegu, a na Kasprowym Wierchu niemal 90 cm - wynika z poniedziałkowych pomiarów IMGW.

Ponad metr śniegu w Tatrach

Ponad metr śniegu w Tatrach

Źródło:
IMGW, PAP

Fala zimna dotarła do północnych i północno-wschodnich regionów Grecji. W poniedziałek ulice i domy znalazły się pod warstwą śniegu, a termometry pokazały ujemne wartości. Według prognoz w najbliższych dniach chłód rozleje się po całym kraju.

Atak zimy w Grecji. Odwołano lekcje

Atak zimy w Grecji. Odwołano lekcje

Źródło:
Greekreporter, ENEX

Co najmniej 30 osób zginęło na skutek powodzi, jaka dotknęła w sobotę Kinszasę, stolicę Demokratycznej Republiki Konga. Władze regionu podały, że z zalanych regionów ewakuowano wiele osób. Powódź spowodowała także paraliż komunikacyjny na głównych arteriach komunikacyjnych miasta.

Stolica pod wodą. Nie żyje 30 osób

Stolica pod wodą. Nie żyje 30 osób

Źródło:
PAP, Reuters

Przed nami kolejna fala arktycznego zimna. Jakiej temperatury możemy się spodziewać w nadchodzących dniach? Sprawdź, co przewiduje Tomasz Wasilewski w swojej prognozie długoterminowej na kolejne 16 dni.

Pogoda na 16 dni: powrót ciepła to odległa perspektywa

Pogoda na 16 dni: powrót ciepła to odległa perspektywa

Źródło:
tvnmeteo.pl

W nizinnych lasach deszczowych Panamy naukowcy odkryli drzewo "odporne" na uderzenia piorunów. Trwające wiele lat badania wykazały, że niezwykła budowa Dipteryx oleifera pozwala na czerpanie korzyści z tego, co dla innych drzew jest śmiertelnym zagrożeniem.

To drzewo wykorzystuje pioruny jako "broń"

To drzewo wykorzystuje pioruny jako "broń"

Źródło:
PAP, caryinstitute.org, livescience.com

Dwa żółwie słoniowe w jednym z zoo w Filadelfii po raz pierwszy zostały rodzicami, wydając na świat cztery młode. To wyjątkowe wydarzenie nie tylko dlatego, że ten podgatunek żółwia jest krytycznie zagrożony wyginięciem. Również dlatego, że świeżo upieczeni rodzice są około stulatkami.

Stuletnie żółwie zdecydowały się na pierwsze dziecko

Stuletnie żółwie zdecydowały się na pierwsze dziecko

Źródło:
BBC, ABC News, tvn24.pl

Na Kontakt24 otrzymaliśmy nagranie, na którym widać, jak stado żubrów zareagowało na załamanie pogody. Jak napisał Reporter24 pan Antoni, autor wideo, zwierzęta kompletnie nie przejęły się sypiącym śniegiem.

Ucz się od żubrów, jak znosić surową pogodę

Ucz się od żubrów, jak znosić surową pogodę

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Tornado przeszło przez hrabstwo Tippah w stanie Missisipi. Wirujący lej poderwał w górę dom jednej z rodzin i rzucił nim na odległość ponad 70 metrów. W środku byli ludzie.

Tornado poderwało dom i przeniosło go 70 metrów dalej. W środku byli ludzie

Tornado poderwało dom i przeniosło go 70 metrów dalej. W środku byli ludzie

Źródło:
CNN, wlbt.com

Suzu gangesowy, delfin żyjący w mętnych wodach rzeki Ganges i Brahmaputra, może wyginąć przez działalność człowieka. Jak pisze BBC, ponad 6,3 tysięcy osobników tego gatunku jest zagrożonych z powodu polowań oraz rejsów turystycznych.

Żyją w mętnych wodach, zagrażają im rejsy i polowania

Żyją w mętnych wodach, zagrażają im rejsy i polowania

Źródło:
BBC, PAP

W sobotę nastąpiło drastyczne załamanie pogody. Do Polski napłynęło surowe, zimne powietrze znad bieguna północnego, które sprawiło, że "temperatura tąpnęła". Nowy tydzień przyniesie drugie uderzenie zimna. - Możemy mieć powtórkę tego, co było w sobotę - powiedziała na antenie TVN24 synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

"To było błyskawiczne włamanie". Co wydarzyło się w Polsce

"To było błyskawiczne włamanie". Co wydarzyło się w Polsce

Źródło:
TVN24

Ulewne deszcze nawiedziły amerykański stan Kentucky. W hrabstwie Franklin wody powodziowe porwały 9-letniego Gabriela. Jak podała stacja CNN, chłopiec zginął w czasie drogi na przystanek autobusu szkolnego.

Szedł do autobusu, porwały go wody powodziowe. Nie żyje 9-latek

Szedł do autobusu, porwały go wody powodziowe. Nie żyje 9-latek

Źródło:
CNN, Reuters, BBC

Niedźwiedź zaatakował zbieracza poroża w obwodzie moskiewskim. Według lokalnych mediów mężczyzna przeżył, ponieważ udawał martwego. Ranny trafił do szpitala z poważnymi obrażeniami głowy i twarzy.

Niedźwiedź okaleczył zbieracza poroża

Niedźwiedź okaleczył zbieracza poroża

Źródło:
Reuters, gazetametro.ru

Fale powodziowe zmyły most kolejowy... wraz ze stojącym na nim pociągiem. Do zdarzenia doszło w stanie Arkansas, który od kilku dni zmaga się z intensywnymi opadami deszczu. Jak podały lokalne media, chociaż wypadek wyglądał groźnie, nikt nie został ranny.

Rzeka porwała most. Był na nim pociąg

Rzeka porwała most. Był na nim pociąg

Źródło:
CNN, KY3

Gwałtowne burze, którym towarzyszył ulewny deszcz, nawiedziły południowe i środkowo-wschodnie Stany Zjednoczone. Doprowadziły do powstania rozległych powodzi. W wyniku żywiołu zginęło co najmniej 16 osób - podały lokalne media.

Całe dzielnice pod wodą, nie żyje 16 osób

Całe dzielnice pod wodą, nie żyje 16 osób

Źródło:
Reuters, PAP, france24.com

imowa aura nastała na Podkarpaciu i Podlasiu, a także i w Małopolsce. Na Kontakt24 otrzymaliśmy materiały pokrytych śniegiem krajobrazów.

Biały poranek. Część kraju pod śniegiem

Biały poranek. Część kraju pod śniegiem

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24