Poradnik dla niedowiarka. Przekonaj się, że Ziemia nie jest płaska na 9 sposobów

Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznej
Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznej
ESA
Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznejESA

Ziemia nie jest płaska, to wiedzą nawet dzieci. Nie potrzeba zakrojonych na wysoką skalę obserwacji, żeby to potwierdzić. Ale wystarczy przejrzeć fora internetowe by stwierdzić, że wątpiących nie brakuje. Oto poradnik w sam raz dla nich.

Koncepcja, że Ziemia wcale nie jest płaska, pojawiła się ponad 2500 lat temu, a już w średniowieczu mało kto z wykształconych ludzi wierzył, że mogłoby być inaczej.

Dziś tym bardziej trudno ten fakt w jakikolwiek sposób podważać. Jednak… Wciąż istnieją pewne jednostki wychodzące przed szereg, dzielnie przeciwstawiając się miliardom. Wystarczy przytoczyć przypadek rapera B.o.B.

"Dwa miasta są od siebie oddalone o 16 mil, a jednak stoją w jednej linii. I gdzie niby jest to słynne zakrzywienie Ziemi? Wyjaśnijcie" - napisał. Raper postanowił zorganizować nawet zbiórkę pieniędzy na wystrzelenie satelity, mającego dowieść jego racji.

No cóż, dowody można uzyskać w inny sposób, w niektórych przypadkach nawet nie wychodząc z domu.

1. Popatrz na Księżyc

Co wspólnego ma Księżyc z teorią płaskiej Ziemi? To, że jego obserwacje mogą tę tezę z łatwością obalić. Wystarczy obserwować cykliczność, czyli zmiany faz naszego satelity. W starożytności było to zagadką na przykład dla Greków.

Do jednych z najbardziej dociekliwych można zaliczyć Arystotelesa. Zauważył, że w trakcie zmian faz Księżyca pada na niego zaokrąglony cień. Pochodzi on od Ziemi, znajdującej się między swoim satelitą, a Słońcem. Nie ma więc wątpliwości, że nasza planeta musi być kulą, a dokładniej - geoidą.

2. Statki i horyzont

Jeżeli kiedykolwiek patrzyłeś na horyzont spacerując po plaży, mogłeś zauważyć ciekawe zjawisko - zbliżające się statki nie tylko "pojawiają" się na morzu, lecz wydają się z niego "wynurzać".

Podobny przykład - wyobraź sobie mrówkę chodzącą po powierzchni pomarańczy, w zasięgu twojego wzroku. Kiedy patrzysz na czubek owocu, zobaczysz, że ciało mrówki powoli pojawia się znad "horyzontu", nie jest ona widoczna przez cały czas, jak miałoby to miejsce, gdyby cytrus był płaski.

Mrówka chodząca po powierzchni pomarańczy (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

3. Konstelacje gwiazd

Takie obserwacje po raz pierwszy zostały wykonane przez Arystotelesa. Patrząc na różne konstelacje zauważył ich pozorny ruch na niebie, a w konsekwencji tego znikanie za horyzontem.

Po powrocie z podróży do Egiptu Arystoteles zapisał: "są gwiazdy widoczne w Egipcie i… Cyprze, których nie widać w położonych dalej na północ regionach". To zjawisko może być wytłumaczone tylko wtedy, kiedy ludzie obserwują gwiazdy z poziomu okrągłej powierzchni, jak kontynuował uczony. Zakładał również, że sfera Ziemi nie jest dużych rozmiarów - inaczej efekt nieznacznej zmiany położenia obserwatora nie byłby tak oczywisty.

Im dalej odejdziesz od równika, tym szybciej znane ci konstelacje będą z czasem znikać za horyzontem, będąc zastępowanymi przez inne gwiazdy. Coś takiego nie wydarzyłoby się, gdyby Ziemia była płaska.

Pole widzenia na kulistej powierzchni (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

4. Zegar słoneczny

Jeżeli wbijesz patyk w ziemię, rzuci on cień. Cień będzie poruszał się wraz z mijającym czasem. W ten sposób funkcjonują na przykład zegary słoneczne. Jeżeli Ziemia byłaby płaska, wtedy dwa patyki postawione w dwóch różnych miejscach rzucałyby dokładnie taki sam cień. Wniosek jest prosty - ziemia musi być okrągła.

Na podstawie tego eksperymentu żyjący w starożytności Eratostenes dość dokładnie wyliczył obwód naszej planety.

Cienie rzucane na płaskiej powierzchni (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

5. Im wyżej, tym dalej

Powszechne uważa się, że zasięg wzroku jest zależny od wysokości, na jakiej się znajdziemy. Krótko mówiąc - im wyżej wejdziesz, tym będziesz widzieć dalej położone miejsca. Zazwyczaj wiążemy to z przeszkodami stojącymi w zasięgu naszego wzroku, ograniczającymi widok - domami, drzewami itp. Ale to nie do końca prawda.

Powierzchnia, którą jesteśmy w stanie zaobserwować, również różni się w zależności od tego, czy znajdujemy się na podłożu płaskim czy kulistym. Z tego pierwszego zawsze zobaczymy mniej niż z drugiego.

6. Hen daleko samolotem

Jeżeli kiedykolwiek leciałeś samolotem, szczególnie na dalekich dystansach, mogłeś zauważyć dwa interesujące fakty na temat samolotów i Ziemi.

Po pierwsze - samoloty mogą przemieszczać się po względnie prostej linii przez długi czas, nie dolatują do żadnej "krawędzi" czy "końca" czegokolwiek. Pomijając aspekt ograniczonych zasobów paliwa, mogłyby oblecieć Ziemię dookoła.

Druga obserwacja jest jeszcze łatwiejsza - zwyczajnie, wyglądając za okno lecąc nad oceanem widać, że horyzont jest zaokrąglony.

7. Nie jesteśmy inni

Ziemia różni się od innych planet, to prawda, jednak są takie cechy, które charakteryzują wszystkie.

Innymi słowy: skoro odkryliśmy tyle planet, w różnych lokalizacjach i biorąc pod uwagę różne kryteria są one do siebie podobne, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że dotyczy to również naszej planety. Wszystkie przeprowadzone przez nas obserwacje pokazały, że planety są kuliste

W 1610 roku Galileusz zaobserwował, że satelity Jowisza obracają się wokół niego. Opisał je jako "małe planety obracające się wokół większej". Zobaczył również, że inne ciała niebieskie (Jowisz, Neptun, a później również Wenus) są krągłe i wszystkie krążą wokół Słońca.

8. Istnienie stref czasowych

Podczas gdy w Warszawie jest godzina 17, Słońce zmierza ku zachodowi, w Nowym Jorku mamy wtedy 11, czyli Słońce znajduje się w prawie najwyższym punkcie, jaki osiągnie tego dnia. W Pekinie zaś panuje ciemność, a na zegarkach widnieje godzina 23. Czemu zrobiło się ciemno?

Można to wytłumaczyć jednym krótkim zdaniem - Ziemia jest okrągła i krąży wokół własnej osi. Jeżeli w jednym miejscu świata jest jasno to po przeciwnej - ciemno.

Jeżeli Słońce byłoby umieszczone w specyficzny sposób - żeby w danym momencie oświetlało na płaskiej powierzchni tylko jeden fragment, tak czy siak widzielibyśmy naszą gwiazdę z każdego miejsca. Nawet kiedy nie znajdowałaby się ona bezpośrednio nad naszymi głowami. Jak wiadomo, taka sytuacja się nie zdarza, słońce zawsze znika za horyzontem o określonej godzinie. Jaka jest tego przyczyna? Kulistość!

U nas dzień, gdzie indziej noc - kolejny dowód na kulistość Ziemi (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

9. Wyraża więcej niż tysiąc słów

Na koniec - ostatni dowód, ale nie najmniej ważny. Wręcz przeciwnie - to właśnie ta "obserwacja" stanowi niezbyty dowód na kulistość Ziemi.

W ciągu 60 lat eksplorowania kosmosu, wysłaliśmy w kosmos satelity, sondy oraz oczywiście ludzi. Dzięki temu otrzymaliśmy mnóstwo zdjęć przedstawiających naszą planetę. Czemu, nawet jakby się bardzo chciało, nie da się zaprzeczyć, Ziemia na nich je sferyczna. Jak to mówią - obraz wyraża więcej niż tysiąc słów.

Autor: ao/ja / Źródło: popsci.com

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

Na przeważającym obszarze Polski obowiązują ostrzeżenia Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. W niektórych regionach ma intensywnie padać śnieg, a w wielu miejscach do godzin porannych w piątek drogi będą śliskie. Innym pogodowym zagrożeniem jest silny wiatr, który w Tatrach może rozpędzać się do 150 kilometrów na godzinę.

Niebezpieczna pogoda. Trzy różne ostrzeżenia IMGW

Niebezpieczna pogoda. Trzy różne ostrzeżenia IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W licznych regionach Polski już zrobiło się biało, a kolejne opady śniegu nadchodzą. W nocy z czwartku na piątek obficie będzie padać na południu, południowym wschodzie i wschodzie kraju. W niektórych miejscach może dosypać ponad 10 centymetrów śniegu.

Następny śnieżny front. W nocy mocno sypnie

Następny śnieżny front. W nocy mocno sypnie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Noc z czwartku na piątek w całej Polsce będzie mroźna. Czekają nas też opady śniegu, w kilku regionach kraju obfite. Za dnia również będzie sypać.

Będzie nawet 5 stopni mrozu

Będzie nawet 5 stopni mrozu

Źródło:
tvnmeteo.pl

Weekend przyniesie opady śniegu, które w części kraju przechodzić będą w deszcz ze śniegiem i deszcz. Miejscami będą one marznące, przez co zrobi się bardzo ślisko. Nowy tydzień zafunduje nam ocieplenie i wzrost temperatury do około 10 stopni.

Wir niżowy Renate przyniesie kolejne obfite opady śniegu. Potem przyjdzie duże ocieplenie

Wir niżowy Renate przyniesie kolejne obfite opady śniegu. Potem przyjdzie duże ocieplenie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Zima zagościła w wielu regionach kraju. W Koszalinie w czwartek rano leżało tyle śniegu, ile na Kasprowym Wierchu. Niektórzy narzekają na trudne warunki na drogach i mówią, że to za wcześnie, inni cieszą się z bajkowych widoków. Na Kontakt24 otrzymujemy zdjęcia i nagrania z miejscowości, w których zrobiło się biało.

W Koszalinie tyle śniegu, co na Kasprowym Wierchu. Pokazujecie, gdzie spadł śnieg

W Koszalinie tyle śniegu, co na Kasprowym Wierchu. Pokazujecie, gdzie spadł śnieg

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Paraliż komunikacyjny, przerwy w dostawie energii elektrycznej oraz w działaniu sieci komórkowych to skutki śnieżyc, które w czwartek przeszły przez Finlandię. Prądu zostało pozbawionych nawet 80 tysięcy odbiorców.

Atak zimy. 80 tysięcy odbiorców bez prądu, nie jeżdżą pociągi

Atak zimy. 80 tysięcy odbiorców bez prądu, nie jeżdżą pociągi

Źródło:
PAP

Intensywne opady śniegu spowodowały w czwartek duże opóźnienia na paryskim lotnisku Roissy-Charles-de-Gaulle. Przewoźników poproszono o odwołanie 10 procent zaplanowanych na czwartek połączeń - poinformowała agencja AFP.

Duże utrudnienia na paryskim lotnisku. Przez śnieg

Duże utrudnienia na paryskim lotnisku. Przez śnieg

Źródło:
PAP, meteofrance.com, tvnmeteo.pl

Śnieg ostatniej nocy i w czwartek zasypał Irlandię. Warunki na drogach znacznie się pogorszyły. Synoptycy teraz ostrzegają przed mrozem, a na horyzoncie widać ulewne opady deszczu i wichury.

Zasypało Irlandię. Teraz idą na nią ulewy i wichury

Zasypało Irlandię. Teraz idą na nią ulewy i wichury

Źródło:
ENEX, The Irish Times, tvnmeteo.pl

Alert RCB w związku silnym wiatrem otrzymały w czwartek osoby przebywające na terenie powiatu tatrzańskiego. Eksperci przypominają, jak się zachowywać, kiedy mocno wieje.

Alert RCB dla części Małopolski. "Zachowaj ostrożność"

Alert RCB dla części Małopolski. "Zachowaj ostrożność"

Źródło:
RCB, tvnmeteo.pl

W kilkudziesięciu departamentach Francji obowiązują pomarańczowe ostrzeżenia przed śniegiem, marznącymi opadami i silnym wiatrem. Władze apelują do kierowców o zachowanie szczególnej ostrożności.

Atak zimy i porywistego wiatru. Prawie cały kraj objęty alarmami

Atak zimy i porywistego wiatru. Prawie cały kraj objęty alarmami

Źródło:
ENEX, Meteo France, connexionfrance.com

W nocy ze środy na czwartek doszło do kolejnej erupcji wulkanu na półwyspie Reykjanes w południowo-zachodniej Islandii. Wybuch poprzedziła seria niewielkich trzęsień ziemi. W związku z erupcją wprowadzono stan alarmowy i ewakuowano około 60 osób z miejscowości Grindavik.

Czerwona łuna widoczna z Reykjaviku

Czerwona łuna widoczna z Reykjaviku

Źródło:
PAP, Iceland News, Time

Po raz pierwszy w tym sezonie ratownicy TOPR wprowadzili pierwszy stopień zagrożenia lawinowego w Tatrach. Oznacza to możliwe samoistne schodzenie małych i średnich lawin. Najniższy stopień zagrożenia obowiązuje w Tatrach od wysokości 1800 m n.p.m.

Zagrożenie lawinowe pierwszego stopnia w Tatrach

Zagrożenie lawinowe pierwszego stopnia w Tatrach

Źródło:
PAP

Mieszkańcy północno-zachodnich regionów USA oraz części Kanady od wtorku zmagają się z niebezpiecznymi warunkami związanymi z uderzeniem potężnej bomby cyklonowej. Żywioł niesie za sobą wichury oraz ekstremalne ulewy i jest oceniany jako jeden z najsilniejszych od lat. Najnowsze informacje mówią o dwóch ofiarach śmiertelnych.

"Bałem się, że zostanę uderzony latającymi odłamkami"

"Bałem się, że zostanę uderzony latającymi odłamkami"

Źródło:
Reuters, CNN, NBC News, PAP

W północnej Hiszpanii potwierdzono pojawienie się szerszenia Vespa soror. Jeśli ten inwazyjny gatunek zacznie występować powszechnie, może zagrozić miejscowym owadom - ostrzegają naukowcy.

W Europie odkryto nowy gatunek szerszenia. Może zagrozić rodzimym owadom

W Europie odkryto nowy gatunek szerszenia. Może zagrozić rodzimym owadom

Źródło:
PAP, Ecology and Evolution

84 procent huraganów, które pojawiły się na Oceanie Atlantyckim w latach 2019-2023, zostało wzmocnionych przez zmianę klimatu - wynika z najnowszych badań naukowców.

"Jako ludzkość zostawiliśmy swoje odciski palców na każdym z tych huraganów"

"Jako ludzkość zostawiliśmy swoje odciski palców na każdym z tych huraganów"

Źródło:
Nature

Największa rakieta świata Starship odbyła we wtorek szósty lot testowy. Booster statku, czyli pierwszy stopień rakiety, nie został jednak przechwycony przez mechaniczne ramiona wieży startowej, tak jak planowano.

Megarakieta poleciała, ale nie wszystko się udało. Pojawił się nietypowy gość

Megarakieta poleciała, ale nie wszystko się udało. Pojawił się nietypowy gość

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, SpaceX, tvnmeteo.pl

Tygrys syberyjski zaatakował rolnika w jednej z wiosek na północnym wschodzie Chin. Mężczyzna został ugryziony w rękę. To niejedyna niebezpieczna sytuacja z udziałem tych zwierząt, do jakiej doszło w tej okolicy. Władze wystosowały ostrzeżenie dla mieszkańców.

Tygrys ugryzł mężczyznę, władze ostrzegają mieszkańców

Tygrys ugryzł mężczyznę, władze ostrzegają mieszkańców

Źródło:
Reuters, Global Times, chinadaily.com

We wtorek nad ranem na niebie można było dostrzec księżycowe halo. To rzadkie i efektowne zjawisko zarejestrowano między innymi w Wielkopolsce. Na Kontakt24 otrzymaliśmy wyjątkowe zdjęcia.

Świetlisty krąg otoczył Księżyc

Świetlisty krąg otoczył Księżyc

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Co najmniej osiem osób zginęło w wyniku przejścia tajfunu Man-yi nad Filipinami. W trakcie ubiegłego weekendu żywioł uderzył w ląd dwukrotnie, niosąc potężne ulewy i porywisty wiatr. W wielu regionach rozpoczęło się wielkie sprzątanie i liczenie strat. Lokalne władze zaapelowały o pomoc dla poszkodowanych mieszkańców.

"Nie pozbierali się po poprzednich kataklizmach, kiedy uderzył supertajfun"

"Nie pozbierali się po poprzednich kataklizmach, kiedy uderzył supertajfun"

Źródło:
Reuters

Nagrania samotnego delfina pływającego w Morzu Bałtyckim wprawiły w zdumienie naukowców. Słychać na nich, jak ssak wydaje z siebie tysiące różnych dźwięków. Wśród ekspertów pojawiła się teoria, że z powodu odosobnienia mógł on rozmawiać sam ze sobą. Inni uważają, że była to próba skomunikowania się z innymi delfinami.

Samotny delfin w Bałtyku wydawał z siebie tysiące dźwięków

Samotny delfin w Bałtyku wydawał z siebie tysiące dźwięków

Źródło:
Livescience

Dwie osoby zginęły, a ponad 100 tysięcy mieszkańców zostało poszkodowanych w wyniku przejścia burzy tropikalnej Sara przez Honduras. Wiele miejsc jest odciętych od świata po ulewach. Na najbliższe dni zapowiadane są kolejne opady deszczu.

Takich opadów dawno tu nie było. Nie żyją dwie osoby

Takich opadów dawno tu nie było. Nie żyją dwie osoby

Źródło:
CNN Espanol, Diario1, EFE

W Ekwadorze wprowadzono 60-dniowy stan wyjątkowy. W kraju szaleją pożary, brakuje wody i panuje susza. W listopadzie ogień strawił ponad 10 tysięcy hektarów roślinności. Mieszkańcy borykają się też z częstymi przerwami w dostępie do energii elektrycznej.

Pożary, susza, brak prądu. Ogłosili 60-dniowy stan wyjątkowy

Pożary, susza, brak prądu. Ogłosili 60-dniowy stan wyjątkowy

Źródło:
PAP, Reuters

Do nietypowego zdarzenia doszło na lotnisku w Ponta Delgada na Azorach. Po pokładzie jednego z samolotów rozpierzchło się ponad 100 chomików. Maszyna przez pięć dni nie mogła wylecieć do stolicy Portugalii.

Ponad 100 chomików uziemiło samolot na Azorach

Ponad 100 chomików uziemiło samolot na Azorach

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Naukowcom po raz pierwszy udało się eksperymentalnie udowodnić społeczne uczenie się u zwierząt niebędących ludźmi, wynikające ze zmiany środowiska. Najnowsze badania ekspertów z Instytutu Maxa Plancka wykazały, że sikorki bogatki po migracji błyskawicznie poznawały nowe zachowania od lokalnej, dopiero co poznanej społeczności.

Sprawili, że ptaki nauczyły się nowych zachowań. Bez tego by się to nie udało

Sprawili, że ptaki nauczyły się nowych zachowań. Bez tego by się to nie udało

Źródło:
ScienceDaily

Ocean wyrzucił na brzeg w Kalifornii rzadką rybę - przedstawicielkę występującego w głębinach gatunku z rodziny Regalecidae, nazywaną "rybą zagłady". Czemu zawdzięcza reputację "przepowiadacza" naturalnych katastrof?

"Ryba zagłady" znaleziona na brzegu oceanu

"Ryba zagłady" znaleziona na brzegu oceanu

Źródło:
NBC News, CBS News tvn24.pl

Blisko 20 procent przypadków zachorowania na dengę, chorobę przenoszoną przez komary, można przypisać zmianom klimatycznym - wynika z najnowszej analizy naukowców. Jeśli nie zostaną podjęte działania mające powstrzymać globalne ocieplenie, liczba zachorowań przypisana kryzysowi klimatycznemu do 2050 roku może wzrosnąć nawet do 60 procent.

"Denga nadchodzi". Przegrzanie Ziemi tylko pogarsza sytuację

"Denga nadchodzi". Przegrzanie Ziemi tylko pogarsza sytuację

Źródło:
LiveScience, AFP

Nowe Delhi walczy z duszącymi miasto zanieczyszczeniami powietrza. Dają się one we znaki także zwierzętom z lokalnego ogrodu zoologicznego. Aby im ulżyć, władze postanowiły skorzystać z pewnej prostej metody.

Smog w zoo. Trzeba było ruszyć na pomoc zwierzętom

Smog w zoo. Trzeba było ruszyć na pomoc zwierzętom

Źródło:
Reuters, Times of India

Naukowcy przedstawili pierwsze szczegółowe wyniki badań próbek z niewidocznej strony Księżyca dostarczonych przez chińską sondę Chang'e 6. Analiza ich składu wskazała, że między trzema a czterema miliardami lat temu trwała tam aktywność wulkaniczna. To kluczowe informacje dla zrozumienia wyraźnych różnic między półkulami Srebrnego Globu.

Co się dzieje na niewidocznej stronie Księżyca? Zbadano pierwsze próbki

Co się dzieje na niewidocznej stronie Księżyca? Zbadano pierwsze próbki

Źródło:
PAP, CNN, tvnmeteo.pl

Duży pożar w kalifornijskim hrabstwie Ventura na początku listopada strawił kilka tysięcy hektarów i wiele budynków. O ogromnych stratach mówią rolnicy. Wskutek żywiołu spłonęły miliony pszczół.

Szalał pożar, spłonęły miliony pszczół

Szalał pożar, spłonęły miliony pszczół

Źródło:
ABC7