Lem i Heweliusz - imiona polskich satelitów. Blisko był też Pan Twardowski

Lem niedługo poleci w kosmos, rozmowa z Karolem Wójcickim z CNK (TVN24)
Lem niedługo poleci w kosmos, rozmowa z Karolem Wójcickim z CNK (TVN24)
Lem niedługo poleci w kosmos, rozmowa z Karolem Wójcickim z CNK (TVN24)

Stanisław Lem został patronem pierwszego polskiego satelity. Na imię dla drugiego internauci wybrali Heweliusza, który wygrał w ten sposób m.in. z Panem Twardowskim. - Pierwszy powstanie głównie jeszcze z zagranicznych komponentów, w drugim więcej będzie polskich części - na antenie TVN24 mówi Karol Wójcicki z Planetarium Niebo Kopernika.

Satelita zostanie wyniesiony w przestrzeń kosmiczną w ramach polsko-austriacko-kanadyjskiego projektu Brite. Ma się zajmować obserwacją najjaśniejszych gwiazd.

- To najwyższy czas, żeby budować własne satelity i wysyłać je w kosmos, a nie zdawać się tylko na inne kraje i ściągane z ich satelitów dane. To będzie dość prosty satelita naukowy, którego zadaniem będzie obserwacja jasnych gwiazd – mówi Karol Wójcicki.

Sponsorem MNiSW

W grudniu 2009 roku Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego podpisał decyzję o przyznaniu grantu na projekt "BRITE: Pierwszy Polski Satelita Naukowy". Przeznaczono na ten cel 14 milionów złotych.

- Jest to jak na razie największy grant, jaki został przekazany na badania w dziedzinie astronomii. Jest więc za co budować. I to dobrze, bo to najwyższa pora. Do tej pory nie mieliśmy swojego satelity. To dobra okazja, żeby się wykazać, zwłaszcza jeśli myślimy o akcesji do ESA (Europejska Agencja Kosmicza - przyp. red.) – komentuje Wójcicki.

Wybór nazwy satelity

- Imię wybrali internauci. Był ogłoszony plebiscyt, w którym było wiele nazw do wyboru. Będą dwa satelity. Lem jest praktycznie na ukończeniu. Dzisiaj ma być nadana oficjalna nazwa. W planach jest też drugi egzemplarz, bliźniaczy, który będzie się nazywał Heweliusz. To jest fajna szansa, zwłaszcza jeśli chodzi o tę drugą nazwę, dla Polski, dla Gdańska. W 400-setną rocznicę urodzin Jana Heweliusza - tłumaczy Karol Wójcicki.

Jako nazwę dla drugiego satelity, który ukończony zostanie w 2013 roku, internauci wybrali imię legendarnego gdańskiego astronoma Heweliusza. Kolejne miejsca zajął Ary Sternfeld oraz Pan Twardowski.

Nazwę zatwierdziła minister Kudrycka

Nazwa pierwszego satelity, Lem, została wybrana niemal bezapelacyjnie. Chociaż nie powinno to być wielkim zaskoczeniem, biorąc pod uwagę ilość wielbicieli jego twórczości na całym świecie.

Nazwę satelity zatwierdziła minister nauki, prof. Barbara Kudrycka.

- Prowadzone przez niego badania będą inspirować naukowców do zadawania coraz to nowych pytań i poszukiwania nowych odpowiedzi - powiedziała minister.

Zacięta walka toczyła się o imię dla drugiego satelity pomiędzy zwolennikami gdańskiego astronoma a odkrywcą peryskopu i wahadła zegarowego, Arym Sternfeldem.

Głosowaniu towarzyszyły spore emocje. Na stronie ministerstwa można przeczytać informacje o próbie naruszenia reguł głosowania oraz obejścia elektronicznych zabezpieczeń.

Satelita, niewielka kostka

BRITE jest zaliczany do serii tzw. nano-satelitów, których waga nie przekracza 10 kilogramów.

- To będzie małe urządzenie. Kostka, sześcian, którego bok będzie miał 20 centymetrów. Ważył będzie sześć kilogramów. To będzie jeden z takich mini-satelitów, który będzie wysyłany jako ładunek dodatkowy przy większych elementach wynoszonych przez rakiety kosmiczne – mówi Karol Wójcicki.

Satelity będą częścią grupy sześciu podobnych obiektów tworzących formację lotną umieszczona na orbicie. Ich zadaniem będzie prowadzenie w trybie ciągłym, przez kilka lat, precyzyjnych pomiarów fotometrycznych 286 najjaśniejszych gwiazd na niebie.

- Lem będzie robił zdjęcia określonych obszarów nieba, po czym dokładnie przeanalizuje wybrane fragmenty - tłumaczył Roman Wawrzaszek z laboratorium w CBK PAN. Tak uzyskana wiedza pozwoli weryfikować modele astronomiczne, czyli teorie na temat wewnętrznej budowy i termodynamiki gwiazd. - Dzięki temu dowiemy się też więcej na temat naszego Słońca - podkreślił.

- Sygnały przez urządzenie będzie odbierało Centrum Badań Kosmicznych imienia Mikołaja Kopernika. Będą te informacje zbierane i analizowane. Wczoraj (w niedzielę, 18 września - przyp. red.) już została zamontowana duża antena zbiorcza, żeby komunikować się z tym obiektem w kosmosie - dodaje Wójcicki.

Lem jest składakiem

W produkcji tak niewielkich satelitów specjalizuje się między innymi Space Flight Laboratury przy Uniwersytecie w Toronto. Kanadyjczycy mają dostarczyć większość niezbędnych podzespołów i podsystemów niezbędnych do budowy pierwszego satelity.

- Ten pierwszy satelita jest zbudowany z komponentów sprowadzonych z zagranicy, a składany i testowany w Polsce. Dołożone zostały pomniejsze urządzenia. Natomiast ten drugi satelita ma zawierać więcej elementów skonstruowanych przez naszych inżynierów, przez naszych naukowców – informuje Wójcicki.

W przypadku drugiego satelity udział komponentów dostarczonych z Kanady będzie ograniczony. Duża część podsystemów jest opracowana w Centrum Badań Kosmicznych PAN i wyprodukowana w Polsce.

Szansa dla Polski

Program BRITE jest szansą nie tylko dla polskiej nauki, ale i polskiego przemysłu na pozyskanie nowych technologii. To także najwyższy czas na zaistnienie w programie eksploracji kosmosu.

- Mamy już w tym pewne doświadczenie. Polscy naukowcy konstruowali już inne urządzenia, które latały na innych sondach kosmicznych. Choćby słynna sonda Cassini latająca od kilku lat wokół Saturna. Podobnie na sondach marsjańskich. Także my już w kosmosie istniejemy. Udowodniliśmy, że nasze łaziki są najlepsze. Nasi studenci konstruują teraz swojego satelitę PW-Sat, który - jeśli dobrze pójdzie - poleci w kosmos jeszcze przed tym naukowym – mówi Wójcicki.

Autor: usa//ŁUD / Źródło: TVN24, nauka.gov.pl, brite-pl.pl

Pozostałe wiadomości

Za sprawą wyżu znad Białorusi w Polsce dominować będzie pochmurna, wilgotna i mglista aura. Będzie również zimno. Temperatura maksymalna w wielu miejscach wyniesie tylko kilka stopni powyżej zera.

Mgły, opady i tylko 4 stopnie w najcieplejszym momencie dnia

Mgły, opady i tylko 4 stopnie w najcieplejszym momencie dnia

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli sobotę, 9.11. Początek długiego weekendu będzie mglisty i pochmurny. Niewielkie rozpogodzenia będą możliwe jedynie na południu, zachodzie i w centrum kraju. W nocy mgły mogą ograniczać widoczność nawet do 1000 metrów. W ciągu dnia temperatura maksymalna wyniesie 10 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - sobota, 9.11. Mglista noc, pochmurny dzień

Pogoda na jutro - sobota, 9.11. Mglista noc, pochmurny dzień

Źródło:
tvnmeteo.pl

Liczba ofiar śmiertelnych katastrofalnych powodzi w Hiszpanii wzrosła do 223. W niektórych regionach wciąż trwają poszukiwania zaginionych osób. W akcjach na plażach, w ujściach rzek oraz w rejonie jeziora Albufera biorą udział helikoptery, drony i specjalnie szkolone psy.

"To jak szukanie igły w ogromnym stogu siana"

"To jak szukanie igły w ogromnym stogu siana"

Źródło:
PAP

W większości dużych miast prowincji Pendżab w Pakistanie wprowadzono kilkudniowy zakaz wstępu do parków, placów zabaw, ogrodów zoologicznych i zabytków. Powodem jest pogarszająca się z każdym dniem jakość powietrza. W niektórych miejscach poziom zanieczyszczeń wielokrotnie przewyższa dopuszczalne normy.

W najbliższym czasie nie pójdą do parku ani na plac zabaw

W najbliższym czasie nie pójdą do parku ani na plac zabaw

Źródło:
PAP, Reuters

Intensywne ulewy doprowadziły do powodzi błyskawicznej w Cadaqués położonym na północno-wschodnim krańcu Hiszpanii. W wyniku obfitych opadów deszczu ulice miasta zamieniły się w rwące rzeki. Lokalne media piszą o dziesiątkach porwanych samochodów oraz poważnych uszkodzeniach infrastruktury.

Powódź błyskawiczna w Hiszpanii. Pod wodą znalazło się jedno z katalońskich miast

Powódź błyskawiczna w Hiszpanii. Pod wodą znalazło się jedno z katalońskich miast

Źródło:
Reuters

Amerykańskie stany Nowym Meksyk i Kolorado nawiedziła śnieżyca. Szczególne utrudnienia spotkały kierowców - na jednej z autostrad w zaspach uwięzionych zostało około 100 pojazdów. Gwałtowna pogoda doprowadziła do przerw w dostawach prądu. Według prognoz śnieg ma sypać do soboty.

Potężna śnieżyca uwięziła około 100 samochodów

Potężna śnieżyca uwięziła około 100 samochodów

Źródło:
Reuters, CNN

W halloweenową noc mieszkanka jednego z domów w miejscowości Avon w amerykańskim stanie Connecticut przeżyła spotkanie z niedźwiedziem czarnym. Ogromne zwierzę wdarło się do ogródka i zainteresowało się koszykiem ze słodyczami, które zostawiła dzieciom.

Cukierki zostawione dzieciom na Halloween zwabiły niedźwiedzia. Nagranie

Cukierki zostawione dzieciom na Halloween zwabiły niedźwiedzia. Nagranie

Źródło:
Reuters, Eyewitness News, Department of Energy & Environmental Protection

Z jednego z laboratoriów w Karolinie Południowej uciekło kilkadziesiąt makaków królewskich. Trwa akcja, dzięki której zostaną złapane. Służby wiedzą, gdzie ukrywają się zwierzęta. Wiadomo też jak uciekły. Policja doradziła mieszkańcom, by zamknęli drzwi i okna w domach.

Małpy uciekły z laboratorium. Wiadomo, gdzie się ukrywają

Małpy uciekły z laboratorium. Wiadomo, gdzie się ukrywają

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl, ABC News

Gęste mgły będą nam towarzyszyć przez kilka najbliższych dni - wynika z prognozy pogodowych zagrożeń, przygotowanej przez IMGW. Najwięcej ostrzeżeń pierwszego stopnia ma pojawić się w piątek. Sprawdź, które regiony powinny się przygotować.

To zagrożenie tak szybko nie odpuści. Sprawdź, na co się przygotować

To zagrożenie tak szybko nie odpuści. Sprawdź, na co się przygotować

Źródło:
IMGW

Na indonezyjskiej wyspie Flores trwa akcja ewakuacyjna po tym, jak kilka dni temu wybuchł wulkan Lewotobi Laki Laki. Ponad 10 tysięcy mieszkańców wciąż znajduje się na terenach zagrożonych. Do tej pory doszło do ośmiu erupcji.

Wulkan nie daje im spokoju od kilku dni. Ewakuacje nadal trwają

Wulkan nie daje im spokoju od kilku dni. Ewakuacje nadal trwają

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl, AFP

Tajfun Yinxing dotarł do wybrzeży Filipin. Ewakuowano 160 tysięcy ludzi. Żywioł, niosąc ulewy i porywisty wiatr, uderzył w Luzon - najbardziej zaludnioną wyspę tego kraju. W piątek władze nadal ostrzegały przed "utrzymującymi się warunkami zagrażającymi życiu".

Ewakuacja 160 tysięcy ludzi. Yinxing uderzył

Ewakuacja 160 tysięcy ludzi. Yinxing uderzył

Źródło:
AP, The New York Times, Rappler

Rakieta Starship od firmy SpaceX 18 listopada może odbyć kolejny, szósty testowy lot. Niecały miesiąc temu maszyna poleciała po raz piąty - wtedy mechaniczne ramiona wieży startowej urządzenia przechwyciły precyzyjnie boostera Super Heavy.

Megarakieta szykuje się do kolejnego lotu. SpaceX podała datę

Megarakieta szykuje się do kolejnego lotu. SpaceX podała datę

Źródło:
PAP, SpaceX

Pogoda na dziś. W piątek 08.11 niebo szczelnie będą przykrywać chmury, a w wielu miejscach będzie też mglisto. Temperatura osiągnie od 5 do 9 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - piątek 08.11. Dużo chmur, mgły i chłód

Pogoda na dziś - piątek 08.11. Dużo chmur, mgły i chłód

Źródło:
tvnmeteo.pl

Niszczycielskie pożary szaleją w hrabstwie Ventura w Kalifornii. Uszkodzonych lub zniszczonych jest wiele budynków. Do szpitali trafią ranne osoby, a kilkanaście tysięcy mieszkańców wezwano do ewakuacji. Straż informuje, że akcję gaśniczą utrudnia "ekstremalny wiatr".

Domy stanęły w płomieniach, tysiące ludzi do ewakuacji. Sytuacja jest "szczególnie niebezpieczna"

Domy stanęły w płomieniach, tysiące ludzi do ewakuacji. Sytuacja jest "szczególnie niebezpieczna"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Reuters, CNN

Pożary pustoszą Park Narodowy Madidi w zachodniej Boliwii, jeden z obszarów słynących z największej bioróżnorodności na świecie. Spłonęło około 30 tysięcy hektarów.

W ogniu jeden z najbardziej bioróżnorodnych parków na świecie

W ogniu jeden z najbardziej bioróżnorodnych parków na świecie

Źródło:
Reuters, PAP, tvnmeteo.pl

W styczniu mówiliśmy, że 2023 był najcieplejszy w historii pomiarów, a niedługo to samo powiemy prawdopodobnie o powoli kończącym się roku. Według Światowej Organizacji Meteorologicznej wszystko wskazuje na to, że padnie kolejny rekord. Eksperci podkreślają, że na naszej planecie nie było tak ciepło od ponad stu tysięcy lat. Trend wzrostu globalnej temperatury widać na wizualizacji, którą pokazała NASA.

Przybywa czerwieni. NASA pokazała, jak ociepla się Ziemia

Przybywa czerwieni. NASA pokazała, jak ociepla się Ziemia

Źródło:
Reuters, WMO

Na nowojorskim lotnisku doszło do nietypowego zdarzenia. W terminalu pasażerskim nagle pojawił się szop pracz. Zwierzę zauważono na przewodach wystających z otworu w suficie, po czym zeskoczyło ono na podłogę i uciekło. Nie jest jasne, w jaki sposób szop dostał się na teren lotniska.

Szop pracz "włamał się" na lotnisko w Nowym Jorku

Szop pracz "włamał się" na lotnisko w Nowym Jorku

Źródło:
CNN

Szczyt czynnego stratowulkanu Fudżi w Japonii pokrył się śniegiem. Tak późno biały puch nie spadł w tym miejscu od końca XIX wieku. Wśród przyczyn wystąpienia niepokojącej anomalii naukowcy wymieniają niezwykle gorące lato oraz jesień w Kraju Kwitnącej Wiśni.

W końcu spadł! Na śnieg czekano tam najdłużej od 130 lat

W końcu spadł! Na śnieg czekano tam najdłużej od 130 lat

Źródło:
Reuters

Naukowcy ustalili skład tajemniczych czarnych kulek, które w październiku pojawiły się na plażach w Sydney. Od momentu ich wykrycia popularne wśród turystów miejsca zostały zamknięte. Badania wykazały, że grudki są złożone z ludzkich odchodów i włosów, metamfetaminy, kwasów tłuszczowych i wielu innych substancji.

Obrzydliwe rozwiązanie fascynującej zagadki. "Śmierdzą gorzej niż cokolwiek, co kiedykolwiek wąchałeś"

Obrzydliwe rozwiązanie fascynującej zagadki. "Śmierdzą gorzej niż cokolwiek, co kiedykolwiek wąchałeś"

Źródło:
CNN

Trudne warunki atmosferyczne w Kanadzie sparaliżowały pracę krajowej poczty. Z powodu między innymi opadów marznącego deszczu Canada Post poinformowała o wstrzymaniu świadczenia usług w mieście Regina na południu kraju. Skutki pojawienia się zimowej aury odczuli także mieszkańcy oddalonego o kilkaset kilometrów miasta Calgary.

Spadł śnieg, poczta wstrzymała doręczenia

Spadł śnieg, poczta wstrzymała doręczenia

Źródło:
CNN, CTV News

Osoby przebywające na plaży Ocean Beach w Australii Zachodniej przecierały oczy ze zdumienia po tym, jak z wody wypłynął pingwin cesarski. Zwierzę naturalnie występuje w oddalonej o tysiące kilometrów Antarktydzie. Jak opisują świadkowie zdarzenia, ptak po wyjściu na brzeg próbował wykonać ślizg na brzuchu, myląc piasek ze śniegiem.

Pingwin pojawił się tysiące kilometrów od domu

Pingwin pojawił się tysiące kilometrów od domu

Źródło:
CNN

Za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba naukowcy zaobserwowali niezwykłą czarną dziurę. Obiekt łamie dotychczas znane modele kosmologiczne i pochłania materię w tempie 40 razy szybszym, niż powinien.

"Ta czarna dziura urządza sobie ucztę"

"Ta czarna dziura urządza sobie ucztę"

Źródło:
Livescience, National Geographic

Głuche samce komarów nie są zdolne do rozmnażania się - wynika z najnowszych badań naukowców. Pozbawienie owadów zmysłu słuchu drastycznie zmieniło ich zachowania godowe i sprawiło, że komary całkowicie straciły zainteresowanie płcią przeciwną. Zdaniem autorów zaskakujące odkrycie może okazać się pomocne w walce z gatunkami roznoszącymi śmiertelne choroby.

Głuche komary nie są zdolne do kopulacji. "Szokujące" odkrycie, które może wiele zmienić

Głuche komary nie są zdolne do kopulacji. "Szokujące" odkrycie, które może wiele zmienić

Źródło:
ScienceDaily

Pakistańskie miasto Lahaur w ostatnich dniach znajduje się na szczycie listy najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie, a kilka dni temu padł rekord stężenia smogu. W związku z tak poważną sytuacją w prowincji Pendżab dla mieszkańców wprowadzono obostrzenia, powstała też inicjatywa na rzecz walki ze złą jakością powietrza.

"Kiedy moje dziecko wróciło do domu, nagle poczuło duszności i zawroty głowy"

"Kiedy moje dziecko wróciło do domu, nagle poczuło duszności i zawroty głowy"

Źródło:
Reuters, India Today, tvnmeteo.pl

Pogięta i porozrzucana blacha - tyle pozostało z dachu sali gimnastycznej Newcastle Public Schools w Oklahomie po tym, jak na teren szkoły w niedzielę nadciągnęło potężne tornado. Z powodu zniszczeń część zajęć w kolejnych dniach odbywała się w trybie zdalnym.

"Cały dach był po prostu zwinięty w burrito"

"Cały dach był po prostu zwinięty w burrito"

Źródło:
CNN

Północne regiony Indii od tygodni zmagają się z ekstremalnym smogiem. W stolicy kraju - Nowym Delhi - poziom zanieczyszczenia kilkukrotnie przekracza dopuszczalne normy. Z powodu skali problemu rozważany jest scenariusz wywołania sztucznego deszczu w celu poprawy jakości powietrza.

"Najbliższe 10 dni będzie kluczowych". Chcą wywołać sztuczny deszcz

"Najbliższe 10 dni będzie kluczowych". Chcą wywołać sztuczny deszcz

Źródło:
Reuters

Gwałtowne ulewy nawiedziły południe Boliwii. Częściowo pod wodą znalazło się miasto Tarija. Niektórzy mieszkańcy musieli się ewakuować.

"To kompletna katastrofa"

"To kompletna katastrofa"

Źródło:
Reuters

Latem na niebie mogliśmy oglądać Perseidy, w październiku Orionidy i Drakonidy, a teraz przyszedł czas meteorów z roju Taurydów. W ich przypadku trzeba być cierpliwym, ale popularyzator astronomii Karol Wójcicki przekonuje, że naprawdę warto.

"Przez najbliższy tydzień warto monitorować niebo"

"Przez najbliższy tydzień warto monitorować niebo"

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Pies rasy cocker spaniel o imieniu Daisy wrócił do swoich właścicieli w południowo-wschodniej Anglii po ośmiu latach od kradzieży - poinformowała stacja Sky News. Policja wpadła na trop czworonoga dzięki czipowi.

Po ośmiu latach od kradzieży wróciła do domu. "Nikt nie powstrzymał łez"

Po ośmiu latach od kradzieży wróciła do domu. "Nikt nie powstrzymał łez"

Źródło:
PAP