Śmiertelnie niebezpieczny dla drzew grzyb zdziesiątkował populację polskich jesionów do tego stopnia, że gatunek niemalże zniknął z lasów. By go ocalić, leśnicy założyli szkółkę gdzie dbają dosłownie o każdą gałązkę. W tym roku po raz pierwszy jedno drzewo zakwitło, co przywróciło nadzieję na ocalenie gatunku.
Malejąca populacja jesionów to wina grzyba Hymenoscyphus pseudoalbidus. Infekuje on drzewo, działając jak ludzki odpowiednik wirusa HIV - osłabia odporność, czyniąc je podatnym na pozostałe choroby. Gdy drzewo umiera, zrzuca liście z zarodnikami grzybów które wiatr roznosi po całej okolicy, infekując kolejne osobniki.
Śmiertelnie skuteczny
Grzyb jest groźny i skuteczny do tego stopnia, że polscy leśniczy podjęli decyzję o założeniu specjalnej, izolowanej plantacji jesionów. Plantacja nasienna jesionu mieści się w Nadleśnictwie Łomża, i ma ocalić gatunek w polskich lasach poprzez uzupełnianie braków. Została założona w 2002 roku, w ramach „Programu zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew leśnych w Polsce na lata 1991–2010”.
Na ponad 6 hektarach rośnie ponad półtora tysiąca drzewek, z dala od jakichkolwiek drzewostanów jesionowych. Leśniczy opiekują się dosłownie każdą gałązką. Gdy któryś z nich zauważy specyficzne plamki nazywane nekrozami, świadczące o chorobie, usuwa gałązkę, zaś "ranę" smaruje specjalną maścią ogrodniczą. W opiece nad drzewami wspierają ich m.in. naukowcy z Instytutu Badawczego Leśnictwa oraz specjaliści z Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych.
Kwiaty za cierpliwość i troskę
W tym roku wysiłki leśniczych i nakowców dały widoczny efekt - po raz pierwszy na jednym z drzew pojawiły się kwiaty. Choć opadły, nie dając owoców, naukowcy wierzą że w następnych latach uda się zebrać nasiona. Część zostanie umieszczona w Leśnym Banku Genów w Kostrzycy, zaś resztę leśniczy zasadzą w lasach.
Jesiony wciąż są dziesiątkowane przez patogeny i w żadnym z krajów europejskich, gdzie choroba ta występuje, jak dotąd nie opracowano skutecznej metody walki z nią. Ale dzięki plantacjom, jak ta w Nadleśnictwie Łomża, być może uda się ocalić zasoby genowe tego cennego gatunku.
Autor: mb/jaś / Źródło: Lasy Państwowe
Źródło zdjęcia głównego: Lasy Państwowe