Powielacz offsetowy, radioodbiornik z podsłuchem czy szafka ze skrytką na "bibułę". To tylko niektóre z cennych darów, o które w środę wzbogaciło się Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku. Pamiątki przekazało trzech byłych drukarzy podziemnego wydawnictwa "Alternatywy".
- Europejskie Centrum Solidarności to najlepsze miejsce do przekazania takich pamiątek, na pewno będą one godnie wystawione. Nawet w tak nowoczesnym i profesjonalnym muzeum, jakim ma być ECS, trudno uczyć historii nie pokazując prawdziwych eksponatów - powiedział dziennikarzom jeden z pracowników "Alternatywy" gen. Zbigniew Nowek, w wolnej Polsce pełniący m.in. funkcje szefa Urzędu Ochrony Państwa i Agencji Wywiadu.
Wraz z nim w siedzibie ECS pojawili się także dwaj inni pracownicy wydawnictwa "Alternatywy" Piotr Kapczyński i Marek Wachnik.
Powielacz do ulotek, gazetek i książek
Powielacz offsetowy pochodzi z października 1981 r. i został przemycony na jachcie w jednym z portów w Szwecji. Na maszynie tej drukowano ulotki, gazetki m.in. pismo "Gdańsk" i "Przegląd Polityczny". Z powielacza tego zeszło także ok. 30 tytułów książek.
Do druku stosowano różne farby, np. gazetkę "Solidarność" drukowano na niebiesko, tak aby Służba Bezpieczeństwa nie dowiedziała się, że są one drukowane przez tych samych działaczy opozycji.
Wydawnictwo "Alternatywy", zmieniające dla zmylenia SB kilka razy swoją nazwę m.in. na "Litery", "Suplementy" i "Nowa 2", "Przedruk", zakończyło swoją działalność wraz z upadkiem komunizmu. Ostatnimi drukami z powielacza były materiały Komitetu Obywatelskiego przed wyborami kontraktowymi w czerwcu w 1989 r.
Podziemna opozycja
Kolejnym eksponatem przekazanym w środę ECS jest radziecki radioodbiornik "Meridian", przestrojony przez nieżyjącego pracownika "Dalmoru" Marka Morozowskiego z Dalmoru, w sposób umożliwiający podsłuch radiowozów milicyjnych.
Trzecią pamiątką podarowaną przez trzech b. pracowników podziemnego wydawnictwa jest drewniana nocna szafka ze skrytkami na "bibułę". Zdała ona egzamin w 1983 r., kiedy to funkcjonariusze SB rewidowali pokój Zbigniewa Nowka i nic nie udało im się znaleźć.
Ku chwale "Solidarności"
Budynek Europejskiego Centrum Solidarności powstaje na działce o powierzchni ponad jednego hektara, na terenie należącym niegdyś do Stoczni Gdańskiej, w pobliżu Pomnika Poległych Stoczniowców.
Powierzchnia użytkowa ECS będzie wynosić niemal 26 tys. metrów kwadratowych, z czego ok. 3 tysiące metrów kwadratowych zajmie wystawa stała dedykowana fenomenowi "Solidarności" i zmianom, jakie dokonały się pod jej wpływem w Europie środkowo-wschodniej. Oprócz wystawy stałej ECS mieścić będzie także archiwum, salę wielofunkcyjną na 430 słuchaczy, ośrodek badawczo-naukowy, bibliotekę na 100 tys. woluminów oraz ośrodek edukacyjno-szkoleniowy.
Placówka ma być otwarta w czerwcu 2014 r., jej budowa trwa od jesieni 2010 r. Tu znajduje się Europejskie Centrum Solidarności:
Autor: dp/par / Źródło: PAP, TVN24 Pomorze