Środowiska polskie na Ukrainie oskarżają Instytut Pamięci Narodowej w Kijowie o wywieranie nacisków i twierdzą, że zmuszone były w ich wyniku do rezygnacji z upamiętnienia 75. rocznicy pierwszego zrzutu Cichociemnych do okupowanej Polski.
Uroczystości upamiętnienia dwóch Cichociemnych, którzy pochodzili z Wołynia – Wacława Kopisto i Leonarda Zub-Zdanowicza - zaplanowano na wtorek w mieście Starokonstantynów w obwodzie chmielnickim.
- Zrezygnowaliśmy z nich pod naciskiem prezesa ukraińskiego IPN Wołodymyra Wiatrowycza – poinformował Jerzy Wójcicki, prezes stowarzyszenia polonijnego "Kresowiacy" i członek zarządu Związku Polaków na Ukrainie.
Prezes IPN uważa, że dwaj żołnierze mogli być zaangażowani w polskie akcje odwetowe wobec ludności ukraińskiej na Wołyniu – dodał Wójcicki.
Tablica z nazwiskami oficerów
Według jego relacji Polacy ze Starokonstantynowa rozpoczęli starania o uhonorowanie Cichociemnych dwa miesiące temu. Po debatach publicznych w tej sprawie burmistrz miasta Mykoła Melnyczuk wydał pozwolenie na uroczystości, a Polacy zamówili tablicę z nazwiskami oficerów. Zamierzali odsłonić ją we wtorek (17 lutego).
- Zaczęliśmy jednak otrzymywać niepokojące sygnały od ukraińskiego IPN i jego dyrektora Wołodymyra Wiatrowycza. Na początku dzwonił on do burmistrza i domagał się odwołania uroczystości. Potem napisał list, w którym określił Wacława Kopisto i Zub-Zdanowicza jako osoby, które mogły być zamieszane w akcje odwetowe na ludności ukraińskiej. Wacław Kopisto rzeczywiście organizował obronę Przebraża (na Wołyniu) i nie dał spalić tej wioski ukraińskim nacjonalistom – powiedział Wójcicki.
Polski działacz przesłał PAP list Wiatrowycza do burmistrza Melnyczuka, w którym szef IPN Ukrainy napisał, iż dane biograficzne Kopisto i Zub-Zdanowicza "świadczą o ich możliwym udziale w zabójstwach Ukraińców". Wiatrowycz uznał, że bez rzetelnego zbadania ich działalności w okresie wojennym, na upamiętnianie tych osób jest za wcześnie.
"Presja władz centralnych"
"Uważamy, że bez takich badań podobne inicjatywy mogą zaszkodzić budowaniu dobrosąsiedzkich i partnerskich relacji między Ukrainą i Polską oraz prowokować ostre konflikty społeczno-polityczne na Ukrainie oraz na szczeblu międzynarodowym. W związku z tym zalecamy odłożenie montażu tablic pamiątkowych (…)" – czytamy w liście Wiatrowycza.
Według Wójcickiego szef ukraińskiego IPN nie poprzestał wyłącznie na liście, lecz zaczął naciskać na władze lokalne w Starokonstantynowie poprzez władze obwodu chmielnickiego, a nawet administrację prezydenta Petra Poroszenki. W rezultacie burmistrz miasta poprosił o odwołanie imprezy.
"My cały czas mówimy na Ukrainie o decentralizacji, a tutaj presja władz centralnych na małą miejscowość i na władze lokalne była tak duża, że zastraszony burmistrz po prostu poprosił nas, byśmy my tę uroczystość odwołali. Jasne, że dostosowaliśmy się do jego prośby, bo też nie chcemy, żeby miał problemy i kolejną nagonkę" – oświadczył Wójcicki.
"Naszym celem nie było podżeganie konfliktu polsko-ukraińskiego. Chcieliśmy tylko upamiętnić ten okres, kiedy Polacy walczyli najpierw przeciwko Niemcom, a potem, po wojnie, z komunistami. Chcieliśmy upamiętnić naszych dwóch rodaków, którzy mieszkali tu, gdzie my teraz mieszkamy" – powiedział prezes stowarzyszenia "Kresowiacy".
Autor: tas\mtom / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Ministerstwo Spraw Zagranicznych