Były prezydent w drodze do Hagi. Ma odpowiedzieć za brutalną "wojnę z narkotykami"

Samolot z Duterte na pokładzie wystartował z lotniska w Manili

Źródło: Reuters

Były prezydent Filipin Rodrigo Duterte ponosi odpowiedzialność karną za zabójstwo co najmniej 43 osób - podała agencja Reuters, powołując się na treść nakazu aresztowania wydanego przez Międzynarodowy Trybunał Karny. Duterte został we wtorek rano zatrzymany na lotnisku Ninoy Aquino w Manili. Według Reutera, to ważny krok w śledztwie w sprawie tysięcy domniemanych pozasądowych zabójstw dokonanych w czasie brutalnej "wojny z narkotykami" w latach 2016-19, która ukształtowała prezydenturę Dutertego.

Rodrigo Duterte został aresztowany we wtorek na międzynarodowym lotnisku w Manili po przylocie z Hongkongu. Według filipińskiego nadawcy ABS-CBN, w chwili zatrzymania polityk miał powiedzieć: "będziecie musieli mnie zabić".

- Duterte opuścił Manilę na pokładzie samolotu, który leci do Hagi - oznajmił prezydent Filipin Ferdinand Marcos Junior kilka godzin po zatrzymaniu jego poprzednika. - Jestem przekonany, że aresztowanie było właściwe i zgodne ze wszystkimi niezbędnymi procedurami prawnymi - dodał Marcos Junior. - Nie pomogliśmy w żaden sposób Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu. Aresztowanie zostało dokonane zgodnie z wytycznymi Interpolu - oznajmił.

Jak ujawniła agencja Reutera, Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) oskarża byłego przywódcę Filipin o zabójstwo co najmniej 43 osób podczas krwawej wojny z gangami narkotykowymi w okresie od listopada 2011 roku, kiedy był on jeszcze burmistrzem miasta Davao na południu Filipin, do marca 2019 roku, czyli już w czasie prezydentury Duterte.

Oficjalna kopia nakazu

Prezydenckie biuro prasowe poinformowało wcześniej, że oddział Interpolu w Manili otrzymał oficjalną kopię nakazu aresztowania od MTK jeszcze przed świtem we wtorek. "Po jego przybyciu prokurator generalny doręczył zawiadomienie MTK o nakazie aresztowania byłego prezydenta za zbrodnię przeciwko ludzkości. Jest on teraz pod nadzorem służb" - podano w oświadczeniu lokalnych władz.

We wtorek po południu Duterte był widziany na lotnisku w Manili, gdzie wsiadał do samolotu. Jak wcześniej relacjonował Reuters, Duterte może zostać pierwszym byłym przywódcą państwa w Azji, który stanie przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym.

Najmłodsza córka byłego prezydenta początkowo relacjonowała we wpisie w mediach społecznościowych, że jej rodzina nie wiedziała, dokąd prezydent został zabrany. "Zabrali od nas tatę, wsadzili go do samolotu i nie powiedzieli dokąd. Ludzie, obudźcie się" - napisała Veronica Duterte w poście na Instagramie.

MTK wszczął pod koniec 2021 roku formalne dochodzenie w sprawie możliwych zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w trakcie brutalnej kampanii antynarkotykowej wymierzonej przez Dutertego od końca listopada 2011 roku, kiedy był on jeszcze burmistrzem miasta Davao na południu Filipin, do marca 2019 roku.

Według danych rządu Filipin, do końca kwietnia 2021 roku filipińskie siły bezpieczeństwa zabiły w tajnych operacjach 6117 osób, zwłaszcza biednych, podejrzanych o posiadanie narkotyków. Prokuratorzy MTK szacują liczbę ofiar śmiertelnych na 12-30 tysięcy.

CZYTAJ TEŻ: Były prezydent przyznaje: miałem specjalny szwadron śmierci

Postępowanie wobec Dutertego

W marcu 2018 roku Duterte anulował członkostwo Filipin w MTK. Według krytyków, polityk chciał uniknąć odpowiedzialności. Zgodnie z mechanizmem wycofania się z MTK trybunał zachowuje jurysdykcję nad zbrodniami popełnionymi w okresie członkostwa danego państwa, w tym przypadku od 2016 do 2019 roku, w którym wycofanie się Filipin nabrało mocy prawnej.

Postępowanie MTK zostało zawieszone krótko po jego wszczęciu, ponieważ władze w Manili oświadczyły, że badają te same zarzuty dotyczące morderstw, argumentując również, że trybunał nie ma jurysdykcji nad Filipinami. Sprawa została wznowiona w lipcu 2023 roku po tym, jak pięcioosobowy skład sędziowski odrzucił argumentację Filipin dotyczącą jurysdykcji.

Administracja obecnego prezydenta Ferdinanda Marcosa wielokrotnie twierdziła, że nie będzie współpracowała w dochodzeniu. Jednak podsekretarz prezydenckiego biura komunikacji Claire Castro powiedziała w niedzielę, że jeśli Interpol "zwróci się do rządu o niezbędną pomoc, jest zobowiązany do jej udzielenia".

- Po zatrzymaniu były prezydent Duterte musi zostać przekazany państwu członkowskiemu MTK, a następnie do Hagi w Holandii - wyjaśniła asystentka radcy prawnego MTK Kristin Conti, cytowana przez filipiński portal Rappler.