Ubiegły rok Rosja zaczęła zajęciem ukraińskiego Krymu, a zakończyła faktyczną aneksją gruzińskiej Abchazji. Rok 2015 zamierza zacząć od aneksji kolejnej zbuntowanej gruzińskiej prowincji – Osetii Południowej. Stosowna umowa jest już prawie gotowa i ma zostać podpisana jeszcze w styczniu. Przypomina tę, którą w listopadzie Rosja zawarła z Abchazją.
Podpisana na 10 lat z możliwością prolongaty na kolejne 5-latki, przewiduje m.in., że jeśli Abchazja zostanie zbrojnie zaatakowana, Rosja udzieli jej pomocy wojskowej, a nawet utworzy z nią wspólne siły zbrojne pod dowództwem rosyjskiego generała.
Rosjanie wystawią też własnych żołnierzy na abchasko-gruzińskiej granicy. Abchazi zobowiązali się również dostosować swe prawo do rosyjskiego. W zamian za to Rosja zobowiązała się nadal utrzymywać abchaskie państwo i wypłacać Abchazom mającym rosyjskie paszporty (niemal wszyscy z liczącej 250 tys. ludności) emerytury i renty równe tym, które obowiązują na południu Rosji. Abchazi, przywiązani do własnej suwerenności, nie wyrzekli się prawa do posiadania własnego wojska, a w obawie, że bogaci Rosjanie wykupią ich domy i ziemię, nie zgodzili się przyznawać im abchaskiego obywatelstwa w uproszczonym trybie. Wg abchaskiego prawa właścicielami nieruchomości w Abchazji mogą być tylko jej obywatele.
Osetia chce do Rosji
W przeciwieństwie do Abchazji Osetia Południowa nie tylko nie upiera się przy niezależności, ale od lat nie może się doprosić Rosji, by wchłonęła ją i zjednoczyła z rodakami z Osetii Północnej, pozostającej od dawna częścią Federacji Rosyjskiej. Projekt umowy z Rosją Osetyjczycy ogłosili zaraz po tym, gdy w połowie grudnia Parlament Europejski zatwierdził zawartą jeszcze w czerwcu umowę stowarzyszeniową z Gruzją. Podpisując układ o integracji z Rosją, Osetyjczycy nie tylko chcą podporządkować Moskwie własne wojsko, policję i wystawić rosyjskich żołnierzy na granicy z Gruzją, ale też znieść cła i granicę w ogóle z Rosją, a przynajmniej z Osetią Północną. Ceną za faktyczne wchłonięcie Osetii Południowej ma być zobowiązanie Rosji do utrzymywania 50-tysięcznej zbuntowanej prowincji, która w 2008 r. stała się powodem do rosyjsko-gruzińskiej wojny, a po niej, w wyniku zniszczeń, stała się bankrutem.
- Kreml odrzucał dotąd prośby Osetyjczyków, by przyłączyć ich do Rosji, ponieważ nie przestawał liczyć, że uda mu się narzucić swoją kontrolę nie tylko zbuntowanym gruzińskim prowincjom, ale całej Gruzji. W Moskwie wierzono, że po odsunięciu od władzy prozachodniego prezydenta Micheila Saakaszwilego nowe władze zaczną prowadzić politykę prorosyjską, a Gruzja zrezygnuje z integracji z Zachodem i przystąpi do Unii Eurazjatyckiej, dziedziczki ZSRR – komentuje Oleg Panfiłow, niezależny analityk z Tbilisi. - Ale Rosja się przeliczyła. Nowy gruziński rząd, choć deklaruje chęć poprawy stosunków z Rosją, nie zmienił prozachodniej polityki. Nie ma zresztą w Gruzji żadnej liczącej się politycznej siły, która opowiadałaby się dziś za zastąpieniem Zachodu przez Rosję - dodaje analityk. Zdaniem Panfiłowa umowa z Osetią Płd. i Abchazją jest jedynie politycznym szantażem ze strony Rosji i jej kolejną próbą nacisku na Gruzję, by zmieniła swoją politykę zagraniczną. - Zawarcie przez Rosję układów z Abchazją i Osetią Płd. w rzeczywistości niczego nie zmienia – ocenia ekspert. - W obu zbuntowanych republikach od lat stacjonują rosyjskie wojska, działa rosyjski wywiad i służby bezpieczeństwa, ich mieszkańcy mają rosyjskie paszporty i są utrzymywani z rosyjskiego budżetu.
Szantażować Tbilisi
Także inny tbiliski analityk Ramaz Sakwarelidze uważa, że podpisując układy integracyjne z Abchazją i Osetią Płd., Rosja próbuje szantażować Gruzję i skłonić ją do zmiany strategii politycznej, a przynajmniej zniechęcić do angażowania się w wojnę na Ukrainie po stronie Kijowa. W Donbasie po stronie ukraińskiej walczy już prawie setka ochotników z Gruzji; dwóch z nich zginęło. - Być może i dziś Rosja liczy, że w Gruzji uda się jej powtórzyć sukces z początku lat 90., gdy ówczesny prezydent Eduard Szewardnadze, by przerwać wojnę domową, zwrócił się do Moskwy o pomoc wojskową, a w zamian za to zgodził się przyłączyć Gruzję do Wspólnoty Niepodległych Państw (poprzedniczki Unii Eurazjatyckiej) – ocenia Sakwarelidze. – Ale według Szewardnadzego ceną za to miało być nie ocalenie jego władzy, lecz rezygnacja Abchazji i Osetii Płd. z secesji, do czego od początku zachęcała je Rosja, by uniemożliwić Gruzji oderwanie się od ZSRR.
Kaukaska ofensywa
Odkąd Kreml wpadł na pomysł powołania Unii Eurazjatyckiej, a w zeszłym roku przekonał Armenię, by się do niej przyłączyła, Rosja naciska na Gruzję, by zgodziła się otworzyć połączenie kolejowe między Suchumi i Armenią, pozbawioną granicy lądowej z pozostałymi krajami członkowskimi Unii Eurazjatyckiej (Rosją, od której oddziela ją Gruzja, Białorusią i Kazachstanem). - Gruzja nie zgodzi się na otwarcie podobnego korytarza – uważa Panfiłow. – Zmusić ją do tego można by wyłącznie wojną i oderwaniem kolejnego kawałka - wskazuje. - W przeciwieństwie do Abchazji Osetia Południowa ma dla Gruzji strategiczne znaczenie, a jej aneksja jest jak przystawienie Gruzji pistoletu do głowy – przyznaje Sakwarelidze. – Mając pod kontrolą Osetię Płd., w ciągu godziny można sparaliżować całą Gruzję. Tyle mniej więcej trzeba, by dotrzeć do stolicy, Tbilisi, a także zamknąć przebiegające w południowoosetyjskiej okolicy najważniejsze magistrale drogowe i kolejowe, a także rurociąg naftowy, którym kaspijska ropa płynie z Baku nad Morze Czarne.
Autor: mtom\kwoj / Źródło: Wojciech Jagielski (PAP)
Źródło zdjęcia głównego: Wikipedia | Yana Amelina