Narodowe Centrum Pojednania i Pokoju, gdzie władze Mjanmy negocjowały z partyzantami mniejszości etnicznych porozumienie pokojowe, zostało zamknięte przez armię, która w zeszłym tygodniu przejęła władze w kraju. Według ekspertów może to doprowadzić do załamania procesu pokojowego. Nowe władze zapowiedziały repatriację Rohingjów, ale liderzy mniejszości nie wierzą w te zapewnienia.
"Poinformowano nas, że Narodowe Centrum Pojednania i Pokoju (NRPC) zostało rozwiązane" - powiedział dziennikowi "Myanmar Times" U Lamai Gum Ja, członek zespołu pośredniczącego w rozmowach między rządem Mjanmy i grupami zbrojnymi tzw. Północnej Koalicji. "Zaplanowane rozmowy zostały automatycznie odwołane wraz z przewrotem wojskowym" - dodaje U Lamai Gum Ja, odnosząc się do zaplanowanych na luty rozmów rządu i Koalicji Północnej, składającej się z m.in. z Wyzwoleńczej Armii Kaczinu i Armii Arakanu.
Ponad 20 mniejszości etnicznych, głównie Arakańczycy, Karenowie, Szanowie, Czinowie i Kaczinowie, od końca lat 40. walczy o większą niezależność od birmańskiego centrum. Mniejszości, których terytoria tworzą półokrąg biegnący ze wschodu przez północ na zachód Mjanmy, stanowią około 32 procent populacji i zamieszkują tereny bogate w surowce mineralne.
Zawiedzione nadzieje mniejszości
"Nowy kraj miał być federacją ludów, ale władze w Rangunie i Naypyidaw, głównie wojsko, chciały nas sobie podporządkować" - tłumaczy Tun Naing, działacz z Sittwe w stanie Rakhine, nazywany wcześniej Arakanem.
"Porozumienie wynegocjował Aung San, ojciec Aung San Suu Kyi (aresztowanej po przewrocie liderki partii Narodowa Liga na rzecz Demokracji – red.), ale zginął w zamachu" - przypomina, dodając, że sytuacja mniejszości pogorszyła się po dojściu do władzy birmańskiej armii, Tatmadaw, na początku lat 60.
Tun Naing jak wielu działaczy mniejszości etnicznych wspierał Aung San Suu Kyi i jej Narodową Ligę na rzecz Demokracji (NLD) w walce przeciw wojsku. W 2015 roku po porozumieniu z armią NLD wygrała pierwsze demokratyczne wybory. "Po dojściu NLD do władzy jej rząd nie zrobił dla nas zbyt wiele. Wciąż chciał nas kontrolować i nie otrzymaliśmy obiecanej autonomii w federalnym państwie, bo tutaj są surowce mineralne" - ocenia.
W połowie października 2020 roku komisja wyborcza, w której zasiadali w większości członkowie NLD, "ze względów bezpieczeństwa" odwołała wybory całkowicie w 15 z 330 powiatów kraju oraz częściowo w 42 powiatach w regionach Kaczin, Kayin, Mon, Rakhine i Szan.
"Mamy teraz bezpośrednio negocjować z armią"
W ostatnich latach Tatmadaw, która według konstytucji posiadała 25 procent miejsc w parlamencie i obsadzała resorty siłowe, prowadziła operacje wojskowe m.in. w stanie Szan i Rakhine. Z tego powodu Północna Koalicja w przeciwieństwie do 10 innych grup zbrojnych nie podpisała porozumienia o zawieszeniu broni z rządem Aung San Suu Kyi. "Mamy teraz bezpośrednio negocjować z armią. Członkowie Północnej Koalicji nie zajęli jeszcze stanowiska" - powiedział w gazecie "Myanmar Times" U Lamai Gum Ja.
Dziesięciu sygnatariuszy zawieszenia broni potępiło przewrót wojskowy, ale zapowiedziało ostrożne negocjacje z wojskiem. "Oni walczyli o federalizm, równość i samostanowienie. Ale nie otrzymają federalizmu od wojska. Armia nie jest demokratyczną instytucją" - ocenił dla portalu Irrawaddy ekspert polityczny U Than Soe Naing.
"Armia złamała wiele porozumień w przeszłości i nikt jej nie ufa" - powiedział U Khaing Kaung San, działacz opozycji demokratycznej ruchu 88 z Sittwe, który na krótko został aresztowany w tym tygodniu.
"To właśnie armia dokonała masowych mordów i paliła nasze wioski"
W poniedziałek w telewizyjnym przemówieniu, na które powołuje się agencja AFP, lider junty wojskowej generał Min Aung Hlaing zapowiedział również, że repatriacja Rohingjów, mniejszości muzułmańskiej, będzie kontynuowana. W 2017 roku podczas operacji wojskowej w stanie Rakhine ponad 600 tysięcy Rohingjów ratowało się ucieczką do sąsiedniego Bangladeszu.
Zdaniem Abu Tahaya, działacza Rohingjów z Rangunu, proces repatriacji utknął w martwym punkcie już za rządów Aung San Suu Kyi i ma małe szanse powodzenia za rządów wojskowych. "To właśnie armia dokonała masowych mordów i paliła nasze wioski. Chyba nikt poważny nie myśli, że będziemy wracać do kraju rządzonego przez Tatmadaw" - powiedział Abu Rahim, który pracował jako lokalny koordynator w obozie Rohingjów w Kutupalong, w Bangladeszu.
Źródło: PAP