Polska nad Bałtykiem w plakacie 20-lecia międzywojennego. Wystawa w Wielkopolskim Muzeum Wojskowym

W Wielkopolskim Muzeum Wojskowym w Poznaniu można oglądać najnowszą wystawę "Polska nad Bałtykiem w plakacie 20-lecia międzywojennego". Prace propagowały wydarzenia związane z marynarką wojenną oraz Funduszem Obrony Morskiej i Ligą Morską i Kolonialną. Plakaty z motywami okrętów i statków, sylwetek marynarzy prezentowane są w czterech grupach.

Pierwszą otwiera plakat akcentujący powrót Polski nad morze i obecność odrodzonego państwa nad Bałtykiem oraz powtórne odzyskanie dostępu do niego w 1945 roku. Drugi temat ilustrują plakaty związane z Polską Marynarką Wojenną i Funduszem Obrony Morskiej. Trzeci wątek przypomina działalność Ligi Morskiej i Kolonialnej, zaś ostatni odnosi się do Gdyni, budowanych stoczni i żeglugi pasażerskiej. Kuratorami wystawy są Irena Przymus i dr Leszek Rościszewski.

OGLĄDAJ TVN24 NA ŻYWO W TVN24 GO>>>

- Plakat posłużył w przypadku tej wystawy jako taki pretekst, żeby z jednej strony potraktować go jako źródło ikonograficzne, ale też jako materiał ilustrujący dany moment historyczny, atmosferę, klimat tamtych czasów. Pamiętajmy, że był to bardzo istotny moment. Odradzająca się Polska ponownie uzyskała dostęp do morza. W tamtym czasie oczy społeczeństwa i władz były skierowane właśnie na ten obszar kraju i próbowano odbudowywać tożsamość Polski nad Bałtykiem – opowiada Irena Przymus. Dodała, że plakat służył do tego, by dotrzeć do społeczeństwa, by szerzyć "myśl morską, by społeczeństwo zaczęło się identyfikować z tym, że jesteśmy krajem nadmorskim". - Stąd też ta idea rozbudowy floty zarówno cywilnej, jak i wojskowej, stąd też budowa portu w Gdyni – wielkie przedsięwzięcie, właściwie sztandarowe działanie w tamtym okresie – i wszystko to odbijało się właśnie w plakacie. To znakomity dokument tamtej epoki – wskazała.

Przymus zauważyła, że tamten okres to złote lata polskiego plakatu. - W okresie międzywojennym centrum rozwoju sztuki graficznej przeniosło się do Warszawy. Tam koncentrowało się życie polityczne i gospodarcze i pojawiło się ogromne zapotrzebowanie na środki komunikacji społecznej. Plakat zaczął odgrywać bardzo ważną rolę – mówiła. - O ile wcześniejszy okres rozwoju plakatu wiązał się z tym, iż w projektowanie angażowali się artyści, malarze – oni zresztą nasycali i wprowadzili te elementy artystyczne do plakatu - tak w okresie międzywojennym mamy już do czynienia ze specjalistami wykształconymi w dziedzinach graficznych, profesjonalistami – dodała.

Wśród prezentowanych prac znalazły się plakaty Bolesława Surałły, Tadeusza Trepkowskiego, czy Stefana Juliusza Norblina. - Nie tylko dla młodzieży plakat – jako dokument tamtych czasów - może być interesujący, ale jest to też forma interesująca dla wszystkich sympatyków i osób zainteresowanych tematyką morską w różnych aspektach – powiedział dr Leszek Rościszewski, drugi z kuratorów wystawy. Jak zaznaczył, ekspozycję ubogacają zdjęcia polskiej floty z tamtego okresu. Dzięki temu – wskazał – można zobaczyć, że plakaty "przekłamywały nieco rzeczywistość".

- Na plakatach wiele obiektów prezentowanych jest jako naprawdę spore jednostki, a w rzeczywistości to były "łupinki". Podobnie statki cywilne - na plakacie pokazywane były jako monumentalne, wyższe o jeden pokład, następowała monumentalizacja tych obiektów. Podobnie prezentowano uzbrojenie – wielość dział, ogromne lufy, to miało pokazywać potęgę tych okrętów. Na wystawie można samemu zobaczyć, jak naprawdę to wszystko wyglądało, a jak było obrazowane – dodał.

Prace, które są prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Galerii Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Plakatu w Wilanowie Oddziału Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Niepodległości w Warszawie i Muzeum Miasta Gdyni. Poza plakatami można zobaczyć fotografie i pocztówki oraz fragmenty kroniki Polskiej Agencji Telegraficznej z 1938 r., przedstawiającej okręty podczas ćwiczeń na morzu - ze zbiorów Instytutu Audiowizualnego Filmoteki Narodowej w Warszawie.