Na poznańskich Ratajach w parku między blokami stanęła zabytkowa lokomotywa i wagon restauracyjny. Eksponaty mają przypominać o Średzkiej Kolei Powiatowej, której trasa biegła przez dzisiejsze osiedla.

Na początku XX wieku nie było w Poznaniu jeziora Maltańskiego ani osiedli na Ratajach. To pierwsze zaczęli budować Niemcy w czasie II wojny światowej, a ukończyli Polacy w 1952 roku. Bloki i wieżowce stanęły z kolei już w czasach rządów Gomułki i Gierka.

Co było w tym miejscu wcześniej? Tędy między innymi biegły tory Średzkiej Kolei Powiatowej. Teraz o jej historii mają przypominać dwa parowozy i wagon restauracyjny. Pierwsze zabytkowe eksponaty postawiono już na terenie Parku Rataje.

- Parowóz TKt-48 wraz z wagonem restauracyjnym zostały przetransportowane torami do Poznania, na ulicę Gołężycką, skąd w nocy z czwartku na piątek przewieziono je samochodami niskopodłogowymi do parku Rataje - informuje Krzysztof Kaczanowski z Poznańskich Inwestycji Miejskich.

W piątek ustawiono je na przygotowanym wcześniej torowisku. Za około dwa tygodnie dołączy do nich kolejna odrestaurowana lokomotywa – wąskotorowa Dn2t Baziel.

Stworzą skansen kolejki

- We współpracy z organizacjami miłośników kolei pomalowano je według schematów obowiązujących w czasach funkcjonowania Średzkiej Kolei Powiatowej. Zabezpieczono je również powłoką antygraffiti. Eksponaty staną się atrakcją parku i będą przypominać o historii kolei, która przez wiele lat woziła mieszkańców podpoznańskich miejscowości do stolicy Wielkopolski – jako wąskotorówka do Kobylepola i dalej - w głąb miasta - jako linia normalnotorowa - tłumaczy Kaczanowski.

Na terenie skansenu zostanie także odtworzony ślad torów kolejowych, upamiętniający ich dawny oryginalny przebieg. Znajdą się tam również szlabany kolejowe, zapory, znaki kolejowe oraz tablice z nazwami stacji. Na specjalnym placyku powstanie wiata przystankowa, ławeczki, tablice informacyjne, betonowe podesty na eksponaty oraz plac zabaw w kształcie kolejki z wagonami.

Trasa sprzed stu lat

Budowa Średzkiej Kolei Powiatowej rozpoczęła się w 1898 r. Najpierw powstał normalnotorowy odcinek z Głównej (dziś Poznań Wschód) do Kobylepola, wsi należącej do Józefa Mycielskiego, właściciela tamtejszego browaru i jednego z inspiratorów i udziałowców budowy kolejki.

Wąskotorową trasę łączącą Kobylepole ze Środą Wielkopolską zakończono w 1902 r.

Rok później powstała normalnotorowa bocznica z Malty do zakładów przemysłowych na Starołęce.

W 1910 r. dobudowano z kolei odcinek wąskotorowy ze Środy Wielkopolskiej do Zaniemyśla.

Główną parowozownię wybudowano w Kobylepolu, pomocnicza znalazła się w Środzie. Kolej służyła przede wszystkim do przewozów płodów rolnych, ale także do przewozu osób.

W szczytowym okresie trasa Średzkiej Kolei Powiatowej liczyła 118 kilometrów.

W 1952 roku, w związku z budową sztucznego jeziora Maltańskiego, rozebrano tory na odcinku między stacjami Malta i Brama Warszawska.

"Zmierzch" kolejki nastąpił w latach sześćdziesiątych. W 1968 r. wstrzymano ruch osobowy na trasie Kobylepole – Środa Miasto, a od roku 1973 rozpoczęła się jej rozbiórka. Zaczęto od bocznic, by w 1976 r. zabrać się za główną trasę.

Do dziś zachowała się jedynie linia Środa Miasto – Zaniemyśl. Od 2016 roku przejazdy na tej trasie organizuje Towarzystwo Przyjaciół Kolejki Średzkiej "Bana", które w 2017 roku po dwóch latach naprawy przywróciło na trasę parowóz Px48-1756.

ŚREDZKA KOLEJ POWIATOWA WCZORAJ I DZIŚ:

Średzka Kolei Powiatowej wczoraj i dziś

Średzka Kolei Powiatowej wczoraj i dziś

Autor: FC / Źródło: TVN 24 Poznań