Komisja Europejska skarży Polskę do TSUE. Chodzi o wyroki polskiego Trybunału Konstytucyjnego

Komisja Europejska w grudniu 2021 rozpoczęła przeciw Polsce procedurę naruszeniową ze względu na zastrzeżenia dotyczące polskiego Trybunału Konstytucyjnego, który w swoich wyrokach z 14 lipca 2021 roku i 7 października 2021 roku uznał postanowienia traktatów UE za niezgodne z konstytucją RP, kwestionując zasadę pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej.

W lipcu 2022 Komisja przeszła do drugiego etapu postępowania, uznając polską odpowiedź na zarzuty za niewystarczającą i domagając się, by przywrócić zgodność polskich przepisów z prawem Unii Europejskiej.

To nie wystarczyło, dlatego w środę Komisja Europejska przygotowała skargę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który rozstrzygnie czy orzeczenia polskiego TK łamią unijne prawo.

"Celem Komisji jest zapewnienie obywatelom polskim ochrony ich praw oraz umożliwienie im korzystania z przynależności do UE na takich samych zasadach, jakie odnoszą się do wszystkich innych obywateli UE. Pierwszeństwo prawa UE zapewnia równe stosowanie prawa UE w całej Unii" – wskazano w komunikacie KE.

Zdaniem Komisji, "Trybunał Konstytucyjny naruszył tymi wyrokami ogólne zasady autonomii, pierwszeństwa, skuteczności i jednolitego stosowania prawa Unii oraz zasadę wiążącego skutku wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej".

Ponadto Komisja ma poważne wątpliwości co do niezawisłości oraz bezstronności Trybunału Konstytucyjnego i uważa, że nie stanowi on już niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy, jak przewiduje wymóg zawarty w art. 19 ust. 1 TUE.

Podczas konferencji przed KPRM minister Szynkowski vel Sęk podkreślił, że "orzecznictwo konstytucyjne jest wyłączną domeną państw członkowskich Unii Europejskiej". - Podobne stanowiska w przeszłości zajmowały trybunały konstytucyjne innych państw między innymi Niemiec czy Hiszpanii - dodał. Przywoływał decyzję TK w Karlsruhe jeszcze z lat 90., że "to państwa zostają władcami traktatów" w kontekście oceny relacji wzajemnej prawa unijnego i prawa narodowego.

- Decyzja Komisji Europejskiej nie stanowi zaskoczenia i pozwoli na przedstawienie naszych argumentów w toku dalszego postępowania przed TSUE - powiedział Szynkowski vel Sęk wcześniej w rozmowie z PAP.

Szynkowski vel Sęk został zapytany, czy postępowanie może wpływać na sprawę Krajowego Planu Odbudowy, bo - poprzez fakt skierowania przez prezydenta Andrzeja Dudy ustawy o Sądzie Najwyższym do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny - TK będzie w sprawę zaangażowany. - Wprost te sprawy nie mają żadnego związku i chciałbym też, żeby nie miały takiego związku - odpowiedział.

- Sprawa pozyskania środków z Krajowego Planu Odbudowy została rzeczywiście przez pana prezydenta skierowana do Trybunału Konstytucyjnego. Liczymy tutaj na szybkie skierowanie już formalnego wniosku ze strony pana prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego, co uruchomi postępowanie. I podobnie jak pan prezydent liczymy na to, że będzie możliwe sprawne procedowanie Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie - podkreślił Szynkowski vel Sęk.

Jak ocenił Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro na konferencji prasowej zwołanej po decyzji Komisji, "nie można godzić się, aby pod wpływem kolejnej groźby i kolejnego szantażu, za srebrniki sprzedawać polską suwerenność". - Solidarna Polska mówi jasno, że nigdy się na to nie zgodzimy i też, dopóki będę ministrem sprawiedliwości, nigdy tego nie zaakceptuję - dodał.

Jak mówił, "to jest droga do tego, aby realizować niemiecki plan likwidacji państw członkowskich Unii Europejskiej w ich dotychczasowym kształcie na rzecz tworzenia jednego, scentralizowanego państwa ze stolicą formalną w Brukseli, a rzeczywistą w Berlinie". - Chodzi właśnie o to, żeby uznać, że prawo stanowione w Polsce, przez polską demokrację tak naprawdę nie ma znaczenia - mówił Ziobro.

- Nie ma i nigdy nie będzie na to naszej zgody. To jest droga do bardzo poważnego konfliktu, z którego nie zdają sobie sprawy nawet urzędnicy, żeby nie powiedzieć - urzędasy, w Komisji Europejskiej. Jestem przekonany, że opór polskiego społeczeństwa w miarę powiększania się świadomości celu, jaki stawia sobie Komisja Europejska, będzie narastał - mówił Ziobro.

Ziobro ocenił także, że "krótkoterminowym celem działań KE i polityki niemiecko-brukselskiej jest to, żeby w Polsce zmienić władzę, zmienić rząd demokratyczny i doprowadzić do przejęcia władzy przez ich politycznego kolaboranta, jakim jest Donald Tusk". - A długoterminowym planem jest (...) stworzenie jednego państwa europejskiego - powiedział.

W wyroku z lipca 2021 roku Trybunał Konstytucyjny podważył środki tymczasowe wydane przez TSUE na podstawie art. 279 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w celu zagwarantowania skutecznej kontroli sądowej przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony na mocy ustawy. 

W październiku 2021 r. Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z konstytucją wykładnię art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej dokonaną przez TSUE, zgodnie z którą sądy krajowe mogą dokonywać kontroli legalności procedury powołania sędziego oraz wypowiadać się na temat ewentualnej wadliwości procesu powołania w celu sprawdzenia, czy sędzia lub sąd, w którym ten sędzia orzeka, spełnia wymogi art. 19 ust. 1 TUE.