"Zmiana w rządzie doprowadziła do zmiany w klimacie naszych relacji"

W poniedziałek z wizytą w Warszawie przebywa wiceszef Komisji Europejskiej Frans Timmermans. W Warszawie rozmawiał między innymi z premierem Mateuszem Morawieckim, szefem MSZ Jackiem Czaputowiczem, szefem gabinetu prezydenta Krzysztofem Szczerskim, I prezes Sądu Najwyższego Małgorzatą Gersdorf i prezes Trybunału Konstytucyjnego Julią Przyłębską.

W poniedziałek na godzinę 16.45 zaplanowano spotkanie wiceszefa Komisji Europejskiej z Rzecznikiem Praw Obywatelskich Adamem Bodnarem.

Frans Timmermans na wspólnej konferencji prasowej z szefem MSZ Jackiem Czaputowiczem powiedział, że przyjechał do Polski, aby kontynuować dialog.

- Przez zbyt długi czas nie mieliśmy dialogu, wymienialiśmy tylko listy i pisma. Zmiana w (polskim - red.) rządzie doprowadziła również do zmiany w klimacie naszych relacji. Chociaż nie zgadzamy się od razu co do wszystkiego, to mamy szczery i otwarty dialog na wszystkie sprawy wzajemnie nas interesujące - mówił.

Dodał, że dla Komisji Europejskie jest ważne, aby wypracować rozwiązania "w sposób europejski". - Naszą intencją jest wyszukanie rozwiązań problemów, które jeszcze istnieją i jest silną wolą Komisji, by współpracować z rządem nad wynajdowaniem takich rozwiązań - zaznaczył Timmermans.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej podkreślił, że "podstawą naszej debaty nie jest to, czy Polska ma prawo reformować swój system sądownictwa czy nie, to nie jest domena Komisji Europejskiej".

Timmermans dodał, że Komisja chce się natomiast upewnić, czy zachowuje się niezależność systemu sądowniczego.

- Trójpodział władz jest kluczowy dla praworządności, jest przewidziany w traktatach europejskich - zaznaczył. Dodał, że jest to wymaganie stawiane wszystkim państwom członkowskim. - Musimy się upewnić, że przy reformie sądownictwa niezawisłość i niezależność są respektowane, o tym mówimy w dialogu z rządem RP - podkreślił. Ocenił, że wypracowanie rozwiązania jest pilne, nie powinno zająć już dużo czasu, a premier Mateusz Morawiecki i minister spraw zagranicznych wychodzą naprzeciw oczekiwaniom KE. - Wyjaśniają różne kwestie, ja wyjaśniam kwestie ze strony Komisji Europejskiej - powiedział. Timmermans podkreślił, że "nie chcielibyśmy tego procesu przeciągać na miesiące". - Chcemy wypracować rozwiązania tak szybko, jak to tylko będzie możliwe. Oczekujemy dyskusji, które niedługo zostaną podjęte w Sejmie - dodał wiceszef KE.

Timmermans pytany, jak ocenia dotychczasowe zmiany dotyczące reformy sądownictwa, sygnalizowane przez rząd Prawa i Sprawiedliwości i czy mogą one doprowadzić do zakończenia procedury z artykułu 7., odpowiedział: - Widzieliśmy pewne działania podjęte w Sejmie, analizujemy je bardzo blisko i starannie, natomiast nie widzieliśmy jeszcze końca tego procesu i będziemy oczekiwali dalszych działań. - Podamy naszą ocenę dopiero wtedy, kiedy one ostatecznie zapadną, kiedy będziemy mieć jasny obraz zmian - dodał.

Timmermans wyraził "nadzieję, iż te zmiany będą pozytywne, natomiast to wszystko rozstrzygnie się w przeciągu najbliższych dni, tygodni".

- Mam wielką nadzieję, że wypracujecie rozwiązania. Chcę być tutaj optymistą. Wyczułem silną wolę po stronie rządu polskiego, by wypracować rozwiązania. Istnieje również zdecydowana wola po stronie Komisji, natomiast koniec końców zobaczymy jak już wszystko się pojawi - mówił wiceszef KE.

Przygotowane przez PiS projekty zmian w ustawach o ustroju sądów powszechnych i o Sądzie Najwyższym oraz projekt nowelizacji przepisów ustaw o organizacji Trybunału Konstytucyjnego i statusie jego sędziów, nie zostały dotychczas merytorycznie skomentowane przez KE. Projekt nowelizacji ustaw o ustroju sądów powszechnych oraz o Sądzie Najwyższym przewiduje, że minister sprawiedliwości nie będzie mógł podjąć decyzji o odwołaniu prezesa lub wiceprezesa sądu bez opinii kolegium sądu oraz Krajowej Rady Sądownictwa. W projekcie PiS zaproponowano też zrównanie wieku przechodzenia w stan spoczynku sędziów dla kobiet i mężczyzn do 65 lat. Projekt nowelizacji przepisów ustaw o organizacji Trybunału Konstytucyjnego i statusie jego sędziów przewiduje opublikowanie trzech dotychczas niepublikowanych orzeczeń wydanych z naruszeniem prawa przez TK.

- Staraliśmy się zorganizować tę wizytę w taki sposób, aby pan przewodniczący miał opinię różnych instytucji biorących udział w reformie systemu sądownictwa i by mógł wyrobić sobie opinię na temat tego, jak ta reforma przebiega i jakie są jeszcze ewentualne możliwości przyjęcia pewnych usprawnień sugerowanych przez Komisję Europejską - powiedział szef MSZ Jacek Czaputowicz. Dodał, że po raz trzeci spotkał się z wiceszefem Komisji Europejskiej w ciągu ostatnich trzech miesięcy.

- Cieszę się, że mamy intensywny dialog na temat praworządności w Polsce - powiedział. Dodał, że podobny dialog prowadzi też premier Mateusz Morawiecki z szefem KE Jean-Claudem Junckerem. - Obie strony dążą do znalezienia pewnego konsensusu, kompromisu, który umożliwi zamknięcie sprawy artykułu 7 i przejście do realizacji wspólnych ważnych wyzwań, przed którymi stoi Unia Europejska dotyczących bezpieczeństwa, wieloletnich ram finansowych, dotyczących zyskania legitymacji dla reformy Unii Europejskiej - wymieniał szef MSZ. Czaputowicz zadeklarował też gotowość Polski do wzięcia udziału w reformie i "rozwiązywaniu problemów" Unii Europejskiej.

Minister Czaputowicz zaznaczył, że strona polska cały czas podkreśla, iż "mamy prawo do reformowania naszego systemu sądownictwa". - Co do tego nie ma między nami sporu, natomiast jest kwestia skali tej reformy, interpretacji przepisów. Jak powiedziałem, uważamy, że mieścimy się w ramach standardów Unii Europejskiej, w ramach innych systemów, które funkcjonują w Unii Europejskiej - powiedział szef MSZ. Dodał zarazem, że "pewne modyfikacje odnośnie do niektórych słusznych sugestii Komisji są możliwe". - Też chcemy jak najszybszego zamknięcia tego rozdziału - zadeklarował.

Czaputowicz pytany, czy ze strony polskiego rządu padło więcej propozycji kompromisowych w sprawie zmian w sądownictwie, odpowiedział, że "toczyła się dyskusja na temat konkretnych rozwiązań". - Jednak chodziło też o przedstawienie spójnego systemu reform sądownictwa - zaznaczył. Jak mówił, polskiemu rządowi chodzi o to, aby istota systemu nie została zagubiona.

- Jest pewne pole manewru. Wydaje mi się, że będziemy razem poszukiwać kompromisu, ale trudno mi dzisiaj określić, jak ten kompromis miałby wyglądać. Istota tego systemu powinna zostać zachowana - wskazał. Czaputowicz dodał, że rozwiązania dotyczące sądownictwa w Polsce "mieszczą się w tym szerokim spectrum systemów funkcjonujących w Unii Europejskiej". - Dyskutowaliśmy dzisiaj też intensywnie na ten temat. Pan przewodniczący zwrócił uwagę na kumulatywny efekt tych reform. Uważamy, że poszczególne zastosowania znajdują rozwiązanie też w innych państwach. Chodzi nam też o przekazanie zrozumienia całego systemu - wyjaśnił szef MSZ.

Jak oświadczył wcześniej po spotkaniu z Timmermansem szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski, "sprawa reformy sądownictwa jest wewnętrzną sprawą Polski, kształt tej reformy jest wewnętrzną sprawą polskiego państwa". - Jest to reforma dotycząca ustroju polskiego państwa, tym samym jest kwestią decyzji instytucji polskiego państwa, w jaki sposób ta reforma zostanie przeprowadzona, jaki będzie jej kształt - podkreślił Szczerski. - Przekazaliśmy też przekonanie, że liczymy na to, że ten dialog Komisji Europejskiej z polskim rządem w ramach procedury artykułu 7. zakończy się kompromisem, który pozwoli polską reformę przeprowadzić w sposób spokojny i konsekwentny, a jednocześnie pozwoli też Europie zająć się wspólnie z Polską problemami, które przed Europą dzisiaj stoją i przyszłością naszej wspólnej zintegrowanej Unii Europejskiej - powiedział szef gabinetu prezydenta.

W komunikacie Sądu Najwyższego opublikowanym po spotkaniu Gersdorf z Timmermansem wskazano, że "przebiegająca w konstruktywnej atmosferze rozmowa dotyczyła najistotniejszych problemów prawnych związanych ze zmianami wprowadzanymi w ustawach ustrojowych dotyczących Krajowej Rady Sądownictwa, sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego, w tym także rozwiązań zawartych w najnowszych projektach, które wpłynęły do Sejmu".

Wizyta Timmermansa jest kontynuacją dialogu między polskimi władzami a Komisją Europejską, dotyczącego sytuacji wokół Trybunału Konstytucyjnego oraz ustaw dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

Komisja Europejska zapowiedziała, że będzie analizowała złożone pod koniec marca poprawki do ustaw sądowych. Przygotowane przez PiS projekty zmian w ustawach o ustroju sądów powszechnych i o Sądzie Najwyższym oraz projekt nowelizacji przepisów ustaw o organizacji Trybunału Konstytucyjnego i statusie jego sędziów nie zostały dotychczas merytorycznie skomentowane przez KE.

Komisja Europejska, podejmując w grudniu decyzje o uruchomieniu wobec Polski procedury z art. 7 Traktatu o UE, dała Polsce trzy miesiące na wprowadzenie w życie rekomendacji dotyczących praworządności. Dotyczyły one m.in. zmian w ustawie o Sądzie Najwyższym, w tym niestosowania zapisu o obniżonym wieku emerytalnym wobec obecnych sędziów.

KE domagała się też zmiany w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa. Chciała, by nie przerywano kadencji sędziów członków Rady oraz aby zapewniono, by nowy system gwarantował wybór sędziów przez przedstawicieli środowiska sędziowskiego. Inna z rekomendacji dotyczyła przywrócenia niezależności i legitymacji Trybunału Konstytucyjnego przez zapewnienie, aby prezes i wiceprezes byli wybierani zgodnie z prawem oraz aby wyroki Trybunału były publikowane i w całości wykonywane. KE zapowiadała możliwość wycofania art. 7, jeśli polskie władze spełnią jej postulaty.

Autor: kb,js//kg / Źródło: PAP, TVN24