Sytuacja na granicy z Białorusią. Nowelizacja ustawy o nielegalnym przekraczaniu granicy weszła w życie

We wtorek weszła w życie nowelizacja wprowadzająca przepisy, zgodnie z którymi cudzoziemiec, który został zatrzymany niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE (z Rosją, Białorusią i Ukrainą), postanowieniem komendanta placówki Straży Granicznej będzie zobowiązany do opuszczenia terytorium RP i objęty czasowym zakazem wjazdu do Polski i państw Strefy Schengen. Zakaz wjazdu w postanowieniu orzeczony zostanie na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Na ten czas dane cudzoziemca zamieszczone zostaną w wykazie cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany, oraz w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu. Na postanowienie komendanta placówki SG przysługiwać będzie zażalenie do Komendanta Głównego SG, ale nie wstrzyma ono wykonania postanowienia.

OGLĄDAJ TVN24 NA ŻYWO W TVN24 GO

Przygotowaną w MSWiA nowelizację ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw opublikowano w Dzienniku Ustaw. Nowela weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. W związku z tym od wtorku obowiązują nowe przepisy dotyczące m.in. cudzoziemców zatrzymanych niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE (z Rosją, Białorusią i Ukrainą).

CZYTAJ RÓWNIEŻ: RPO o zmianach w ustawie o cudzoziemcach: mogą naruszać Konwencję Genewską

Nowela wprowadza ponadto przepis do ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony w Polsce. Zgodnie z nim Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie mógł pozostawić bez rozpoznania wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, jeśli został on złożony przez cudzoziemca zatrzymanego niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE, chyba że cudzoziemiec ten "przybył bezpośrednio z terytorium, na którym jego życiu lub wolności zagrażało niebezpieczeństwo prześladowania lub ryzyko wyrządzenia poważnej krzywdy, oraz przedstawił wiarygodne przyczyny nielegalnego wjazdu na terytorium RP i złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej niezwłocznie po przekroczeniu granicy".

W uzasadnieniu do projektu tej ustawy podkreślono, że przepis nie będzie obligował Szefa Urzędu do pozostawienia takiego wniosku bez rozpoznania. Szef Urzędu w takiej sytuacji będzie działać według uznania administracyjnego i będzie miał prawo wyboru rozstrzygnięcia. Dotychczas wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej były pozostawiane bez rozpoznania, jeśli nie zawierały imienia i nazwiska wnioskodawcy lub określenia kraju pochodzenia.

Nowelizacja zmienia też ustawę o ochronie granicy państwowej, wprowadzając kary więzienia lub grzywny za niszczenie infrastruktury granicznej. W szczególności chodzi o ogrodzenia, zasieki, zapory lub rogatki. Osoba, która "zabiera, niszczy, uszkadza, usuwa, przesuwa lub czyni niezdatnymi do użytku elementy infrastruktury, znajdujące się w strefie nadgranicznej i przeznaczone do ochrony granicy państwowej, w szczególności ogrodzenia, zasieki, zapory lub rogatki", będzie podlegała karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. Natomiast w przypadku mniejszej wagi, sprawca podlegać będzie karze grzywny.

Zgodnie z przepisem przejściowym do postępowań w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu wszczętych na podstawie ustawy o cudzoziemcach i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosowane będą przepisy dotychczasowe.

Sejm uchwalił ustawę 17 września, a 14 października rozpatrzył poprawki wprowadzone do niej przez Senat. Dwie z tych poprawek miały charakter techniczny i to one zostały przyjęte przez Sejm. Z kolei trzecia poprawka - którą Sejm odrzucił - zakładała, że "jeżeli postanowienie o opuszczeniu terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dotyczy cudzoziemca, który przekroczył granicę wbrew przepisom prawa wraz z małoletnim dzieckiem, którego jest rodzicem, złożenie zażalenia wstrzymuje wykonanie tego postanowienia". Prezydent Andrzej Duda nowelizację ustawy o cudzoziemcach i niektórych innych ustaw podpisał w czwartek, 21 października.

Od 2 września na pasie przygranicznym obowiązuje stan wyjątkowy. Nie mają tam wstępu między innymi dziennikarze i aktywiści z organizacji pozarządowych. Wszystkie dostępne informacje pochodzą od Straży Granicznej i przedstawicieli władzy. Stan wyjątkowy, początkowo wprowadzony na 30 dni, został przedłużony od 1 października o następne 60 dni. Według rządzących kryzys migracyjny na granicy jest spowodowany przez reżim Alaksandra Łukaszenki. Działania Białorusi nazywają "wojną hybrydową wobec Polski".