"Nasze państwo nadal jest niepełnosprawne". Bodnar w Sejmie o problemach Polaków

Sejm wysłuchał w piątek informacji o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich w 2016 roku oraz o stanie przestrzegania wolności praw człowieka i obywatela.

Bodnar poruszył w swoim wystąpieniu kilka konkretnych spraw, które jego zdaniem "mają szczególne znaczenie". Rzecznik mówił między innymi o sprawie śmierci Igora Stachowiaka.

- Mówię o tej dramatycznej sprawie, bo to nie jest wyjątek, to nie jest po prostu nieszczęśliwy wypadek. Nasza policja, tak samo, jak służby mundurowe na całym świecie, ma problem ze stosowaniem nieuzasadnionej przemocy. Naszym wspólnym zadaniem jest utworzenie takich warunków, żeby do takiej przemocy nie dochodziło - podkreślał RPO.

Bodnar poinformował, że jego urząd zbadał 22 sprawy sądowe, które zakończyły się w ciągu ostatnich ośmiu lat prawomocnym wyrokiem dla 33 funkcjonariuszy policji. - To jest problem systemowy, musimy z tym skończyć - zaznaczył Rzecznik.

Rzecznik mówił również o problemach, z jakimi zmagają się osoby z niepełnosprawnościami. - Przykro to powiedzieć, ale nasze państwo nadal jest państwem niepełnosprawnym. Działa sprawnie w sytuacjach zwykłych, ale kiedy trzeba coś zobaczyć, usłyszeć, pójść z pomocą - nie daje rady - ocenił RPO.

Bodnar pochwalił za to wprowadzony przez rząd program "Mieszkanie Plus". Zaznaczył jednak, że program "pozbawiony został gwarancji chroniącej przed eksmisją na bruk osoby w trudnej sytuacji". - Jest to problem, który należy rozwiązać - podkreślił RPO.

We wtorek sejmowa komisja sprawiedliwości i praw człowieka zapoznała się z informacją o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich w 2016 roku. Jak wynika z danych przekazanych przez RPO, w zeszłym roku otrzymał on 52 tysiące 551 wniosków i skarg od obywateli. Skierował także, zgodnie z przysługującym mu prawem, 24 wnioski do Trybunału Konstytucyjnego.

Z przedstawionej przez Bodnara w Sejmie informacji wynika, że z 52,5 tysiąca wniosków 24,4 tysiąca dotyczyło nowych spraw. RPO z własnej inicjatywy podjął w 2016 roku 837 spraw. 231 z nich uzyskało formę wystąpienia generalnego - niedotyczącego konkretnego problemu, a powtarzającej się sprawy systemowej.

Z uzyskanych przez Sejm informacji wynika, że pracownicy biura RPO przyjęli w 2016 roku 5,2 tysiąca osób. 36,8 tysiąca skorzystało z bezpłatnej infolinii telefonicznej, przez którą można otrzymać porady i wyjaśnienia.

Tematyka spraw, jakie trafiały od Rzecznika Praw Obywatelskich, dotyczyła najczęściej prawa karnego (22,3 procent) i prawa karnego wykonawczego (20,9 procent). Pytania i wnioski obywateli dotyczące prawa cywilnego objęły 18,7 procent spraw, prawa administracyjnego i gospodarczego - 14,5 procent, a prawa pracy i zabezpieczenia społecznego - 12,4 procent.

W 24 przypadkach RPO skierował samodzielnie wnioski do Trybunału Konstytucyjnego, a w 12 przypadkach przystąpił do wszczętych już skarg konstytucyjnych i 13 pytań prawnych sądu do Trybunału. Sześć postępowań przed TK, do których przyłączył się Rzecznik, zostało wszczętych po wniosku innych podmiotów. - Niestety, kolejne zmiany dotyczące ustaw regulujących postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, doprowadziły do stopniowego paraliżu tego organu - zaznaczył Bodnar w sprawozdaniu.

Wśród wystąpień Rzecznika do sądów znalazło się jedno pytanie prawne do Sądu Najwyższego i trzy do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W indywidualnych sprawach RPO wniósł 72 kasacje i skargi kasacyjne od prawomocnych orzeczeń sądów powszechnych. W sprawach administracyjnych Rzecznik skierował 18 skarg do wojewódzkich sądów administracyjnych oraz 17 do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

441 wystąpień problemowych Rzecznika dotyczyło przeanalizowanych indywidualnych spraw, które wskazują na praktykę stosowania prawa w sposób naruszający sferę wolności lub praw jednostki. 196 wystąpień dotyczyło potrzeby podjęcia inicjatywy prawodawczej w celu usunięcia takich naruszeń.

RPO pełni też obowiązki Krajowego Mechanizmu Prewencji. Biuro Rzecznika w 2016 roku przeprowadziło 85 wizytacji prewencyjnych w miejscach pozbawienia wolności (między innymi w zakładach karnych, aresztach śledczych, policyjnych pomieszczeniach dla osób zatrzymanych i młodzieżowych ośrodkach wychowawczych).

Rzecznik ma biuro w Warszawie, ale też pełnomocników terenowych we Wrocławiu, Gdańsku i Katowicach oraz punkty przyjmowania skarg w Bydgoszczy, Słupsku, Częstochowie, Kielcach, Lublinie i Szczecinie. W ramach konsultacji regionalnych Rzecznik odwiedził 49 miejscowości. Wizytował również 29 organizacji społecznych, które zaprezentowały mu swoje działania na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym.

Podczas posiedzenia komisji Bodnar poinformował, że biuro terenowe może powstać też w Białymstoku. Dodał, że liczy na pozytywną opinię posłów w tej sprawie przy procedowaniu nad budżetem.

Autor: azb//now / Źródło: PAP