Rosja, Niemcy, NATO i UE, współpraca w regionie, migranci. Główne wątki wystąpienia szefa MSZ

Przedstawiamy najważniejsze zadania polskiej polityki zagranicznej w 2016 r., które w Sejmie przedstawił szef polskiej dyplomacji.

ZOBACZ CAŁE WYSTĄPIENIE MINISTRA SPRAW ZAGRANICZNYCH

OTWARTY KANAŁ KOMUNIKACJI Z ROSJĄ

Szef MSZ podkreślił, że w interesie Polski i Europy leżą pragmatyczne i rzeczowe stosunki z Federacją Rosyjską. - Współpraca z Rosją nie powinna być jednak budowana na gruncie jednostronnych ustępstw, lecz w duchu konstruktywnego dialogu i poszanowania umów bilateralnych oraz prawa międzynarodowego. Dlatego w stosunkach z Federacją Rosyjską zmierzamy do wyrównania relacji oraz uwzględniania również naszych interesów i oczekiwań - powiedział Waszczykowski. Szef MSZ mówił też o konkretnych gestach, budzących zaufanie. - Z polskiego punktu widzenia takimi gestami mogą być: rzetelna współpraca w wyjaśnianiu przyczyn katastrofy smoleńskiej, zwrot wraku prezydenckiego samolotu oraz odtajnienie do końca archiwów dotyczących zbrodni popełnionych przez Stalina na polskich oficerach. Bilateralne rozwiązanie takich spraw byłoby pozytywnym krokiem i powstrzymywałoby konieczność poszukiwania międzynarodowych rozwiązań - podkreślił.

Podkreślił, że trzeba wznowić rzeczowy kontakt z Moskwą, który prowadziłby do rozwiązania choćby niektórych, konkretnych spraw. Zapewnił, że polska dyplomacja będzie uczestniczyć w tworzeniu solidarnej i konsekwentnej polityki Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego wobec Rosji.

ROZWÓJ WSPÓŁPRACY ZE STANAMI ZJEDNOCZONYMI

Waszczykowski zaznaczył, że celem jest też dalszy rozwój współpracy w sferze bezpieczeństwa ze Stanami Zjednoczonymi. Podkreślił, że "rok 2016 to czas przejścia do realizacji polsko–amerykańskiej umowy o tarczy antyrakietowej i rozpoczęcia budowy bazy tarczy antyrakietowej w Redzikowie"

- To także kolejny rok zwiększonej obecności wojsk USA w Polsce, m.in. w trakcie ćwiczeń wojskowych Anakonda - dodał. Zaznaczył, że będziemy dążyć do bardziej trwałego zakotwiczenia elementów amerykańskich sił zbrojnych na terytorium Polski. Według niego taką okazję stwarza m.in. "projekt magazynowania uzbrojenia USA w naszym kraju". - Oczekujemy w toku przygotowań do szczytu NATO w Warszawie silnego wsparcia Stanów Zjednoczonych na rzecz wzmacniania bezpieczeństwa flanki wschodniej Sojuszu - podkreślił szef MSZ.

Powiedział również, że polsko-amerykańskie relacje gospodarcze są elementem partnerstwa ekonomicznego Unii Europejskiej ze Stanami Zjednoczonymi, które - przekonywał - "mamy zamiar rozwinąć z korzyścią dla wszystkich stron w ramach Transatlantyckiego Partnerstwa na rzecz Handlu i Inwestycji".

KONTYNUACJA PRZYJAZNYCH RELACJI Z NIEMCAMI

Szef MSZ podkreślił, że Polska będzie kontynuować przyjazne relacje z Niemcami, naszym najważniejszym sąsiadem i partnerem gospodarczym. - W tym roku mija 25 lat od podpisania Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy między Polską i Republiką Federalną. Jest to dobry czas na pozytywną refleksję o wspólnocie interesów w Europie, gdyż wbrew niektórym opiniom i stereotypom, bardzo wiele nas łączy. Jest to też dobra okazja do małego remanentu spraw sąsiedzkich - mówił szef polskiej dyplomacji. Jak podkreślił, "kontakty polsko–niemieckie, będą miały się jeszcze lepiej, jeśli będzie im towarzyszyć szczerość i otwartość, a nie udawana czasem, powierzchowna koncyliacyjność". Jak mówił, podstawą do podsumowania dotychczasowej współpracy z Francją i Niemcami oraz wyznaczenia jej nowych kierunków będzie obchodzona również w tym roku 25. rocznica powstania Trójkąta Weimarskiego.

REGULARNE KONSULTACJE Z WIELKĄ BRYTANIĄ

Waszczykowski powiedział, że będziemy utrzymywać dialog i regularne konsultacje na różnych szczeblach z najważniejszymi partnerami europejskimi – w pierwszej kolejności z Wielką Brytanią, z którą łączy nas nie tylko rozumienie wielu ważnych elementów agendy europejskiej, ale także podobne podejście do problemów bezpieczeństwa europejskiego. - Wspólna percepcja problemów europejskich została potwierdzona m.in. w czasie mojej niedawnej wizyty w Zjednoczonym Królestwie - zaznaczył. Jednocześnie podkreślił, że "nie będzie zgody polskich władz na naruszenie jednego z fundamentów Unii, a więc prawa obywateli UE do swobodnego przemieszczania się w UE, również ze względu na znaczenie mobilności pracowniczej dla silnego, jednolitego rynku w ramach globalnej rywalizacji". "Nie będziemy akceptować rozwiązań, które skutkowałyby dyskryminacją naszych rodaków w jakimkolwiek państwie członkowskim UE" - mówił Waszczykowski.

UE WOLNYCH NARODÓW I RÓWNYCH PAŃSTW

- Chcemy UE wolnych narodów i równych państw, solidarnej i konkurencyjnej - mówił Witold Waszczykowski. Zastrzegł, że warunkiem jedności i pomyślnego rozwoju Unii jest "poszanowanie równości i podmiotowości państw członkowskich".

Minister podkreślał, że debata o przyszłości zjednoczonej Europy ma "fundamentalne znaczenie". Jak dodał, wstrząsy, które targają obecnie Unią mają swoje źródło m.in. w nie zawsze liczących się z realiami przedsięwzięciach integracyjnych - "takich jak: wspólna waluta, nadmierna regulacja czy zarządzanie gospodarcze". Szef MSZ opowiedział się przeciwko "Unii dwóch prędkości" i zacieśnianiu ekonomicznej i politycznej współpracy w gronie członków eurogrupy. Zaznaczył także, że w interesie Polski jest zachowanie jedności europejskiej, alternatywą dla której jest "system koncertu mocarstw, z którym Polska historycznie ma złe doświadczenia". Jednocześnie Waszczykowski dystansował się od nadmiernych ingerencji UE w sprawy wewnętrzne państw członkowskich, która - jego zdaniem - przyczynia się do wzrostu nastrojów eurosceptycznych. Podstawą dobrze pojętej równowagi pomiędzy suwerennością a integracją powinny być - według ministra - cztery swobody traktatowe - "wolności przemieszczania się: ludzi, usług, towarów i kapitału" oraz zasada pomocniczości.

BLIŻSZA WSPÓŁPRACA W NATO I UE WS. BEZPIECZEŃSTWA

Jak powiedział szef MSZ opowiadamy się za bliższą i bardziej efektywną współpracą Sojuszu i Unii Europejskiej w rozwiązywaniu problemów międzynarodowych. - Z punktu widzenia polskiej racji stanu potrzebne jest wypracowanie na forum UE wspólnych mechanizmów szybkiej reakcji. Mam tutaj na myśli możliwość prowadzenia przez Unię Europejską misji pokojowych i stabilizacyjnych oraz zapewnienie w tym celu odpowiednich zdolności cywilnych i wojskowych - mówił Waszczykowski. Podkreślił, że ważne, aby te rozwiązania nie dublowały się i nie rywalizowały z istniejącym już sojuszem atlantyckim. Podkreślił, że obecnie szczególnego znaczenia nabiera współpraca regionalna z partnerami nordyckimi, bałtyckimi oraz z Grupą Wyszehradzką. - Poprzez tę współpracę powinniśmy uwrażliwiać zarówno NATO, jak i UE na północno-wschodni wymiar bezpieczeństwa Europy - mówił. Waszczykowski mówił także o zagrożeniu ze strony Państwa Islamskiego. Podkreślił, że Polska jest członkiem globalnej koalicji walczącej "z tym zbrodniczym ugrupowaniem". Dodał, że Polska współuczestniczy w udzielaniu pomocy humanitarnej ofiarom wojny terrorystycznej.

- Zamierzamy w konkretny sposób odpowiedzieć na prośby kierowane do nas przez USA i Francję. Odpowiednie konsultacje prowadzi już minister obrony narodowej - powiedział. Szef MSZ mówił, że trwają prace nad zwiększeniem udziału Polski w operacjach pokojowych ONZ.

WZMOCNIENIE ZDOLNOŚCI OBRONNEJ NATO

Szef MSZ zaznaczył, że w związku z pogarszającą się sytuacją na wschodniej i południowej flance NATO, rolą Sojuszu będzie "wzmocnienie funkcji odstraszania oraz zdolności do kolektywnej (solidarnej) obrony przed napaścią z zewnątrz".

- Wzmocnienie Sojuszu winno mieć charakter trwały i długofalowy. (...) Zasada ta winna znaleźć odzwierciedlenie podczas zbliżającego się lipcowego szczytu NATO. Chcemy, aby to właśnie w Warszawie Sojusz praktycznymi krokami potwierdził wiarygodność gwarancji bezpieczeństwa również w stosunku do państw swojej wschodniej flanki - podkreślił. Minister opowiedział się ponadto za utrzymaniem przez NATO "polityki otwartych drzwi" dla nowych członków - "o ile proces rozszerzenia będzie służył wzmacnianiu funkcji obronnych NATO".

WSPIERANIE SUWERENNOŚCI UKRAINY

Szef MSZ zaznaczył, że w interesie Polski leży wspieranie suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy. Dodał, że instrumentem budowania tej solidarności będzie wprowadzenie ruchu bezwizowego do UE dla obywateli tego państwa. - Będziemy pomagać Ukrainie, ale jednocześnie będziemy wymagać efektywnego wykorzystania tej pomocy - zapewnił szef MSZ. Przypomniał, że Polska wspiera Ukrainę w tworzeniu systemu samorządów lokalnych, deregulacji, walce z korupcją, budowie sprawnej administracji państwowej, ale i w rozliczaniu trudnych i bolesnych kwestii historycznych. Dodał, że MSZ doradza i pomaga w przygotowaniu projektów aktów prawnych, a także szkoleniu urzędników.

Zapowiedział, że w 2016 r. kontynuowane będą projekty humanitarne oraz rozwojowe na rzecz ofiar wojny na wschodzie Ukrainy.

- Będziemy zabiegać o konsekwentne wdrażanie w życie umowy stowarzyszeniowej UE-Ukraina oraz porozumienia o pogłębionej strefie wolnego handlu. Ściślejsza współpraca ekonomiczna i konkurowanie przedsiębiorstw ukraińskich z europejskimi na tych samych zasadach będzie najlepszym bodźcem do wdrażania reform trwale modernizujących ukraińską gospodarkę. Będzie też realną odpowiedzią na próby destabilizacji sytuacji w tym kraju - podkreślił szef MSZ.

ZAKTYWIZOWANIE WSPÓŁPRACY Z BIAŁORUSIĄ

Waszczykowski podkreślił, że z nadzieją patrzy na "ożywienie" w relacjach UE-Białoruś. - Liczymy na zaktywizowanie współpracy w dziedzinie infrastruktury, w tym poprawę przepustowości przejść granicznych i uproszczenie zasad ruchu osobowego, zwłaszcza poprzez wdrożenie porozumienia o małym ruchu granicznym - mówił szef polskiej dyplomacji.

Zaznaczył, że ma jednocześnie świadomość, iż w dialogu z Mińskiem nie unikniemy kwestii trudnych. - Problemy polskiej mniejszości na Białorusi pozostaną wysoko na naszej agendzie. Mam nadzieję, że o tych sprawach porozmawiam już niedługo w Mińsku - mówił minister.

WSPÓŁPRACA REGIONALNA

Minister podkreślił, że obecny rząd wiąże ze współpracą regionalną "duże nadzieje". - Nie tylko będziemy obecni w różnych formatach współpracy w ramach poszczególnych regionów, ale będziemy również dążyć do tego, by za pośrednictwem naszego kraju północ i południe Europy były sobie bliższe. W sferze politycznej przejawem takiego myślenia jest wspomniany szczyt dziewięciu przywódców środkowoeuropejskich zorganizowany w Bukareszcie z inicjatywy Polski i Rumunii – naszego ważnego sojusznika regionalnego. W sferze gospodarczo-komunikacyjnej będziemy dokładać starań, by w dziedzinie rozwoju infrastruktury klamrą łączącą różne części Europy stała się Via Carpatia. Będziemy też zabiegać i promować dalsze inicjatywy infrastrukturalne wśród państw połączonych masywem Karpat - mówił.

Minister zaznaczył również, że "grupa Wyszehradzka, budowana na wzór i korzystająca z doświadczeń Beneluxu, stanowi sprawdzony element architektury europejskiej i format wspólnej reprezentacji interesów regionu Europy Środkowowschodniej". "Obchodzony w bieżącym roku jubileusz ćwierćwiecza istnienia Grupy uświadamia nam skalę sukcesu naszego regionu. Polska obejmie w niej roczne przewodnictwo od połowy 2016 r. - w jego ramach będziemy dążyć do zwiększenia skuteczności współdziałania, w szczególności w kwestiach agendy europejskiej, obronności, bezpieczeństwa energetycznego, polityki spójności i infrastruktury. Będziemy przy tym poszukiwać synergii z wysiłkami słowackiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, np. w zakresie przeglądu kwestii budżetowych UE, rozwoju rynku cyfrowego, unii energetycznej, kryzysu migracyjnego, czy sytuacji na Ukrainie" - zapowiedział Waszczykowski.

Minister zapowiedział też, że Polska będzie się angażować we współpracę z sąsiadami na północy, "zwłaszcza w zakresie polityki bezpieczeństwa, agendy europejskiej, a także w współpracę sektorową.

POLITYKA MIGRACYJNA

Waszczykowski podkreślił, że Unia Europejska powinna przede wszystkim odzyskać kontrolę nad przepływem osób przybywających do Europy. Jego zdaniem decyzje o relokacji uchodźców nie przyniosły rezultatów.

Waszczykowski powiedział, że Polska polityka zagraniczna nie lekceważy problemów Południa. Mówił, że kryzys migracyjno-uchodźczy stanowi jedno z najpoważniejszych wyzwań dla Polski i Europy. Zaznaczył, że kwestie te będą angażować Polskę zarówno w ujęciu globalnym na forum ONZ, UE i NATO, jak też dwustronnym.

Szef MSZ ocenił, że pomoże efektywna ochrona zewnętrznych granic UE. Waszczykowski zapowiedział, że polski rząd będzie analizować propozycje Komisji Europejskiej dot. zarządzania granicami zewnętrznymi UE "przy zachowaniu zasady poszanowania kompetencji państw członkowskich".

Waszczykowski uważa, że aby skutecznie przeciwdziałać presji migracyjnej, potrzebna jest właściwie ukierunkowana współpraca z państwami trzecimi, m.in. z Turcją. - Pakiet działań uzgodnionych w końcu listopada ubiegłego roku pomiędzy UE i Ankarą stwarza szansę na częściowe powstrzymanie fali uchodźców. Polska wniesie swój wkład finansowy w realizację tego porozumienia, potrzebne są jednak zdecydowane działania także w innych newralgicznych obszarach południowego sąsiedztwa - podkreślił.

Szef MSZ podkreślił również, że od momentu wybuchu konfliktu na Ukrainie Polska przyjmuje coraz więcej obywateli tego kraju. Wskazał na ich dwukrotny wzrost między 2014 a 2015 rokiem. Mówił także, iż warunkiem przyjęcia przez Polskę uchodźców będzie "pełna weryfikacja" ich tożsamości.

SZEF MSZ: ROZWAŻAMY PLACÓWKI W BAGDADZIE, DAMASZKU, TRYPOLISIE

W zależności od rozwoju sytuacji rozważamy wznowienie działalności polskich placówek dyplomatycznych w Bagdadzie, Damaszku i Trypolisie - zapowiedział szef MSZ.

Waszczykowski zapowiedział również kontynuację i rozwijanie programu GoAfrica. - Będziemy dążyć do zwiększenia polskiej obecności gospodarczej na kontynencie afrykańskim. Powinny temu sprzyjać działania zmierzające do odtworzenia sieci polskich placówek dyplomatycznych w Afryce. W pierwszej kolejności powinny być uruchomione ambasady w Senegalu i Tanzanii. W roku 2016 wzmocnione zostaną relacje z czterema krajami priorytetowymi dla polskiej współpracy rozwojowej, a mianowicie z Kenią, Tanzanią, Etiopią i Senegalem. Ważnym partnerem w Afryce pozostanie Republika Południowej Afryki - mówił.

Wskazał również, że ze względu na zainteresowanie polskich turystów, ważnymi partnerami dla Polski pozostają Egipt i Tunezja. Zapewnił, że Polska pozostanie również ważnym partnerem dla państw Zatoki Perskiej.

Autor: js//rzw / Źródło: PAP