"Roczne urlopy rodzicielskie to rozwiązanie rewolucyjne"

Minister Kosiniak-Kamysz wskazywał, że wydłużenie płatnych urlopów jest w Polsce konieczne, ponieważ społeczeństwo się starzeje, prognozy demografów są nieubłagane, a wskaźnik dzietności już teraz jest jednym z najniższych w Europie. Minister przypomniał, że obecnie płatny urlop macierzyński trwa 24 tygodnie. Po wejściu w życie rządowej propozycji byłyby to w sumie 52 tygodnie płatnego urlopu, na które składałoby się 20 tygodni urlopu macierzyńskiego (w tym 14 zarezerwowanych tylko dla matki), sześć tygodni urlopu dodatkowego (obecnie są to cztery tygodnie) i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Minister wskazywał, że ustawa daje maksymalną elastyczność w dzieleniu sie urlopem między rodzicami - z dodatkowego oraz rodzicielskiego urlopu na równych prawach będą mogli bowiem korzystać ojciec i matka. Wydłużony urlop obejmie nie tylko rodziców zatrudnionych na etatach, ale "wszystkich, którzy opłacają ubezpieczenie chorobowe, czyli także pracujących na umowach zlecenie i samozatrudnionych" - mówił minister.

Kosiniak-Kamysz podkreślał, że za projektowanymi rozwiązaniami idą także środki finansowe. Obecnie w okresie płatnego urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc. wynagrodzenia, po nowelizacji, byłoby to 100 proc. przez pierwsze 26 tygodni i 60 proc. wynagrodzenia przez kolejne 26 tygodni. Jeśli rodzic od razy zadeklaruje, że korzystać będzie z całości urlopu - 52 tygodni, to przez cały ten okres wypłacany będzie zasiłek w wysokości 80 proc. wynagrodzenia. Izabela Katarzyna Mrzygłocka (PO) podkreślała w debacie, że płatny urlop rodzicielski to "jeden z filarów bezpieczeństwa socjalnego", a rząd uwzględniając społeczne postulaty objął nim rodziców wszystkich dzieci urodzonych w 2013 r. i latach kolejnych. Klub PO wnosi o skierowanie do dalszych prac w komisji nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach nie tylko projektu rządowego, ale też pozostałych trzech propozycji dot. urlopów rodzicielskich, które złożyły kluby: PiS, SLD i SP.

- Roczny urlop rodzicielski to tylko element polityki prorodzinnej; brakuje m.in. korzystnych rozwiązań podatkowych dla rodzin wielodzietnych - mówił we wtorek w Sejmie poseł PiS Stanisław Szwed.

Szwed powiedział, że jego klub jest za skierowaniem do dalszych prac w komisji wszystkich projektów. Zaznaczył jednak, że brakuje czasu na merytoryczną dyskusję nad nimi. Podkreślił, że wprowadzenie rocznego urlopu rodzicielskiego to tylko element polityki prorodzinnej. Zaznaczył, że kluczową sprawą m.in. dla rodzin "trzy plus" są rozwiązania podatkowe. - Tych rozwiązań nie ma - mówił Szwed.

Jak przypominała we wtorek Zofia Popiołek z Ruchu Paikota, to jej klub jako pierwszy przedstawił projekt wydłużenia urlopu ojcowskiego. Jak mówiła, RP przedstawił swój projekt 22 czerwca 2012 r. jednak został on przyjęty "dość sceptycznie z uwagi na koszt proponowanych rozwiązań", a prace nad nim w komisji zawieszono do czasu przygotowania projektu rządowego. - Wówczas nie przypuszczaliśmy, że projekt rządowy będzie zawierał aż tak rewolucyjne rozwiązanie, korzystne w zasadzie dla młodych rodziców, ale wprowadzone jednak w taki sposób, że wzbudza dość duże kontrowersje - powiedziała Popiołek. Dodała, że RP ma satysfakcję, iż "zainspirował rząd jak i pozostałe kluby poselskie do szukania pomysłów, dotyczących tego ważnego problemu.

Pierwotnie rząd planował, że przywilej możliwości skorzystania z dłuższego urlopu będzie dotyczył tylko rodziców dzieci urodzonych po 16 marca 2013 r. Propozycja ta oburzyła jednak rodziców dzieci urodzonych w pierwszym kwartale tego roku, którzy zawiązali ruch "matek I kwartału". Ich protest poparła część opozycji. Pod koniec kwietnia naprzeciw postulatom wyszedł premier Donald Tusk; wówczas rząd przyjął projekt nowelizacji Kodeksu pracy, zgodnie z którym prawo do rocznego urlopu rodzicielskiego będą mieli rodzice wszystkich dzieci urodzonych w 2013 r. Będzie to możliwe dzięki zmianie terminu obowiązywania nowych zasad - nie od 1 września, a od 17 czerwca.

W wyniku konsultacji społecznych i międzyresortowych do projektu wprowadzono kilka zmian, m.in. możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego jednocześnie przez oboje rodziców. Jednak w takim przypadku łączny wymiar urlopu nie może przekraczać 26 tygodni, co oznacza, że każde z nich będzie miało urlop krótszy. Obecnie obowiązuje zasada, że jeżeli oboje rodzice są zatrudnieni, w tym samym czasie z urlopu może korzystać tylko jedno z nich. Nie będzie to jednak możliwe w przypadku urlopu dodatkowego oraz macierzyńskiego - tu nic się nie zmieni.

Urlop rodzicielski będzie można łączyć z pracą w niepełnym wymiarze, tak jak to ma miejsce obecnie w przypadku urlopu dodatkowego. W tej chwili pracodawca musi uwzględnić wniosek pracownika o łączenie urlopu z pracą i takie rozwiązanie odnośnie urlopów rodzicielskich zaproponowano w pierwotnej wersji projektu. Uwzględniono jednak postulat pracodawców, aby wniosek pracownika o dopuszczenie go do pracy w niepełnym wymiarze nie był bezwzględnie wiążący, ale aby pracodawca mógł go nie uwzględnić, jeśli nie jest to możliwe ze względu na organizację lub rodzaj pracy. O przyczynie odmowy pracodawca informowałby na piśmie.

Innym nowym rozwiązaniem w projekcie jest określenie maksymalnego wymiaru urlopu macierzyńskiego, który można wykorzystać przed porodem - nie więcej niż sześć tygodni. Obecnie określony jest minimalny wymiar tego urlopu, co sprawia, że teoretycznie można wykorzystać cały urlop jeszcze przed porodem. W projekcie ujednolicono też terminy zgłaszania pracodawcy chęci skorzystania z urlopu - we wszystkich przypadkach będzie to 14 dni.

Na początku roku własne projekty dotyczące objęcia rocznym urlopem rodziców wszystkich dzieci urodzonych w tym roku złożyły kluby: PiS, Solidarna Polska i SLD. PiS w swoim projekcie proponuje sprawowanie opieki nad małym dzieckiem w okresie pierwszego roku jego życia, poprzez umożliwienie matce i ojcu korzystania, tak jak dotychczas, z urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz z nowej instytucji urlopu rodzicielskiego. Łączny wymiar tych urlopów miałby wynieść 52 tygodnie, w przypadku urodzenia jednego dziecka, a w przypadku porodów mnogich - od 65 do 71 tygodni w zależności od liczby urodzonych dzieci. Miałyby one dotyczyć kobiet, które urodzą dzieci po 1 stycznia 2013 r.

Propozycje PiS miałyby umożliwić rodzicom dzielenie się uprawnieniem do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a także dzielenie się urlopem rodzicielskim. Zgodnie z projektem, dodatkowy urlop macierzyński wynosiłby do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i do 8 tygodni - w przypadku porodu mnogiego. Prawo do skorzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługiwałoby obojgu rodzicom. Urlop rodzicielski wynosiłby do 26 tygodni, niezależnie od liczby urodzonych dzieci. Z takiego urlopu mogłaby skorzystać zarówno matka, jak i ojciec dziecka. Z urlopu rodzicielskiego można by było skorzystać w całości lub częściach nie krótszych niż 8 tygodni.

Podobny projekt wydłużający urlop macierzyński do jednego roku złożył także klub Solidarnej Polski. Według projektu zmiany miałyby objąć wszystkie kobiety, które urodzą dzieci w 2013 r., a łączny wymiar urlopów miałby wynieść 52 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka, a w przypadku porodów mnogich - od 63 do 69 tygodni w zależności od liczby urodzonych dzieci.

Ponadto Solidarna Polska proponuje wprowadzenie ulgi dla pracodawców, którzy utrzymują miejsca pracy dla rodziców korzystających z urlopu. W projekcie nowelizacji proponuje, by zapowiedzianymi przez rząd przepisami o wydłużeniu urlopów rodzicielskich objąć również matki I kwartału 2013, to znaczy kobiety, które urodziły dziecko od 1 stycznia do 17 marca 2013 r. SLD w swym projekcie również proponuje, by przepisami o wydłużeniu urlopów rodzicielskich objąć wszystkie dzieci urodzone w 2013 roku. Chce ponadto, by z 26 tygodni urlopu rodzicielskiego mogli korzystać również ojcowie. Sojusz chce też zmiany dotyczącej prawa do opieki nad dzieckiem. Obecnie rodzice mogą skorzystać z 2 dni opieki nad dzieckiem mającym do 14 lat. SLD proponuje rozszerzyć tę zasadę na kolejne dzieci. Kolejna propozycja zmiany dotyczy bezpłatnego urlopu wychowawczego. Obecnie można z niego korzystać przez okres do trzech lat, pod warunkiem, że dziecko nie skończyło 4 lat życia. Nowelizacja zakłada, że z prawa do tego urlopu można będzie skorzystać na dziecko do 5. roku życia.

Autor: mn\mtom / Źródło: PAP