Marian Banaś o wykonaniu budżetu państwa w 2021 roku

W czwartek w Sejmie prezes Najwyższej Izby Kontroli przedstawił analizę wykonania budżetu państwa w zeszłym roku. Marian Banaś powiedział, że "w 2021 roku, podobnie jak rok wcześniej, zastosowano różnorodne rozwiązania, które, chociaż zgodne z prawem, to jednak zakłócały przejrzystość realizacji budżetu państwa". Dodał, że "należało do nich finansowanie ważnych zadań z pominięciem budżetu, ale również korzystanie z operacji, które pozwalają na wykazanie wydatków w innych okresach niż są faktycznie ponoszone".

- Stwierdzamy, że budżet państwa i budżet środków europejskich zostały wykonane zgodnie z ustawą budżetową na 2021 rok. Ustawa ta nie obejmowała jednak wielu istotnych operacji finansowych związanych z realizacją zadań państwa, a mających wpływ na wzrost długu Skarbu Państwa - mówił. - Tym samym, kolejny rok z rzędu, zdeprecjonowano znaczenie budżetu jako najważniejszego planu finansowego państwa i podstawowego narzędzia zarządzania finansami publicznymi - dodał.

- Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 roku zostało opracowane według obowiązujących regulacji prawnych na podstawie danych ujętych w sprawozdaniach poszczególnych dysponentów. Sprawozdanie przedstawia we wszystkich istotnych aspektach rzetelny obraz dochodów, wydatków, należności i zobowiązań, a także deficytu budżetu państwa. Niemniej jednak sprawozdanie tak samo jak ustawa, nie obejmowało wszystkich operacji wpływających na stan finansów państwa - mówił prezes NIK.  

Banaś poinformował, że NIK w kontroli wykonania budżetu państwa w 2021 dokonała 278 ocen jednostkowych, a więc "o 53 więcej niż podczas kontroli z 2020 roku".

- W 70 przeprowadzonych kontrolach jednostkowych NIK wydała ocenę pozytywną. Jednak liczba tych ocen w strukturze wszystkich ocen w porównaniu do roku poprzedniego zmalała o prawie 9 punktów procentowych - dodał.  

Prezes NIK przekazał, że deficyt budżetu państwa wyniósł 26,4 miliarda złotych. Podkreślił, że "wynik był spowodowany podjęciem przez rząd niestandardowych działań powodujących zaniżenie rzeczywistego wyniku tego budżetu". - Ostateczna wysokość deficytu budżetowego państwa była zatem zniekształcona i nie odzwierciedlała w pełni stanu nierównowagi finansowej państwa - dodał.

Banaś powiedział, że "na sztuczne zmniejszenie deficytu budżetu państwa w 2021 roku wpłynęło między innymi zlecenie, analogicznie jak w 2020 roku, jednostkom spoza sektora finansów publicznych, w tym Bankowi Gospodarstwa Krajowego oraz Polskiego Funduszowi Rozwoju zadań stanowiących zadania władz publicznych". - Podmioty te pozyskiwały środki na działania związane z przeciwdziałaniem negatywnym skutkom epidemii COVID-19 poprzez emisję własnych obligacji o wartości 42 miliardów złotych, 1 miliarda euro i 400 milionów dolarów amerykańskich - mówił.

Dodał, że "na deformowanie wyniku budżetu państwa w 2021 roku niewątpliwie wpływ miały także, podobnie jak w latach ubiegłych, działania polegające na nieodpłatnym przekazywaniu podmiotom spoza sektora finansów publicznych obligacji Skarbu Państwa na kwotę ponad 22 miliardów złotych, w tym między innymi Centralnemu Portowi Komunikacyjnemu - 2 miliardy 200 milionów złotych, Agencji Rozwoju Przemysłu 2 miliardy 100 milionów złotych, czy jednostkom Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - 1,9 miliarda złotych".

Banaś mówił, że określenie w związku z tym rzeczywistej wartości deficytu budżetu państwa "wymagałoby stwierdzenia, że poza rachunkiem deficytu budżetu państwa w 2021 roku znalazła się kwota nie mniejsza niż 64,3 miliarda złotych".

CZYTAJ RÓWNIEŻ: NIK krytycznie o zakupach dla wojska. Przelew za F-35 za wcześnie, Agencja Uzbrojenia wyjaśnia

- Kolegium Najwyższej Izby Kontroli po zapoznaniu się z analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2021 roku 8 czerwca bieżącego roku podjęło uchwałę, w której wyraziło pozytywną opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów za 2021 rok. Podobnie jak przed rokiem wskazało na konieczność podjęcia działań w celu zwiększenia przejrzystości finansów publicznych - powiedział Banaś.

- Ponadto Kolegium NIK podkreśliło potrzebę nadania budżetowi państwa rangi centralnego planu finansowego, co zapewni, że będzie on podstawowym narzędziem prezentującym stan nierównowagi finansów publicznych - dodał.

Mówił, że kolegium "uznało za niezbędne zaprzestanie wydawania i publikowania rozporządzeń, które z mocą wsteczną nakładają na organy administracji rządowej i obsługujące je urzędy, nowe zadania i obowiązki, oraz wprowadzają zmiany w budżecie państwa bez odpowiedniego wyprzedzenia".