Jak rozpoznać łuszczycę? Objawy nie zawsze są oczywiste  

Łuszczyca dotyka nawet dwóch procent populacji Europy i Stanów Zjednoczonych. W Polsce odsetek cierpiących na nią osób jest nieco wyższy i wynosi trzy procent. Przewlekła i nawracająca dolegliwość objawia się przede wszystkim stanami zapalnymi skóry, manifestującymi się tworzeniem tzw. blaszek, które pokryte są nawarstwieniami srebrzystej łuski.

Łuszczyca nie jest zakaźna. Nie może zostać przeniesiona przez takie zachowania, jak np. podanie ręki, pływanie w tym samym basenie, przebywanie w jednym pomieszczeniu z chorym, używanie tego samego ręcznika. Choroba ta nie jest też następstwem złej higieny.

- Ludzie boją się chorób, które pojawiają się na skórze, bo nie są zaznajomieni z ich specyfiką. Niektórzy sądzą, że wszystkie z nich mogą być zaraźliwe. Tak nie jest - podkreśla w rozmowie z TVN24.pl dermatolog, prof. dr hab. Łukasz Matusiak z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. - Łuszczyca z całą pewnością nie jest chorobą zakaźną. Ma ona przede wszystkim podłoże genetyczne.

Czynnikami, które mogą przyśpieszyć ujawnienie się choroby u osób już do tego predysponowanych genetycznie, są w ocenie eksperta: infekcje, w tym przede wszystkim infekcje paciorkowcowe gardła, niektóre leki (np. sole litu, beta-blokery, antymalaryki) oraz czynniki stresowe. - Niektóre źródła podają, że chorobę mogą też zaostrzyć niesteroidowe leki przeciwzapalne, tak chętnie i powszechnie stosowane - dodaje prof. dr hab. Łukasz Matusiak. - Czasem żartobliwie mówię również, że łuszczyca "kwitnie" wtedy, kiedy jest "pielęgnowana" dużą ilością papierosów, alkoholu, stresu i brak snu. Tych czynników powinniśmy więc unikać.

ZOBACZ TEŻ: Atopowe zapalenie skóry. Choroba nie do wyleczenia, ale do kontrolowania

Czym objawia się łuszczyca? Ekspert tłumaczy, że "choroba polega na tym, że naciekowi zapalnemu w obrębie skóry właściwej towarzyszy skrócony do 3-4 dni proces dojrzewania naskórka, który w skórze zdrowej trwa zwykle 26-28 dni". - Skutkiem tych procesów jest występowanie na skórze wspomnianych wcześniej, charakterystycznych zmian: blaszek łuszczycowych, umiejscowionych symetrycznie w typowych miejscach, tzw. predylekcyjnych - wyjaśnia profesor Matusiak.

Jak zauważa ekspert, pod nazwą łuszczyca kryje się wiele podtypów choroby, które różnią się między sobą manifestacją kliniczną. Przy najczęstszej formie tej dolegliwości, czyli łuszczycy pospolitej, odmianie plackowatej, na ciele chorego pojawiają się wypukłe zmiany o rozmaitych kształtach, pokryte srebrzystą łuską, zlokalizowane przeważnie na łokciach, kolanach, w okolicy krzyżowo-lędźwiowej oraz na owłosionej skórze głowy. Istnieją jednak również inne, rzadziej występujące odmiany łuszczycy. Jak one się objawiają?

Istnieje grupa pacjentów, u których - jak wyjaśnia ekspert - zmiany "zlokalizowane są w zupełnie innych miejscach niż u większości chorych, takich jak okolice fałdów skórnych, okolice pod pachami, piersiami czy w pachwinach lub w szparze międzypośladkowej - jest to łuszczyca odwrócona". Wśród rzadszych form choroby dermatolog wyróżnia także erytrodermię łuszczycową. - W tym przypadku dochodzi do stanu zapalnego całej skóry lub jej zdecydowanej większości, nie zaś wybranych fragmentów - dodaje prof. dr hab. Łukasz Matusiak.

- Mówiąc o mniej spotykanych formach łuszczycy, należy również wskazać na łuszczycę krostkową, która jest chorobą skóry nierzadko o ciężkim przebiegu. W tym przypadku oprócz blaszek łuszczycowych na ciele chorych mogą pojawiać się zmiany o charakterze krost - tłumaczy ekspert. Dodaje, że forma ta "może być uogólniona, czyli może obejmować niemal całą powierzchnię ciała czy jej większość, lub ograniczona do obszaru rąk pacjentów".

- Należy również wspomnieć o odmianach choroby, takich jak łuszczyca zadawniona bądź brudźcowa, które można określić jako odmiany łuszczycy zaniedbane i nieleczone przez pacjenta. Wówczas zmiany łuszczycowe są bardzo nasilone, grube, a czasami nawet sączące - podkreśla lekarz.

Jako mniej oczywistą formę łuszczycy lekarz wskazuje również łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), w trakcie którego obok dolegliwości skórnych występują także stany zapalne stawów, manifestujące się ich bolesnością i obrzękiem. Jak stwierdza ekspert, dotyka ono około 1/3 chorych na łuszczycę. - W zależności od pacjenta, zajęte mogą nim zostać zarówno stawy duże (takie jak staw skokowy, barki, kolana), jak i stawy małe (szczególnie stawy rąk) czy stawy kręgosłupa.

Profesor Matusiak zaznacza, że objawy stawowe rozwijają się zwykle u chorych po 6-8 latach od wystąpienia pierwszych zmian skórnych. - W przypadku około 20 procent chorych z ŁZS sytuacja może być odwrotna: najpierw pojawiają się zmiany zapalne stawów, często dla diagnozujących je lekarzy o niejasnym podłożu, a dopiero później występują blaszki łuszczycowe pozwalające na postawienie trafnej diagnozy. Zaś u około 10 procent pacjentów objawy skórne i dolegliwości stawów zaczynają występować równocześnie.

Ekspert zwraca też uwagę, że "pacjenci z łuszczycą, a przede wszystkim z łuszczycowym zapaleniem stawów bardzo często borykają się też ze zmianami paznokciowymi". - Deformacja ta może objawiać się na kilka sposobów. Część problemów dotyczy macierzy paznokci, a część ich łożyska. Deformacje, które są najczęstsze, to: onycholiza, czyli odwarstwianie się płytki paznokciowej od jego łożyska, naparstkowanie, czyli powstanie drobnych wgłębień w płytce, przez co jej powierzchnia przypomina naparstek, oraz objaw określany mianem "kropli oleju", kiedy to pod paznokciem, na łożysku, powstają grudki łuszczycowe, które uciśnięte przez leżącą nad nimi płytkę paznokciową przybierają zabarwienie zbliżone do koloru kropli oleju silnikowego. Czasem może dojść też do całkowitej destrukcji paznokci.

- Pamiętajmy też o tym, że łuszczyca to nie tylko stan zapalny, który dotyka skóry, ale choroba całego organizmu - podsumowuje prof. dr hab. Łukasz Matusiak w rozmowie z TVN24.pl. - U pacjentów, zwłaszcza tych z ciężkim przebiegiem choroby, obserwuje się również skróconą średnią długość życia, nawet o kilka lat. Częściej zapadają oni na choroby sercowo-naczyniowe, mają problemy z wątrobą czy nerkami. Częściej doświadczają też zawałów czy udarów.

29 października obchodzony jest Światowy Dzień Chorych na Łuszczycę.

ZOBACZ TEŻ: Biologiczny opatrunek z niepotrzebnej skóry. Polscy naukowcy pracują nad nową metodą leczenia