Sędziowie Izby Dyscyplinarnej: powstrzymanie się od orzekania stanowiłoby naruszenie ślubowania

Izby Karna, Cywilna oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego podjęły w czwartek uchwałę, z której wynika, że jeśli w składzie Sądu Najwyższego zasiada osoba powołana na sędziego SN na wniosek nowej Krajowej Rady Sądownictwa, skład jest nieprawidłowo obsadzony. W przypadku sądów powszechnych i wojskowych sytuacja jest podobna, ale pod warunkiem, że wadliwość procesu powoływania prowadzi, w konkretnych okolicznościach, do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności.

Piotr Falkowski, rzecznik Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego powiedział, że sędziowie tej izby przyjęli stanowisko w związku z czwartkową uchwałą.

"Oświadczamy, że prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest jedynym podmiotem uprawnionym do powołania na urząd sędziego" - stwierdzili sędziowie w stanowisku odczytanym przez rzecznika. 

Sędziowie dodali w nim, że "istotą tego powołania jest prawo i obowiązek sprawowania wymiaru sprawiedliwości". "Odsunięcie sędziów od orzekania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w artykule 180 ustęp 2 konstytucji. Okoliczności tam wskazane nie wystąpiły" - ocenili sędziowie Izby Dyscyplinarnej SN.

"Powstrzymanie się od czynności orzeczniczych stanowiłoby naruszenie ślubowania sędziowskiego złożonego wobec prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sprzeniewierzenie się aktowi powołania i prowadziłoby do uchybienia godności sędziego - oświadczyli sędziowie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego.

Falkowski pytany, czy oznacza to, że sędziowie Izby Dyscyplinarnej dalej będą orzekać, powiedział, że "sędziowie odwołują się do konstytucji, do swojego ślubowania".

- To ślubowanie mówi o tym, że będą wykonywać swoje obowiązki sumiennie. Wykonywać obowiązki sędziego sumiennie, to znaczy rozpoznawać sprawy, orzekać. Nie może być sędziego fikcyjnego, który powiesi sobie w gabinecie oprawiony akt powołania z podpisem głowy państwa i będzie siedzieć i nic nie robić - dodał.

Falkowski powiedział również, że "skuteczność uchwały jest bardzo wątpliwa biorąc pod uwagę, że ona zapadła w toku postępowania zawieszonego".

- Sąd Najwyższy stwierdził, że jeśli w składzie zasiada osoba powołana na sędziego SN na wniosek nowej KRS, taki skład jest nieprawidłowo obsadzony.

- W przypadku sądów powszechnych i wojskowych sytuacja jest podobna, ale pod warunkiem, że wadliwość procesu powoływania sędziego "prowadzi, w konkretnych okolicznościach, do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności".

- Uchwała nie ma zastosowania do orzeczeń wydanych przez sądy przed dniem jej podjęcia.

- Natomiast w odniesieniu do Izby Dyscyplinarnej SN uchwała ma zastosowanie do orzeczeń tej Izby bez względu na datę ich wydania.

Czwartkowa uchwała została wydana w związku z pytaniem, z jakim w ubiegłym tygodniu pierwsza prezes Sądu Najwyższego zwróciła się do trzech izb Sądu Najwyższego: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Dotyczyło ono tego, czy zasiadanie w składach sędziowskich osób rekomendowanych przez nową Krajową Radę Sądownictwa nie prowadzi do naruszenia między innymi przepisów Konstytucji RP, Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności czy Karty Praw Podstawowych. Jak wcześniej mówił rzecznik SN sędzia Michał Laskowski, "pytanie wprost dotyczy statusu sędziów z pozostałych dwóch izb Sądu Najwyższego". Chodzi tu o Izbę Dyscyplinarną oraz Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.

Jednak w środę przedstawiciele obozu rządowego podjęli działania zmierzające do zablokowania czwartkowego posiedzenia trzech izb Sądu Najwyższego.

Najpierw marszałek Sejmu Elżbieta Witek zwróciła się z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o - jak to ujęła - "rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Sejmem a Sądem Najwyższym".

Prezes TK Julia Przyłębska przekazała, że w związku ze wszczęciem przez Trybunał postępowania z wniosku marszałek Sejmu czwartkowe posiedzenie trzech Izb SN - z mocy ustawy - uległo zawieszeniu. Z kolei prezes Gersdorf w piśmie do prezes TK napisała w czwartek, że "nie ma sporu kompetencyjnego między Sejmem i prezydentem a Sądem Najwyższym". Julia Przyłębska odpowiedziała I prezes, że jej pismo jest bezprzedmiotowe, a zawieszenie posiedzenia trzech Izb SN następuje z mocy prawa.