Polacy podbijają Sundance. Dwa filmy nagrodzone

Po niezwykle ciepłym przyjęciu obu filmów młodych polskich reżyserów na Sundance i świetnych recenzjach, można było liczyć na nagrody. Zawodu nie było. Zarówno Nagroda Specjalna Jury za "Unikalną wizję i design" dla filmu Smoczyńskiej, jak i za reżyserię dokumentu dla Marczaka na najważniejszym festiwalu kina niezależnego na świecie, otwiera twórcom mnóstwo drzwi.

Stempel "Sundance" budzi bowiem uznanie i zmusza do bliższego zaznajomienia się z twórczością artystów. To tam zaczynały tak wielkie gwiazdy reżyserii jak Quentin Tarantino, Jim Jarmusch, Roberto Rodrigez, Spike Lee czy Debra Granik. Podobnie było z najjaśniej dziś świecącymi hollywoodzkimi gwiazdami jak Jennifer Lawrence czy tegoroczna faworytka do Oscara Brie Larson. Wreszcie - to także tam zaczęła się międzynarodowa kariera Małgorzaty Szumowskiej, która zwróciła uwagę filmem "Ono".

Oba polskie filmy zostały też zauważone przez krytyków. "Córki dancingu" znalazły się w dwóch zestawieniach prestiżowych magazynów "Rolling Stone" i "Variety" na liście 12 najciekawszych filmów fabularnych tegorocznej imprezy, spośród prawie 100 zaprezentowanych. Z kolei Michał Marczak ze swoim dokumentem trafił do nie mniej uznanego branżowego portalu IndieWire jako jeden "z 25 reżyserów i aktorów, którzy zaistnieli na Sundance".

Obraz Smoczyńskiej startował w najbardziej obleganej sekcji, "Word Dramatic Cinema Competition",do której w br. zgłoszono aż 12 tys. filmów z całego świata, a wybrano zaledwie…11. Sundance słynie z tego, że uwielbia kino brawurowe scenariuszowo i szalone w formie - tamtejsza publiczność najlepiej bawi się właśnie na takich projekcjach. Nie dziwi więc euforia, z jaką przyjęto film Smoczyńskiej - rozbuchany wizualnie, przyciągający feerią barw, niesamowitych pomysłów formalnych i barwną ścieżką dźwiękową.

Entuzjazm publiczności podczas pokazów przeszedł jednak oczekiwania młodej reżyserki - debiutantki. Sala pękała w szwach, widzowie z całego świata błyskawicznie złapali konwencję tego musicalowego horroru, z akcją osadzoną w latach 80., zaś na internetowych stronach festiwalu tłoczno było od wpisów w rodzaju: "To dokładnie to, na co czekałem. Najbardziej niesamowity film na Sundance".

"Córki dancingu" z liryczną, choć chwilami rodem z horroru opowieścią o syrenach, które trafiają w sam środek PRL-owskiego, siermiężnego show-biznesu, tak naprawdę są alegorią seksualności nastolatków. Sundance słynie z filmów, które przesuwają granice gatunków i obraz Smoczyńskiej idealnie wpisuje się w tę tendencje.

Krytyk "Sound and Motion Magazine" pisał o jednej z najbardziej niesamowitych ścieżek dźwiękowych, jakie zapamiętał, o hipnotycznych balladach i rozkosznie tandetnym, tanecznym popie. "Każdy kolejny numer grany jest w innym tempie i obrazowany w innej palecie barw, każdy zachowuje swoją odrębność" - pisze krytyk. Życzliwie o filmie pisał też krytyczny "The Hollywood Reporter", nazywając go "kuszącą, alegoryczną baśnią dla dorosłych", i chwaląc brawurę reżyserki.

Młodej reżyserce udało się też porozmawiać m.in. z najważniejszą osobą na Sundance, czyli z wielkim aktorem i reżyserem Robertem Redfordem, który powiedział m.in., że ogląda polskie filmy i jest pełen uznania, bo z roku na rok nasze kino jest coraz lepsze. "Jestem ogromnie szczęśliwa. Randal Poster -supervisor muzyczny pracujący przy filmach Wesa Andersona, powiedział Basi Wrońskiej (wraz z siostrą Zuzanną, współautorce muzyki do "Córek Dancingu", przyp. red.), że dając nam tę nagrodę, chciał nas zachęcić do realizacji kolejnych filmów. Z kolei dyrektor programowy Sundance Trevor Groth komplementował, że podnieśliśmy poprzeczkę festiwalu na lata. Na koniec usłyszałam jeszcze, że "Córki..." to sama esencja Sundance, a jeśli nie dowierzam, mam poczytać sobie recenzje" - powiedziała nam uradowana Smoczyńska.

O wielkim sukcesie może mówić również znany z równie brawurowego jak obraz Smoczyńskiej "Fuck for Forest", którego na Sundance uhonorowano za reżyserię dokumentu "Wszystkie nieprzespane noce". Film polskiego reżysera również zebrał niezwykle pochlebne recenzje.

Krytyk prestiżowego portalu IndieWire pisał o nim: "Czuje się, że tylko kwestią czasu dla polskiego reżysera jest moment, w którym stanie się się powszechnie znany. Jako student drugiego roku, Marczak dokumentem "Fuck for Forest " - o organizacji, która sprzedaje dostęp internetowy do domowego porno, aby zebrać pieniądze na ochronę środowiska - już zyskał rozgłos w skali międzynarodowej. Wyrazisty i żywy, Marczak prowadzi swoją grę we "Wszystkich nieprzespanych nocach", w równie lirycznym i onirycznym dokumencie. [...] Nie zdziwię się, gdy niebawem do jego drzwi zapuka ktoś z wielkiej wytwórni". Krytyk sytuje nawet twórczość Marczaka między liryzmem filmów Soffi Coppoli a drapieżnością Harmony'ego Korine'a.

Warto też wspomnieć o jeszcze jednym polskim akcencie na festiwalu. W pozakonkursowej sekcji premiery zaistniał także, fetowany owacjami na stojąco, obraz "Niewinne". To polsko-francuska produkcja, w całości nakręcona w Polsce z udziałem Agaty Kuleszy, Agaty Buzek i Joanny Kulig. Film opowiadający wstrząsającą historię zbiorowego gwałtu na polskich zakonnicach, i jego konsekwencji, znalazł się także w rankingu 10 najważniejszych obrazów na Sundance według "Vogue Magazine".

Podczas gdy my cieszymy się nagrodami dla polskich filmowców, najważniejszą częścią festiwalu (w końcu organizowanego w Ameryce), jest właśnie konkurs główny przeznaczony wyłącznie dla filmów amerykańskich.

Tutaj od początku był jeden bezdyskusyjny faworyt i on właśnie zdobył główna nagrodę imprezy. Wyreżyserowany i oparty na własnym scenariuszu 36-letniego Nate'a Parkera dramat "The Birth of a Nation" o powstaniu niewolników przeciwko plantatorom na amerykańskim Południu, przed wybuchem wojny secesyjnej, powstawał przez siedem lat. W jawny sposób nawiązuje do głośnego obrazu Davida W. Griffitha, określanego mianem jednego z najważniejszych w historii kina.

Ten film ma - uwaga - kilkunastu producentów, bo nikt nie chciał zaryzykować i wyłożyć na niego 10 mln dol. Teraz, gdy jego twórca na każdym pokazie nagradzany jest owacją na stojąco, o prawa do dystrybucji omal nie pobili się przedstawiciele największych firm w Sundance. Wygrał Fox Searchlight, który zaoferował 17,5 mln dol, czyli rekordową kwotę w historii tego festiwalu.

Film zdobył dwie najważniejsze nagrody - Wielką Nagrodę Jury oraz Nagrodę Publiczności Dramatyczny USA, a Parker prawdopodobnie położył na Sundance fundamenty pod przyszłoroczne Oscary.

- Tworzenie filmów jest bardzo, bardzo trudne i często jesteś zdany tylko na siebie, zastanawiając się, dlaczego robisz to, co robisz - powiedział Parker, odbierając główną nagrodę i dodał: "Dziękuję Sundance za stworzenie platformy dla nas, i za szansę, jakiej nigdy nie dostalibyśmy w Hollywood".

Wielka Nagroda Jury za dokument : "Wiener", reż. Josh Kriegman, Elyse Steinberg

Nagroda za Reżyserię Dramatu: "Swiss Army Man" Daniel Scheinert, Daniel Kwan

Nagroda za Reżyserię Dokumentu: "Life Animated", reż. Roger Ross Williams

Nagroda za Scenariusz: "Morris from America", Chad Hardigan

Nagroda Publiczności za film dramatyczny : "The Birth of a Nation", reż. Nate Parker

WORLD CINEMA/Kino ze świata

Film Dramatyczny Nagroda Publiczności – "Between Sea and Land", reż. Manolo Cruz, Carlos del Castillo

Film dokumentalny Nagroda Publiczności: – "Sonita", reż. Rokhsareh Ghaem Maghami

Wielka Nagroda Jury za Dramat: "Sand Storm", reż. Elite Zexer

Nagroda za Reżyserię Dramatu: Felix van Groeningen za "Belgica"

Nagroda Specjalna za Unikalną Wizję i Projekt: "Córki dancingu", reż. Agnieszka Smoczyńska

Nagroda Specjalna za Aktorstwo: Vicky Hernandéz, Manolo Cruz za "Between Sea and Land"

Nagroda Specjalna Jury za Dokument: "Sonita", reż. Rokhsareh Ghaem Maghami

Nagroda za Reżyserię Dokumentu: Michal Marczak, "Wszystkie bezsenne noce"

Nagroda Specjalna za Debiut Dokumentalny: "When Two Worlds Collide", reż. Heidi Brandenburg, Mathew Orzel

Autor: Justyna Kobus / Źródło: Sundance Film Festival,tvn24.pl