Filozoficzne spojrzenie na polską trudną przeszłość wojenną i powojenną. - Jak ocenić historycznie 1945 rok. Czy to był zniewolenie, czy wyzwolenie – pytał słynny filozof, Leszek Kołakowski w rozmowie z Władysławem Bartoszewskim, niegdyś więźniem Auschwitz, żołnierzem AK, uczestnikiem powstania warszawskiego.
- Wiem, że przeszedłeś najgorsze rzeczy, W czasie wojny siedziałeś w Oświęcimiu, a potem przez kilka lat w więzieniu PRL-owskim – mówił na początku rozmowy o historii Leszek Kołakowski. - Ja inaczej. W czasie wojny mając 15 lat zgłosiłem się do PPR do Gwardii Ludowej. Jednak powiedzieli mi „siedź i przeżyj wojnę”, „nasza partia będzie miała niewielu przedstawicieli inteligencji”. Nie mogłem wstąpić do partii komunistycznej, czyli PPR, podczas wojny. Zrobiłem to dopiero po wojnie – wspominał Kołakowski.
- Kiedy skończyła się wojna, nie uważałem, że to jest przedłużenie okupacji. Dzisiaj także tak nie uważam – mówił filozof.
Władysław Bartoszewski przypomniał, że jest o 5 lat starszy od swojego rozmówcy – co mogło mieć pewne znaczenie w odbiorze rzeczywistości wojennej, zwłaszcza na początku okupacji. Przypomniał też, że obaj spędzili okupację na terenie Generalnej Guberni. Kołakowski mieszkał wtedy w okolicach Radomia, jednak w 1943 roku cały rok spędził w Warszawie.
– Pamiętam wtedy spotkało Cię straszne doświadczenie – śmierć ojca podczas zbiorowej egzekucji w pobliżu Pawiaka – mówił do Kołakowskiego Władysław Bartoszewski. – Jako zaprzysiężony żołnierz Armii Krajowej opisywałem wtedy te wydarzenia w dokumentach dla państwa podziemnego w Londynie – wspominał.
Kiedy Władysław Bartoszewski wspomina lata stalinizmu i lata niewinnie spędzone w komunistycznym więzieniu, stwierdza, że i tak miał szczęście, bo inni wówczas niewinnie zginęli. - Nigdy nie jest tak źle żeby nie mogło być gorzej - stwierdza. - To słuszna maksyma - odpowiada filozof.
Wspomnienie wybitnego intelektualisty
Leszek Kołakowski zmarł w piątek w szpitalu w Oxfordzie w wieku 82 lat
Był członkiem Polskiej Akademii Nauk, Fundacji im. Stefana Batorego i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Opublikował 30 książek i ponad 400 prac.
Rozmowy z mistrzem jeszcze raz
"Rozmowy z mistrzem" to cykl 10 telewizyjnych wywiadów - rozmów profesora Leszka Kołakowskiego z jego przyjaciółmi, m.in. z Agnieszką Holland, Barbarą Skargą, Wiktorem Osiatyńskim, Adamem Michnikiem, Bronisławem Geremkiem, Karolem Modzelewskim.
Wybrane odcinki "Rozmów z mistrzem" do obejrzenia na portalu tvn24.pl przez cały weekend.
Źródło: TVN 24
Źródło zdjęcia głównego: TVN24