Średniowieczne naczynia i ślady życia dawnych mieszkańców. Odkrycia nad Sołą

Rozpoczęta w październiku przebudowa bulwarów w Oświęcimiu od początku objęta była nadzorem archeologicznym. - Spodziewaliśmy się, że na tych terenach znajdziemy fragmenty murowanych obiektów, o których istnieniu wiemy między innymi z przedwojennych pocztówek i zdjęć oraz austro-węgierskich planów miasta z XIX wieku. Nie wiedzieliśmy jednak, że natrafimy na ślady wykorzystywania tego terenu w średniowieczu dla celów gospodarczych - powiedział Grzegorz Mądrzycki z Pracowni Archeologicznej Turris.

Archeolodzy odkryli przy korycie rzeki Soły między innymi średniowieczny rów, sadzawkę rybną i naczynia. Na razie dalsze wykopaliska zatrzymał śnieg, który przysypał bulwary. Archeolodzy czekają na większą odwilż, która umożliwi wznowienie poszukiwań kolejnych artefaktów.

Grzegorz Mądrzycki podkreśla, że odkryty rów najprawdopodobniej nie był częścią systemu obronnego Oświęcimia. - Znajdująca się tam fosa najprawdopodobniej pełniła funkcje gospodarcze, trudno jednak na razie stwierdzić, jakie konkretnie. W tym rowie znaleźliśmy fragmenty ceramiki z około XV wieku, które w wielu przypadkach udało się posklejać w całe naczynia. To rzadkość - zaznacza Mądrzycki. Zdaniem badacza w toku dalszych prac w miejscu inwestycji takich znalezisk będzie więcej.

Archeolog podkreśla, że średniowieczna ceramika była obficie zdobiona. Garncarze chętnie nanosili na garnki, dzbany i pucharki proste oraz faliste linie ryte, nieraz pojawiały się odciskane stempelkami ornamenty. Przedmioty znajdowane na terenie dworów czy klasztorów były jeszcze bogatsze w zdobienia, jednak - jak mówi Mądrzycki - zdecydowanie większa część naczyń w tym okresie była dekorowana. Podobnie jest w przypadku przedmiotów znalezionych w rowie na oświęcimskich bulwarach.

Nowsze od średniowiecznej fosy i naczyń ruiny, których w tym miejscu spodziewali się badacze, są pozostałości osadnictwa żydowskiego, którego początki w Oświęcimiu sięgają XVI wieku. - To zabudowa z około XIX stulecia. Z dużym prawdopodobieństwem możemy stwierdzić, że niektóre z tych obiektów, jeśli nie wszystkie, są związane z mieszkańcami wyznania mojżeszowego. W tym rejonie na pewno znajdowała się mykwa, czyli rytualna łaźnia. Oprócz tego mieściła się tam szkoła dla Żydów i niewielka synagoga. Mamy też niewielkie, aczkolwiek ciekawe znalezisko, tak zwany drejdłech, czyli mały ołowiany bączek do gry w święto Chanuka - wymienia Grzegorz Mądrzycki.

Drobne znaleziska uzupełniają brązowe monety z czasu zaboru austro-węgierskiego na przykład krajcar z 1812 roku, cztery krajcary z 1860 roku, a także 21 monet z lat 20. i 30. XX wieku - głównie grosze z czasów II Rzeczpospolitej - znalezione w przedwojennej studzience kanalizacyjnej.

Wśród ruin znaleziono także resztki kamiennych i ceglanych murów, pochodzących najprawdopodobniej z XVI lub XVII wieku. Na razie nie wiadomo jednak, jaka była ich funkcja. - Częściowo odsłonięte zostało także lico kamiennego muru na stoku wzniesienia staromiejskiego. Mało prawdopodobne, by był to mur obronny, ale jeszcze będziemy to badać - podkreśla archeolog. - Musimy odsłonić jego koronę, żeby sprawdzić, jaką ma szerokość. Jeśli będzie to między 80 a 100 centymetrów, to na pewno nie pełnił on funkcji obronnej. Co innego, jeśli grubość muru będzie wynosić blisko dwa metry - mówi Mądrzycki.

Wykopane zabytki trafią po ich policzeniu i opisaniu zostaną przekazane do Muzeum Zamek w Oświęcimiu. Może to potrwać kilka lat.