Przez lata kurzył się w kruchcie. Spektakularne odkrycie w Brzozowej

Odkrycie w brzozowskim kościele

Źródło: Małgorzata Zelek-Ratowska

Obraz przedstawiający ukrzyżowanie Jezusa, zdobiący jedną ze ścian kościoła w Brzozowej (woj. małopolskie), przez długi czas nie przyciągał uwagi. Nie znajdował się w głównej nawie świątyni ani w pobliżu ołtarza, a w kruchcie. Kiedy jednak uznano, że malowidło znajduje się w stanie wymagającym renowacji, spod warstw XIX-wiecznej farby wyłonił się obraz o 200 lat starszy. Widoczna na nim data wskazuje na 1623 lub 1627 rok.

- W trakcie trwania prac wykonano badania chemiczne na identyfikację pigmentów, które dodatkowo potwierdziły datowanie obiektu. Badania wykazały zastosowanie pigmentów historycznych m.in. smalta, cynober oraz minia - wyjaśnia konserwator Małgorzata Zelek-Ratowska, prowadząca prace nad zabytkiem. Szlachetna smalta, czyli niebieski barwnik produkowany z kobaltu, została użyta do namalowania szat Maryi.

Odsłaniają starszą wersję

Jak przyznaje nasza rozmówczyni, obiekt okazał się bardzo zaskakujący. Wymaga też sporego nakładu pracy, ponieważ na podstawie wykonanych badań stratygraficznych podjęto decyzję o odsłonięciu XVII-wiecznego malowidła. Ono również przedstawia ukrzyżowanie.

- Etap odsłonięcia malowidła z przemalowań okazał się czasochłonnym zabiegiem z racji bardzo grubej warstwy przemalowań oraz twardej zacierki leżącej bezpośrednio na pierwotnej warstwie malarskiej - relacjonuje Zelek-Ratowska.

Obraz powstał, zanim poświęcono kościół

W końcu udało się usunąć wtórne nawarstwienia i światło dzienne ujrzała XVII-wieczna kompozycja. - Obiekt został przemalowany w całości po formie być może przez lokalnego malarza - przypuszcza konserwatorka, dodając, że scena została zachowana "niemalże w całości z minimalnymi przesunięciami kompozycyjnymi w układzie dłoni oraz szat postaci". Nowością jest widoczna w tle panorama Jerozolimy.

Oprócz płótna zrekonstruowana zostanie też drewniana rama je okalająca. Po zakończeniu konserwacji obraz zostanie wyeksponowany w prezbiterium kościoła, stanie się to najprawdopodobniej w listopadzie tego roku.

Prace restauracyjne są prowadzone dzięki środkom z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Oprócz tego w brzozowskim kościele prowadzone są inne prace konserwatorskie, obejmujące prospekt organowy, instrument liturgiczny i obraz przedstawiający św. Teklę. Sam kościół, jak czytamy na stronie parafii, został zbudowany najprawdopodobniej przed 1497 rokiem, a jego poświęcenie nastąpiło w 1835 roku.