"Jedno na troje dzieci doświadcza przemocy". Ministerstwo Sprawiedliwości o tzw. ustawie Kamilka

Przepisy nowelizujące Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz inne ustawy zostały przygotowane przez posłów Suwerennej Polski i złożone w Sejmie kilka dni po śmierci 8-letniego Kamila z Częstochowy. Zmiany zostały poparte przez 23 instytucje i organizacje pozarządowe. W lipcu 2023 roku przyjął je Sejm, a na początku sierpnia podpisał prezydent.

Czytaj też: Część "ustawy Kamilka" weszła w życie We wtorek na konferencji prasowej z udziałem ministra sprawiedliwości Adama Bodnara, Rzeczniczki Praw Dziecka Moniki Horny-Cieślak oraz podsekretarz stanu Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz przedstawiono szczegóły dotyczące wprowadzonych zmian.

- Ta ustawa przewiduje cały szereg rozwiązań prawnych, ale zwłaszcza prowadzi do nałożenia konkretnych obowiązków na Ministerstwo Sprawiedliwości. Na jej podstawie został stworzony zespół do spraw dzieci, który ma koordynować różne polityki dotyczące walki z takimi trudnymi sytuacjami przemocowymi - powiedział Adam Bodnar.

Minister sprawiedliwości dodał, że "na punkcie tej ustawy trzeba powołać siedmioosobowy zespół ekspertów, który będzie wyjaśniał różne trudne przypadki". - Dziś mogę ogłosić nabór na członków tego zespołu, który będzie się składał z ekspertów różnych specjalności, między innymi z zakresu psychologii, pediatrii czy opieki społecznej - podkreślił minister.

Jedną z osób odpowiedzialnych w ministerstwie za ten projekt jest podsekretarz stanu mecenas Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, koordynatorka realizacji działań na rzecz ochrony małoletnich przed krzywdzeniem.

- Według badań GUS-u w Polsce mamy 7 milionów dzieci. Z badań Fundacji Dajemy Życie Dzieciom wynika, że jedno na troje dzieci w wieku 11-17 lat doświadczyło w swoim życiu przemocy psychicznej lub fizycznej. Na szczęście mamy teraz instrument prawny, który daje realne narzędzia zmiany tego systemu. Ta ustawa powstała dzięki niezwykłemu wysiłkowi ekspertów i ekspertek z organizacji pozarządowych - wyjaśniła Rudzińska-Bluszcz.

Podkreśliła, że "ustawa Kamilka" daje kilka narzędzi, dzięki którym dojdzie do zmian systemowych. - Pierwszy z nich to analiza zdarzeń, na skutek których dziecko lub małoletni albo zmarło, albo doznało ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Celem jest ocena funkcjonowania systemu ochrony małoletnich przed krzywdzeniem i określenie działań, które mają zapobiec takim zdarzeniom w przyszłości - zaznaczyła podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.

- Drugim narzędziem jest zespół do spraw ochrony małoletnich. Kolejny to standardy ochrony małoletnich, czyli zbiór zasad, które pomagają stworzyć bezpieczne i przyjazne środowisko dla dzieci w różnego rodzaju placówkach. Kolejne narzędzia to dwa krajowe plany. Pierwszy z nich to plan przeciwdziałania przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich, a drugi z nich to plan przeciwdziałania przemocy na szkodę małoletnich - powiedziała Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.

Na koniec zaznaczyła, że ostatnim narzędziem tej ustawy są akty wykonawcze. - Trwają prace legislacyjne nad rozporządzeniami. Są to trzy rozporządzenia: w sprawie sposobu przygotowania i wysłuchania dziecka, w sprawie zapewnienia reprezentacji dziecka przez reprezentanta dziecka oraz w sprawie sposobu wysłuchania osób z niepełnosprawnościami - podsumowała.

Przepisy nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nazwanej ustawą Kamilka, weszły w życie w sierpniu 2023 r. Nowe przepisy m.in. obligują sędziów, którzy orzekają w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego do udziału w specjalistycznych szkoleniach. Ustawa daje też podstawę do powołania przez ministra sprawiedliwości Zespołu ds. Ochrony Małoletnich, w którego skład będą wchodzić m.in. przedstawiciele instytucji rządowych (m.in. Krajowej Rady Kuratorów), środowisk naukowych, organizacji pozarządowych, kościołów i związków wyznaniowych.

Zmiany zakładają m.in. wdrożenie procedury tzw. Serious Case Review. Chodzi o obowiązek analiz najpoważniejszych przypadków przemocy wobec najmłodszych.

Projekt ustawy w tej sprawie został złożony w Sejmie w maju 2023 r. po tragicznej śmierci ośmioletniego Kamilka z Częstochowy, zakatowanego przez swojego ojczyma.