Ukraińska gospodarka w tarapatach, Rosja z pozornym dobrobytem

Źródło:
"The Guardian"
Bąkowicz: wojna w Ukrainie opiera się na dezinformacji
Bąkowicz: wojna w Ukrainie opiera się na dezinformacjiTVN24
wideo 2/6
Bąkowicz: wojna w Ukrainie opiera się na dezinformacjiTVN24

Zniszczone fabryki. Drogi rozerwane na strzępy. Elektrownie wyłączone z użytku. Eksport stali zdziesiątkowany. Fala uchodźców opuszczających kraj. Ukraina - najbiedniejsze państwo w Europie - zapłaciła pod względem ekonomicznym wysoką cenę za dwuletnią wojnę z Rosją prowadzoną niemal w całości na jej własnym terytorium. Tymczasem Rosja ma tak małe zadłużenie, że nawet sankcje nie wyrządziły jej większych szkód. Przynajmniej na razie - czytamy w analizie dziennika "The Guardian".

Brytyjska gazeta podkreśla, że ponad siedem milionów Ukraińców - około jedna piąta populacji - pogrążyło się w ubóstwie, a 15 lat rozwoju zostało zaprzepaszczone. Tylko w pierwszym roku rosyjskiej inwazji ukraińska gospodarka skurczyła się o 30 proc.

Mogło być jednak jeszcze gorzej. Beata Javorcik, główna ekonomistka Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, stwierdziła, że 90 proc. firm na obszarach Ukrainy, na których nie toczyły się walki, nadal prowadzi działalność. Inflacja spadła ze szczytu na poziomie 27 proc. do mniej niż 5 proc.

Gospodarka Ukrainy nadal jest jednak w dramatycznej sytuacji. Jak czytamy w artykule "Guardiana" tylko w tym roku potrzebuje ponad 40 mld dolarów zachodniej pomocy, aby zbilansować księgi rachunkowe i utrzymać wyposażenie wojskowe. "Koszty ponownego poskładania kraju w całość szacuje się na 486 mld dolarów w ciągu 10 lat - w porównaniu z szacunkiem 411 mld dolarów rok temu" - napisano.

- W ciągu ostatnich dwóch lat Ukraina i jej mieszkańcy doświadczyli bezprecedensowego cierpienia i strat - powiedziała cytowana przez "Guardiana" Antonella Bassani, wiceprezes Banku Światowego na Europę i Azję Środkową.

Kijów, UkrainaPierre Crom/Getty Images

Gospodarka Rosji - przewidywania a rzeczywistość

Dla kontrastu Rosja wyszła z dwuletniej wojny stosunkowo bez szwanku. "Tuż po rozpoczęciu wojny Międzynarodowy Fundusz Walutowy przewidywał, iż rosyjska gospodarka doświadczy poważnej dwuletniej recesji -  spadek o 8,5 proc. w 2022 r. i o kolejne 2,3 proc. w 2023 r." - przypomniała gazeta.

I choć rosyjska gospodarka skurczyła się w 2022 r., to tylko o nieco ponad 2 proc., a już w 2023 r. wzrosła - według najnowszych szacunków MFW - o 3 proc.

"Nie ma dowodów na to, że działania wojenne zmusiły zwykłych Rosjan do zaciskania pasa. Hojne świadczenia socjalne wspierały dochody, podczas gdy napięty rynek pracy wspierał silny wzrost płac. Wydatki konsumenckie wzrosły w ubiegłym roku o 6 proc." - napisał "The Guardian".

Zaznaczył przy tym, że Rosja przystąpiła do wojny z silnej pozycji finansowej. "Władimir Putin planował inwazję przy wysokich cenach ropy naftowej, które wypełniły jego skarbiec, a także przy wskaźniku zadłużenia do PKB wynoszącym około 20 proc. W ubiegłym roku deficyt budżetowy Rosji został ograniczony do nieco ponad 1 proc. PKB" - podał brytyjski dziennik.

Wskazał jednak, że niedobory siły roboczej spowodowane poborem do wojska spowodowały wzrost cen. "Oficjalna stopa inflacji spadła prawie o połowę, z 11,5 proc. jesienią ubiegłego roku do 6,6 proc. w styczniu, ale w tym miesiącu bank centralny utrzymał twarde stanowisko, aby zapobiec ponownemu wzrostowi, ustalając stopy procentowe na poziomie 16 proc." - napisał "Guardian".

Według gazety jest wiele powodów, dlaczego Rosja jest odporna. W analizie przypomniano, że rosyjska gospodarka była 10 razy większa od ukraińskiej, gdy rozpoczęła się wojna. Ponadto infrastruktura nie została zniszczona, a do tego ogromny wzrost budżetu obronnego przyspieszył wzrost. Na koniec zaznaczono, że "Putin od lat przygotowywał Rosję do konfliktu - wykorzystując wpływy z ropy i gazu do gromadzenia rezerw i podejmując kroki w celu zabezpieczenia gospodarki przed sankcjami".

Tim Ash, ekspert ds. Rosji w thinktanku Chatham House, stwierdził, że odporność Rosji nie była zaskoczeniem. - Tylko Putin wiedział, że będzie wojna i przygotował się na nią. Ale jasne jest, że sankcje usuwają część buforów finansowych i zapasów zgromadzonych przed inwazją - powiedział.

Z kolei Mark Harrison, historyk gospodarczy i emerytowany profesor Uniwersytetu Warwick, wskazał, że Putin zwiększył wydatki na obronę z 3 proc. dochodu narodowego do prawie 7 proc., a w przyszłym roku mają one osiągnąć 10 proc. - Ale Putin nie wie więcej niż my, gdzie leży tolerancja narodu rosyjskiego. Proces wyczuwania tych granic jest inny dla autorytarnego przywódcy, ponieważ wie on, że ludzie mu o tym nie powiedzą, a przynajmniej nie do czasu, gdy będzie za późno, aby jego przywództwo przetrwało - powiedział cytowany przez "Guardiana" Harrison.

Javorcik stwierdziła natomiast, że nierealistyczne jest oczekiwanie, że pierwsza fala sankcji rzuci rosyjską gospodarkę na kolana. Towary produkowane w kraju zastępowały zachodni import, a Rosja była również w stanie zaopatrywać się w towary bezpośrednio przez Chiny i Turcję oraz pośrednio od krajów działających jako pośrednicy dla zachodnich produktów.

- Sankcje działają, ale działają powoli - powiedziała Javorcik.

"Odcięcie od zachodniej technologii, kapitału, wiedzy i technik zarządzania doprowadzi do słabszego wzrostu produktywności, którego wpływ zostanie wzmocniony przez utratę kapitału ludzkiego, spowodowaną opuszczeniem kraju przez wykwalifikowanych pracowników" - skomentował brytyjski dziennik.

Przytoczył też słowa Marka Sobela z thinktanku OMFIF: - Pobieżna analiza bieżących rosyjskich danych - takich jak wzrost gospodarczy i inflacja - może sugerować, że gospodarka jest odporna w obliczu kosztów kontynuowania przez Rosję bezwzględnej inwazji. Pogląd ten może się sprawdzić w perspektywie krótkoterminowej. Pomija on jednak słabości i realia. Znacznie większa izolacja i degradacja gospodarcza są wpisane w przyszłość rosyjskiej gospodarki i narodu.

Inwazja na Ukrainę a Wielka wojna

Według "Guardiana" skala zniszczeń na Ukrainie w połączeniu z niepowodzeniem sankcji w zmuszeniu Putina do wycofania się zmusiły Zachód do zastanowienia się, co robić dalej. "Jedną z opcji - preferowaną zarówno przez Asha, jak i Harrisona - jest dalsze zaostrzenie sankcji. Harrison porównuje to do frontu zachodniego w 1918 r. i upadku niemieckiego morale po tym, jak alianci zacieśnili blokadę, uniemożliwiając dotarcie ważnych dostaw zarówno do ludności cywilnej, jak i wojska" - napisała brytyjska gazeta.

- Rosja nie jest jeszcze na tym etapie, ale jeśli sankcje zostaną zaostrzone, kto wie, kiedy zapanuje zmęczenie wojną. Plan wojenny zakłada, że wrogowi kończą się opcje, ponieważ kończą mu się zasoby. A w interesie Zachodu jest to, żeby to była Rosja - stwierdził Harrison.

Według Asha pojawiły się oznaki zaostrzenia sankcji. Według doniesień, duzi pożyczkodawcy w Zjednoczonych Emiratach Arabskich (ZEA) zaczęli zamykać rachunki bankowe obywateli Rosji i ograniczać rozliczenia z Rosją. Niektóre chińskie banki i tureccy pożyczkodawcy zareagowali w grudniu na amerykańskie groźby odcięcia dostępu do zagranicznych banków prowadzących interesy z firmami wspierającymi rosyjski przemysł obronny - podał "Guardian".

Dodał, że istnieje również presja na G7, aby przejąć zamrożone rezerwy Rosji i wykorzystać je jako zabezpieczenie w celu zaciągnięcia długu na odbudowę Ukrainy. Prawie 300 miliardów dolarów rosyjskich aktywów zostało unieruchomionych od czasu inwazji dwa lata temu.

"Wielka Brytania i Stany Zjednoczone przychyliły się do tego pomysłu, ale członkowie G7 z UE ostrzegają, że nie ma podstaw w prawie międzynarodowym do zajmowania aktywów obcego kraju. Ponieważ ponad połowa rosyjskich rezerw znajduje się w UE - głównie w Belgii - istnieją obawy, że zajęcie mogłoby doprowadzić do porzucenia euro przez międzynarodowych inwestorów na rynkach walutowych. Kompromisem mogłoby być zajęcie odsetek od tych rezerw, które szacuje się na 15 mld dol." - czytamy w dzienniku.

Ukraina potrzebuje gotówki

W analizie podkreślono, że Ukraina stoi w obliczu bezpośredniego kryzysu gotówkowego i potrzebuje pomocy finansowej, aby wypełnić dziurę w budżecie w wysokości 39 mld dolarów. Szacuje się, że tegoroczne wydatki Ukrainy wyniosą ponad 81 mld dolarów, podczas gdy przychody - nieco ponad 43 mld dolarów. Sam budżet obronny wynosi około 42 mld dolarów.

UE i MFW kontynuują wsparcie finansowe, ale pomoc USA jest blokowana przez Kongres - napisał "Guardian".

- Byłoby niezwykle niefortunne, gdyby brak pieniędzy oznaczał, że stabilność makroekonomiczna Ukrainy, która została osiągnięta w czasie wojny, została zaprzepaszczona - powiedziała cytowana przez gazetę Javorcik.

Dodała, że bez dalszego finansowania Ukraina stałaby się państwem upadłym. - A to wpłynęłoby na kraje europejskie poprzez potencjalną drugą falę uchodźców i niestabilność na jej wschodniej granicy - zaznaczyła.

Autorka/Autor:kris/ToL

Źródło: "The Guardian"

Źródło zdjęcia głównego: Dmytro Smolienko/UKRINFORM/PAP

Pozostałe wiadomości

Ulga mieszkaniowa, umożliwiająca niepłacenie podatku przy sprzedaży mieszkania przed upływem pięciu lat od jego zakupu, zostanie ograniczona. Projekt w tej sprawie przygotował resort finansów.

Rewolucja w uldze podatkowej. Jest projekt

Rewolucja w uldze podatkowej. Jest projekt

Źródło:
PAP

Fed obniżył stopy procentowe w USA o 25 punktów bazowych do poziomu 4,0-4,25 procent. Decyzja jest zgodna z oczekiwaniami analityków.

Pierwsza taka decyzja za czasów drugiej kadencji Trumpa

Pierwsza taka decyzja za czasów drugiej kadencji Trumpa

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Wiceministra klimatu Anita Sowińska poinformowała, że system kaucyjny ruszy 1 października. Podkreśliła, że część sieci handlowych jest już w pełni przygotowana do jego uruchomienia, a cały proces stopniowego wdrażania systemu potrwa kilka miesięcy.

Duże zmiany dla klientów, kary dla sklepów

Duże zmiany dla klientów, kary dla sklepów

Źródło:
PAP

Senat przyjął w środę bez poprawek ustawę o bonie ciepłowniczym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia wysokości cen energii elektrycznej. Teraz ustawa trafi do prezydenta.

Jest decyzja Senatu w sprawie cen prądu

Jest decyzja Senatu w sprawie cen prądu

Źródło:
PAP

Polska ma silny rynek wewnętrzny, rosnący eksport i jesteśmy konkurencyjni, jeśli chodzi o koszty produkcji - stwierdził w rozmowie z "Die Welt" minister finansów i gospodarki Andrzej Domański. Szef MF odniósł się też do kohabitacji rządu z prezydentem Karolem Nawrockim.

Minister o relacjach z prezydentem. "Sytuacja jest jasna"

Minister o relacjach z prezydentem. "Sytuacja jest jasna"

Źródło:
PAP

Szefowa unijnej dyplomacji Kaja Kallas oświadczyła, że nowe sankcje muszą być wycelowane w rosyjskie banki, firmy energetyczne, giełdy kryptowalut i statki floty cieni. Jak powiedziała, ataki dronów na Polskę i Rumunię pokazały, że Rosja testuje Zachód, a jeśli wyczuje słabość, będzie kontynuować.

Szefowa unijnej dyplomacji: musimy uderzyć

Szefowa unijnej dyplomacji: musimy uderzyć

Źródło:
PAP

Wenecja w przyszłym roku ponownie wprowadzi opłatę za wstęp do miasta w przypadku jednodniowych wizyt turystów. Pobierana ona będzie przez 60 dni w roku.

Opłata za wstęp do miasta. Jest zapowiedź

Opłata za wstęp do miasta. Jest zapowiedź

Źródło:
PAP

Komisja Europejska zaproponowała zawieszenie umowy o wolnym handlu z Izraelem ze względu na sytuację w Strefie Gazy. Chce też objąć sankcjami dwóch izraelskich ministrów. Aby propozycje weszły w życie, konieczna jest zgoda krajów Unii Europejskiej (UE).

Bruksela chce sankcji i zawieszenia wolnego handlu z Izraelem

Bruksela chce sankcji i zawieszenia wolnego handlu z Izraelem

Źródło:
PAP

We wtorek w chińskim Changchun, podczas przygotowań do pokazów lotniczych, dwa latające samochody zderzyły się ze sobą. Jeden z pilotów odniósł obrażenia, a maszyna, która runęła na ziemię, zajęła się ogniem.

Latający samochód w płomieniach. Doszło do kolizji

Latający samochód w płomieniach. Doszło do kolizji

Źródło:
CNN

Założona w 2020 roku firma Nothing Technologies pozyskała 200 milionów dolarów w kolejnej rundzie emisji akcji. Wycena spółki przekroczyła już 1,3 miliarda dolarów, a producent smartfonów zapowiada opracowanie nowej generacji urządzeń opartych na sztucznej inteligencji (AI).

Smartfony to przeżytek? Nowe urządzenia na horyzoncie

Smartfony to przeżytek? Nowe urządzenia na horyzoncie

Źródło:
Bloomberg

Ponad połowa badanych firm (56 procent) odnotowała wymierne korzyści finansowe dzięki wdrożeniu narzędzi AI - wynika z raportu EY. Jednocześnie pracownicy zwracają uwagę, że obok szans technologia ta niesie ze sobą również zagrożenia.

AI w firmach. "Ponowne przemyślenie sposobu, w jaki pracujemy"

AI w firmach. "Ponowne przemyślenie sposobu, w jaki pracujemy"

Źródło:
PAP

Miłosz Motyka skierował list do ministrów do spraw energii państw Unii Europejskiej. Zaapelował w nim o całkowite zakończenie importu rosyjskiej ropy naftowej do końca 2026 roku.

Motyka skierował list do ministrów energii państw Unii Europejskiej

Motyka skierował list do ministrów energii państw Unii Europejskiej

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poinformował o zakończeniu prac nad projektem programu "Mój Rower Elektryczny". "Po konsultacjach społecznych i szczegółowej analizie podjęto decyzję, że nabór wniosków nie zostanie uruchomiony" - poinformowano. Program miał mieć budżet 50 milionów złotych i ruszyć w 2025 roku.

Zamknęli program, zanim ruszył. Dopłat nie będzie

Zamknęli program, zanim ruszył. Dopłat nie będzie

Źródło:
tvn24.pl

W sierpniu opublikowano 247 tysięcy nowych ogłoszeń o pracę. To o 13 procent mniej niż przed rokiem - wynika z raportu Grant Thornton, monitorującego rynek pracy w Polsce. Wskazano, że najbardziej spadł popyt na marketerów oraz na pracowników fizycznych.

Rynek pracy. Jest prawie tak, jak w 2020 roku

Rynek pracy. Jest prawie tak, jak w 2020 roku

Źródło:
PAP

Ministerstwo Sportu i Turystyki w najbliższych paru tygodniach ma przedstawić założenia projektu ustawy dotyczącej regulacji najmu krótkoterminowego - pisze "Dziennik Gazeta Prawna". Dodaje, że Unia Metropolii Polskich apeluje o ograniczenie skali tego zjawiska.

Nadchodzą zmiany w najmie

Nadchodzą zmiany w najmie

Źródło:
PAP

Około 1600 turystów zostało we wtorek ewakuowanych ze stanowiska archeologicznego Machu Picchu w peruwiańskich Andach z powodu lokalnego protestu, który przerodził się w starcia z policją. Wśród ewakuowanych są między innymi Francuzi, Japończycy, Amerykanie, Polacy, Brazylijczycy, Niemcy i Portugalczycy - podała AFP.

Protest i starcia z policją. Polscy turyści wśród ewakuowanych

Protest i starcia z policją. Polscy turyści wśród ewakuowanych

Źródło:
PAP

Zambijscy rolnicy z regionu Pasa Miedzionośnego (Copperbelt) pozwali dwie spółki górnicze powiązane z chińskim rządem, domagając się 80 miliardów dolarów odszkodowania za skażenie środowiska. Przyczyną był wyciek toksycznych substancji z kopalni miedzi.

Masowe wymieranie ryb, woda niezdatna do picia. Żądają 80 miliardów dolarów

Masowe wymieranie ryb, woda niezdatna do picia. Żądają 80 miliardów dolarów

Źródło:
BBC

Dolar w odwrocie, akcje nieco w górę, a złoto bije nowy rekord - informuje Reuters. Dodaje, że rynki na świecie czekają na zapowiadaną obniżkę stóp procentowych przez Rezerwę Federalną oraz na sygnały dotyczące zakresu przyszłego luzowania polityki pieniężnej w USA.

Dolar blaknie, złoto błyszczy

Dolar blaknie, złoto błyszczy

Źródło:
Reuters

We wrześniu odnotowano poprawę zarówno obecnych, jak i przyszłych nastrojów konsumenckich w stosunku do poprzedniego miesiąca - podał Główny Urząd Statystyczny. Najnowsze badania GUS wskazują na lekkie przesunięcie oczekiwań konsumentów w kierunku niższej inflacji w Polsce względem poprzedniego miesiąca.

Konsumenci w lepszych nastrojach. Ważne dane

Konsumenci w lepszych nastrojach. Ważne dane

Źródło:
PAP

Obowiązek dotyczący jawności cen mieszkań obowiązuje od kilku dni. Mimo to do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wpłynęło już ponad tysiąc zgłoszeń o naruszeniach - informuje "Rzeczpospolita". Jak czytamy, zdarzają się kwoty w wysokości jeden złoty za lokal.

"Niektórzy deweloperzy stwierdzili, że chcą być sprytni albo dowcipni"

"Niektórzy deweloperzy stwierdzili, że chcą być sprytni albo dowcipni"

Źródło:
PAP

We wtorkowym losowaniu Lotto nie padła szóstka. Oznacza to, że kumulacja rośnie do trzech milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 16 września 2025 roku.

Wyniki losowania Lotto

Wyniki losowania Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Wtorkowe losowanie Eurojackpot nie przyniosło głównej wygranej. W Polsce najwyższe były wygrane czwartego stopnia. Kumulacje rośnie do 520 milionów złotych. Oto liczby, które wylosowano 16 września 2025 roku.

Eurojackpot bez głównej wygranej. Gigantyczna kumulacja

Eurojackpot bez głównej wygranej. Gigantyczna kumulacja

Źródło:
tvn24.pl

Rzeźba "Tindaro" Igora Mitoraja została sprzedana za prawie siedem milionów złotych. Monumentalny brąz na początku września stanął przy placu Trzech Krzyży w Warszawie. Cena wywoławcza wynosiła 4 miliony złotych.

"Rekord, który cieszy, ale nie dziwi"

"Rekord, który cieszy, ale nie dziwi"

Źródło:
PAP

Chiny po raz pierwszy znalazły się w pierwszej dziesiątce najbardziej innowacyjnych państw świata według Global Innovation Index 2025. Na miejsce 11. spadły Niemcy - informuje CNN. Polska zajęła 39. miejsce na 139 analizowanych krajów.

Chiny wypchnęły Niemcy. Polska daleko

Chiny wypchnęły Niemcy. Polska daleko

Źródło:
CNN, tvn24.pl

Przygotowywany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o stażach zakłada miedzy innymi wprowadzenie minimalnego miesięcznego świadczenia pieniężnego dla stażystów i objęcie ich ubezpieczeniem - wynika z informacji zamieszczonej we wtorek w wykazie prac legislacyjnych rządu.

Zakaz bezpłatnych staży. Jest projekt

Zakaz bezpłatnych staży. Jest projekt

Źródło:
PAP

Stany Zjednoczone znoszą ograniczenia wizowe dla obywateli Węgier, nałożone przez poprzednią amerykańską administrację - poinformowała we wtorek ambasada USA w Budapeszcie. Węgrzy od 30 września będą mogli korzystać z programu ruchu bezwizowego Visa Waiver Program.

Wjadą do USA bez wiz. "Kolejne poważne osiągnięcie"

Wjadą do USA bez wiz. "Kolejne poważne osiągnięcie"

Źródło:
PAP