Urlopy tacierzyńskie, rodzicielskie i ojcowskie, możliwość opieki nad dzieckiem i ochrona czasu pracy - to główne przywileje ojców, zagwarantowane w polskim Prawie pracy. Przed obchodzonym 23 czerwca Dniem Ojca powstało zestawienie takich regulacji.
Wśród przysługujących ojcom uprawnień Aleksandra Brzezina z działu rachunkowości firmy konsultingowej Grupa Gumułka wymienia m.in. urlopy tacierzyńskie, rodzicielskie, dwa dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem zdrowym oraz możliwość sprawowania opieki, gdy dziecko zachoruje.
Każdemu ojcu przysługują dwa tygodnie dodatkowego urlopu ojcowskiego, który można wykorzystać jednorazowo lub w dwóch równych częściach (po 7 dni kalendarzowych). Urlop należy wykorzystać do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia. Warunkiem udzielenia urlopu ojcowskiego jest złożenie wniosku, nie najpóźniej na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca musi taki wniosek uwzględnić.
Sześć tygodni tacierzyńskiego...
Zgodnie z przepisami, ojciec ma prawo do sześciu tygodni urlopu macierzyńskiego, który przyjęło się już określać w tym przypadku urlopem tacierzyńskim, jeśli matka zrezygnuje po okresie 14 tygodni.
Ojciec ma też prawo do całego urlopu rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni. Urlop rodzicielski można podzielić maksymalnie na cztery części. Każda nie może być krótsza niż osiem tygodni, poza małymi wyjątkami, np. gdy dziecko przebywa w szpitalu. Nowością w zakresie urlopu rodzicielskiego jest możliwość późniejszego wykorzystania 16 z 32 tygodni urlopu rodzicielskiego, tzn. do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat. Do niedawna całość urlopu rodzicielskiego można było wykorzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
...i sześć lat wychowawczego
Ponadto wprowadzono możliwość wydłużenia okresu korzystania z urlopu rodzicielskiego maksymalnie do 64 lub 68 tygodni, w przypadku, gdy rodzice zdecydują się na łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy na maksymalnie pół etatu. W konsekwencji powyższych zmian, do sześciu lat wydłużono również okres, w którym rodzice mogą korzystać z urlopu wychowawczego. W przypadku zgonu matki przy porodzie cały urlop macierzyński oraz rodzicielski może wykorzystać ojciec dziecka. Zarówno ojciec jak i matka mogą wykorzystać urlop wychowawczy w wymiarze trzech lat, w maksymalnie pięciu częściach do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Podczas urlopu wychowawczego pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę aż do dnia, w którym urlop się skończy. Rozwiązanie umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy, a także, gdy zaistnieją przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Czas na pracę, naukę, szkolenie
W trakcie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę na część etatu u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyklucza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub innym, zgodnym z jego kwalifikacjami. Wynagrodzenie nie może być niższe od tego, jakie otrzymywał w dniu podjęcia pracy na tym stanowisku przed urlopem.
Kiedy dziecko jest chore
Rodzicowi dziecka przysługuje także zwolnienie od pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem do lat 14. Od 2016 r. rodzice wychowujący dzieci w wieku do 14 lat mogą zdecydować o sposobie wykorzystaniu tego urlopu z podziałem na godziny (w wymiarze 16 godzin) lub dni (w wymiarze 2 dni roboczych). Należy to zrobić w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym pracodawcy w danym roku kalendarzowym. W przypadku choroby dziecka rodzice mogą skorzystać ze zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad dzieckiem chorym w łącznym wymiarze 60 dni kalendarzowych. Za ten czas przysługuje się wynagrodzenie - zasiłek opiekuńczy w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku, wyliczonego z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych. Kodeks pracy przewiduje też zestaw uprawnienia dla ojca lub matki z tytułu opieki nad dzieckiem do lat 4. Chodzi o prawo odmowy wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych, odmowy wykonywania pracy w porze nocnej oraz odmowy wyjazdów służbowych. Uprawnienie to przysługuje tylko jednemu z rodziców, zatem jeśli ojciec składa oświadczenie o pełnieniu opieki nad dzieckiem do lat 4, z tych uprawnień nie może już skorzystać matka.
Zobacz, jak ojciec, który radzi sobie z czwórką dzieci:
Autor: ag//ms / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock