Na szczątki natknęli się robotnicy pracujący przy budowie drogi w Siedliskach Drugich (Lublin). W ziemi znaleziono osiem pozostałości grobów oraz dwa niewielkie skupiska kości. Archeolodzy datują cmentarzysko na okres od drugiej połowy XVI do połowy XVIII wieku. Mają dwie hipotezy. Pierwsza - i zarazem najbardziej prawdopodobna - mówi o tym, że odkryto nekropolię arian. Według drugiej spoczęli tu mieszkańcy Siedlisk, którzy zmarli z powodu zarazy.
- W sześciu jamach grobowych zachowały się, w swoim pierwotnym położeniu, części szkieletów, obejmujące kończyny dolne. Były to pochówki osób dorosłych oraz dwojga dzieci. Spośród dwóch kolejnych pochówków dzieci, jeden był uszkodzony w obrębie obręczy barkowej i czaszki, natomiast drugi miał naruszone kończyny dolne – mówi Paweł Wira, kierownik chełmskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie.
Chodzi o osiem pozostałości grobów oraz dwa niewielkie skupiska kości, które odkryto w ramach badań archeologicznych w miejscowości Siedliska Drugie. Na szczątki natknęli się robotnicy pracujący przy przebudowie drogi powiatowej Suchodoły – Siedliska – Ksawerówka.
"Pierwotnie musiało istnieć tu niewielkie wzniesienie"
- Cmentarzysko zlokalizowane jest bezpośrednio przy drodze. Pierwotnie musiało istnieć tu niewielkie wzniesienie, przekształcone w przeszłości między innymi w związku z budową drogi czy też linii elektrycznej – zaznacza nasz rozmówca.
Wezwani na miejsce archeolodzy - na czele z kierującym pracami Michałem Kuberą z Pracowni Archeologicznej "Archelius" z Lubartowa - nie znaleźli śladów trumien ani zabytków ruchomych, które pozwoliłyby na ustalenie chronologii cmentarza.
Na mapach z początku XIX wieku to miejsce oznaczono krzyżem
O tym, że istniała tu nekropolia milczą też źródła. Jedyny trop to krzyż, którym oznaczono to miejsce na mapach Galicji Wschodniej z lat 1801-1804.
- Na późniejszych mapach krzyża już nie naniesiono. Obecnie na terenie, przylegającej do drogi, prywatnej posesji znajduje się drewniany krzyż datowany na lata po II wojnie światowej. Nie jest jednak wykluczone, że stoi on w miejscu poprzedniego krzyża, który zastąpił jeszcze wcześniejszy – zaznacza Paweł Wira.
Ariańskie nekropolie sytuowane były na wzniesieniach
Archeolodzy przyjęli, że cmentarz powstał najprawdopodobniej w okresie od drugiej połowy XVI do połowu XVIII wieku. Mają też dwie hipotezy dotyczące jego założenia.
- Pierwsza, najbardziej zresztą prawdopodobna, wiąże cmentarz z obecnością w Siedliskach i okolicy braci polskich (bracia polscy stanowili najbardziej radykalny odłam reformacji w Polsce, nazywano ich też arianami – przyp. red.), którzy w tym miejscu mogli chować swoich zmarłych. Wspólną cechą nekropolii ariańskich jest ich sytuowanie na wzniesieniach i z dala od ludzkich siedzib. W miejscowej tradycji nie są jednak znane przekazy o mogile ariańskiej – mówi kierownik delegatury.
Szczątki trafiły na katolicki cmentarz
Natomiast drugą przyczyną powstania w tym miejscu cmentarza mogła być zaraza panująca wśród mieszkańców Siedlisk.
- W takiej sytuacji cmentarz zakładano również z dala od terenów zasiedlonych, zaś miejsce upamiętniano krzyżem – zaznacza Wira.
Na obecnym etapie badań trudno określić, jaką powierzchnię zajmował cmentarz. Ekshumowano tylko pochówki, które wydobyto z pasa drogowego. Szczątki trafiły na cmentarz rzymskokatolicki w Siedliskach Drugich.
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Michał Kubera, Pracownia Archeologiczna "Archelius"