Wyjątkowa animacja o tysiącletniej historii prawosławia na ziemiach polskich 

"W momencie wybuchu II wojny światowej w siłach zbrojnych Rzeczypospolitej znaczna część żołnierzy była wyznania prawosławnego. Zapisali oni chlubną kartę patriotyzmu w kampanii wrześniowej, na powstańczych barykadach i na wszystkich frontach II wojny światowej. Wielu z nich spoczywa w lasach Katynia i Kozielska jak Naczelny Kapelan Wojska Polskiego ks. Szymon Fedorońko" – mówi głos lektorki.

Słowom towarzyszą animacje. To fragment filmu "100 lat autokefalii. 1000 lat historii", który pod koniec września można było oglądać podczas projekcji w auli wydziału nauk o edukacji Uniwersytetu w Białymstoku. Projekt pomógł sfinansować samorząd województwa podlaskiego.

- Na początku myśleliśmy, żeby uzupełnić, poprawić film powstały w 2017 roku, ale po przemyśleniu uznaliśmy, że nawet łatwiej będzie, z nowym podejściem, zrobić to od początku – mówi Jakub Oniszczuk ze stowarzyszenia Orthnet, które jest m.in. administratorem serwisu o prawosławiu cerkiew.pl.

Scenariusz powstawał przez kilka miesięcy. Konsultowany był m.in. z prof. Aleksandrem Naumowem, znawcą historii prawosławia oraz zwierzchnikiem Cerkwi w Polsce metropolitą Sawą.

ZOBACZ TEŻ: Odczyty georadaru pokazały anomalie. Pod posadzką XVIII-wiecznego kościoła znaleźli krypty

- Powstał tekst finalny, na którym bazuje animacja. Jest to przekrojowe pokazanie tysiąca lat historii Cerkwi w Polsce - dodaje Oniszczuk.

Podkreśla, że od początku ważnym założeniem było to, by produkcja była przystępna dla zwykłego widza i by - jak to ujął - "byle laik był w stanie coś wynieść po obejrzeniu tego materiału".

- Chcieliśmy również - i zawarliśmy to też w tytule całego projektu - by wybrzmiało to, że choć świętujemy stulecie autokefalii, to prawosławie na ziemiach polskich funkcjonuje w zasadzie od początku polskiej państwowości - dodał Oniszczuk.

Już niedługo całość blisko 20-minutowego filmu ma być dostępna w internecie. W ramach projektu powstała też wystawa fotograficzna, którą można było oglądać na ogrodzeniu prawosławnej katedry pw. św. Mikołaja w Białymstoku.

Polska Cerkiew uzyskała autokefalię, czyli niezależność (samodzielność) 13 listopada 1924 roku. Udzielił jej patriarchat w Konstantynopolu, czego nie uznał patriarchat moskiewski, twierdząc że stało się to z naruszeniem zasad kanonicznych. Patriarchat moskiewski uznał autokefalię dopiero po II wojnie światowej.

Hierarchowie przypominają, że prawosławie na ziemiach polskich ma wielowiekową tradycję, a odzyskanie przez Polskę niepodległości stało się okazją do rozpoczęcia starań o uzyskanie cerkiewnej niezależności. Rezultatem tego było właśnie nadanie polskiej Cerkwi autokefalii i uroczyste ogłoszenie tego w katedrze metropolitalnej w Warszawie 17 września 1925 roku.

Obecnie sytuację prawną polskiej Cerkwi reguluje ustawa z lipca 1991 roku o stosunku państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, w której jest m.in. zapis o tym, że PAKP jest niezależny od jakiejkolwiek pozakrajowej władzy duchownej i świeckiej, rządzi się w swych sprawach wewnętrznych własnym prawem, swobodnie wykonuje władzę duchowną i jurysdykcyjną oraz zarządza swoimi sprawami.

Pod koniec września białostoccy radni zadecydowali o nadaniu ulicy w centrum miasta nazwy "Aleja 100-lecia autokefalii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego". Ulica znajduje przy wzgórzu, na którym zlokalizowana jest cerkiew pw. Marii Magdaleny, obok Opery i Filharmonii Podlaskiej.

- Chcielibyśmy upamiętnić tą szczególną datę, która ma okazywać nie tylko nam mieszkańcom, ale również wszystkim tym, którzy będą turystycznie odwiedzali nasze miejsce, ale również dzieciom, edukacyjnie, że prawosławie to jest integralna część Polski - mówiła, prezentując projekt uchwały, radna z klubu Platformy Obywatelskiej Ewa Tokajuk.