Ten grzebień wykonano z ludzkiej czaszki. Wcale nie musiał służyć do czesania włosów

Archeolodzy z Museum of London Archaeology (MOLA) poinformowali o rzadkim odkryciu. Na stanowisku archeologicznym w Bar Hill niedaleko Cambridge znaleźli grzebień wykonany z kawałka ludzkiej czaszki. To jeden z ponad 280 tysięcy starożytnych artefaktów, na które natrafiono w latach 2016-2018 podczas prac poprzedzających przebudowę autostrady A14, a które od tego czasu poddawane są naukowym analizom.

Jak wyjaśniają naukowcy, jest to niezwykle rzadkie znalezisko. Na terenie Wielkiej Brytanii dotychczas napotkano jedynie dwa podobne grzebienie, również pochodzące z okolic Cambridge. Ten konkretny egzemplarz powstał w epoce żelaza, która na Wyspach Brytyjskich przypadła na lata 750 p.n.e. - 43 n.e.

- Możliwe, że to fascynujące znalezisko reprezentuje tradycje społeczności żyjącej wyłącznie w tym rejonie hrabstwa Cambridgeshire - opowiada Michael Marshall z MOLA, który analizował ten przedmiot. - Możliwość zaobserwowania tak mocno lokalnych zwyczajów wśród ludzi żyjących ponad 2000 lat temu jest naprawdę zdumiewająca - dodaje.

Wykorzystywanie ludzkich kości do celów rytualnych lub na potrzeby życia codziennego było częstą praktyką w Anglii epoki żelaza - zauważają badacze. Podobne znaleziska z tej samej okolicy to np. narzędzia z ludzkich kości służące do obróbki skór zwierzęcych.

Na zębach grzebienia archeolodzy nie dostrzegli śladów zużycia, co - zdaniem naukowców - wskazuje, że nie był wykorzystywany do czesania włosów. Wydrążony w nim otwór może natomiast świadczyć o tym, że był traktowany jako amulet. W Wielkiej Brytanii znaleziono wiele wyrobów z ludzkiej czaszki, które noszone były jako amulety.

- Grzebień z Bar Hill mógł być wysoce symbolicznym i potężnym przedmiotem - tłumaczy Marshall. - Możliwe, że został wyrzeźbiony z czaszki ważnego członka lokalnej społeczności, którego obecność została w jakiś sposób zachowana i upamiętniona poprzez jego kości - kontynuuje.

Analiza wyrobów z ludzkich czaszek z Cambridgeshire doprowadziła archeologów do kolejnej intrygującej hipotezy. Pierwszy fragment, odkopany w Earith w latach 70. ubiegłego wieku, miał wyrzeźbione zęby, jednak drugi, znaleziony podczas wykopalisk w Harston Mill na początku XXI wieku, miał jedynie nacięte linie. Marshall sugeruje, że może to być symboliczne przedstawienie szwów, które łączą części ludzkiej czaszki.

- Wyrzeźbione zęby i linie miałyby podkreślać, z jakiej kości wykonano grzebień (...). Jego symbolizm i znaczenie byłyby zatem natychmiast widoczne dla każdego, kto go zobaczył - dodaje naukowiec.