Zjadają zatrważające ilości cukru, ale nie chorują. Na czym polega fenomen tych zwierząt?

W przypadku ludzi dieta bogata w cukier prowadzi do cukrzycy, otyłości, a nawet raka. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że w Polsce na cukrzycę choruje około 2 mln osób, z których około 25 procent o tym nie wie. Jak pokazuje badanie opublikowane na łamach "Nature Communications", nie wszystkie zwierzęta muszą jednak przejmować się nadmierną konsumpcją cukru. Owocożerne nietoperze żyją bez problemów zdrowotnych, jedząc codziennie słodkie owoce o masie nawet dwukrotnie przekraczającej ich masę ciała.

Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco przeanalizowali genetyczne przystosowania, które pozwalają owocożernym owocowcom liścionosym (Artibeus jamaicensis) jeść ogromne ilości cukrów prostych bez szkody dla zdrowia. Zespół skupił się na ewolucji trzustki nietoperza, która kontroluje poziom cukru we krwi, oraz nerek. Uzyskane dane porównali z danymi dotyczącymi mroczka brunatnego (Eptesicus fuscus), który żywi się wyłącznie owadami.

Jak pokazały badania, trzustka nietoperza owocożernego, w porównaniu z trzustką nietoperza żywiącego się owadami, miała więcej komórek wytwarzających insulinę, która nakazuje organizmowi obniżyć poziom cukru we krwi, a także więcej komórek wytwarzających glukagon, drugi główny hormon regulujący poziom cukru. Nerki owocożernych nietoperzy miały natomiast więcej komórek wychwytujących niezbędne im sole mineralne podczas filtrowania krwi.

Analiza DNA wykazała natomiast, że części kodu genetycznego kontrolujące aktywność poszczególnych genów wyewoluowały tak, by włączać i wyłączać geny pomagające w metabolizmie cukrów. Prawdopodobnie pomaga to nietoperzom owocożernym reagować na nagły wzrost lub spadek poziomu cukru we krwi.

Jak wyjaśnili badacze, biologia owocowca przypominała organizm człowieka chorego na cukrzycę. Dało to im nadzieję na możliwość wykorzystania obserwacji w terapii tej choroby u ludzi.

- W przypadku cukrzycy organizm ludzki nie jest w stanie wytwarzać ani wykrywać insuliny, co prowadzi do problemów z kontrolowaniem poziomu cukru we krwi - powiedział Nadav Ahituv, współautor artykułu. - Nietoperze owocożerne mają jednak pewien genetyczny system, który kontroluje poziom cukru we krwi. Chcielibyśmy uczyć się od tego systemu, aby opracowywać dla ludzi lepsze terapie.

Jako jedna z najbardziej zróżnicowanych rodzin ssaków, nietoperze mają wiele przykładów niezwykłych ewolucyjnie i skutecznych rozwiązań, począwszy od ich układu odpornościowego po nietypowy metabolizm - i nie tylko.

- Dla mnie nietoperze są jak superbohaterowie, każdy z niesamowitą supermocą, niezależnie od tego, czy chodzi o echolokację, latanie, wysysanie krwi bez krzepnięcia, czy jedzenie owoców i unikanie cukrzycy - dodał Ahituv.