Ta planeta jest "puszysta" jak pianka marshmallow

Źródło:
NOIRLab, space.com, tvnmeteo.pl
Obserwatorium w Kitt Peak, gdzie zaobserwowano planetę
Obserwatorium w Kitt Peak, gdzie zaobserwowano planetęKPNO/NOIRLab/NSF/AURA/P. Marenfeld
wideo 2/14
Obserwatorium w Kitt Peak, gdzie zaobserwowano planetęKPNO/NOIRLab/NSF/AURA/P. Marenfeld

Planeta o gęstości pianki marshmallow została wykryta na orbicie chłodnej, karłowatej gwiazdy - donoszą badacze z National Optical-Infrared Astronomy Research Laboratory (NOIRLab). Chociaż TOI-3757 b wymiarami przypomina Jowisza, jej gęstość jest znacznie mniejsza niż jakiejkolwiek innej planety w Układzie Słonecznym. Naukowców zastanawia, w jaki sposób tak "puszysty" świat mógł powstać w tak niegościnnym dla gazowych olbrzymów środowisku.

Gęstość ciał niebieskich nie zawsze idzie w parze z ich wielkością. Saturn, druga największa planeta Układu Słonecznego, charakteryzuje się gęstością rzędu 0,687 grama na centymetr sześcienny. Oznacza to, że gdyby we Wszechświecie istniał wystarczająco duży zbiornik wodny, Saturn unosiłby się na jego powierzchni.

W głębiach kosmosu istnieją ciała niebieskie o jeszcze niższej gęstości. Na trop jednego z nich wpadli naukowcy z National Optical-Infrared Astronomy Research Laboratory (NOIRLab) - amerykańskiego rządowego centrum badawczego, które zajmuje się badaniami astronomicznymi w zakresie światła widzialnego i podczerwieni.

Gigant w ekstremalnym środowisku

W badaniu opublikowanym na łamach czasopisma "The Astronomical Journal" astronomowie przedstawili wyniki obserwacji, jakie przeprowadzili za pomocą teleskopu WIYN w amerykańskim Narodowym Obserwatorium Kitt Peak w Arizonie. Oko przyrządu zwróciło się w stronę gazowego olbrzyma TOI-3757 b, znajdującego się w gwiazdozbiorze Woźnicy, około 580 lat świetlnych od Ziemi.

Ciało niebieskie zwróciło uwagę naukowców swoimi wymiarami i gęstością. Planeta jest niewiele większa od Jowisza, ale jej gęstość wynosi zaledwie 0,27 grama na centymetr sześcienny - czyli mniej więcej tyle, co pianka marshmallow, wytwarzana z cukru, żelatyny i wody. Obiekty takie jak TOI-3757 b rzadko pojawiają się w towarzystwie chłodnych gwiazd, ale orbitują dookoła czerwonego karła. Gwiazdy te są stosunkowo zimne, ale aktywne - od czasu do czasu emitują one rozbłyski, na tyle silne, by zdzierać atmosfery z planet.

- Tradycyjnie uważano, że gazowe olbrzymy trudno formują się wokół czerwonych karłów - opowiada Shubham Kanodia z Carnegie Institution for Science, główny autor badania. - Do tej pory dysponowaliśmy jedynie niewielkimi próbkami z badań dopplerowskich, które znajdowały olbrzymie planety daleko od czerwonych karłów. Aż dotąd nie mieliśmy wystarczająco dużej próbki planet, by skutecznie szukać bliskich olbrzymów.

Gazowy olbrzym TOI-3757 b (z prawej) w towarzystwie czerwonego karła - wizja artystyNOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva/Spaceengine/M. Zamani

Tajemnica "puszystości"

TOI-3757 b jest najbardziej "puszystą" planetą należącą do gazowych olbrzymów, jaką kiedykolwiek odkryto wokół czerwonego karła. Badaczy zastanawia, w jaki sposób tak duże ciało o małej gęstości mogło uformować się w tak nieprzyjaznym otoczeniu. Wstępne hipotezy zakładają, że potrzebne są do tego dwa czynniki.

Po pierwsze, na gęstość planety mogło wpłynąć tempo formowania się jej jądra. Badacze uważają, że gazowe olbrzymy zaczynają swój żywot jako skaliste rdzenie, które po osiągnięciu pewnej masy zaczynają gwałtownie zasysać duże ilości gazu z otoczenia. Czerwony karzeł, obiegany przez TOI-3757 b, ma stosunkowo niską obfitość ciężkich pierwiastków, a to mogło spowodować, że jądro planety formowało się wolniej, opóźniając proces wciągania gazu i wpływając na ogólną gęstość planety.

Drugim czynnikiem może być orbita planety, która wstępnie została określona jako lekko eliptyczna. W niektórych momentach obiegu zbliża się ona do gwiazdy bardziej niż w innych, co powoduje znaczne nadwyżki ciepła, które mogą powodować rozdęcie atmosfery. Co ciekawe, aby całkowicie okrążyć czerwonego karła, TOI-3757 b potrzebuje zaledwie 3,5 dnia.

W poszukiwaniu nowych światów

Naukowcy chcą kontynuować obserwacje TOI-3757 b oraz poszukiwać kolejnych gazowych olbrzymów zlokalizowanych w pobliżu czerwonych karłów. Jak wskazuje Kanodia, znalezienie większej ilości podobnych układów będzie krokiem do lepszego zrozumienia, jak tworzą się planety i z czego są zbudowane.

- Przyszłe obserwacje atmosfery tej planety przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba mogłyby również pomóc rzucić światło na jej "puchatą" naturę - dodaje Jessica Libby-Roberts z Uniwersytetu Stanowego Pensylwanii, współautorka badania.

Teleskop Jamesa WebbaPAP/Reuters/Adam Ziemienowicz

Autorka/Autor:as/dd

Źródło: NOIRLab, space.com, tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva/Spaceengine/M. Zamani

Pozostałe wiadomości

Za kilka dni będzie ponad 20 stopni. Jaką aurę przyniesie druga połowa maja i początek czerwca? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: przyjdzie ocieplenie, ale na moment

Pogoda na 16 dni: przyjdzie ocieplenie, ale na moment

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ostrzega przed przymrozkami. W trzech województwach tej nocy oraz w poniedziałkowy poranek temperatura przy gruncie spadnie poniżej zera.

Niska temperatura. Tutaj ostrzega IMGW

Niska temperatura. Tutaj ostrzega IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro. Nocą w części kraju pojawią się opady deszczu, niewykluczone jest także utworzenie się lokalnych mgieł. Poniedziałek 19.05 zapowiada się także z opadami, te jednak powinny stopniowo zanikać. Na termometrach zobaczymy do 16 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - poniedziałek, 19.05. Nocą lokalnie mogą utworzyć się mgły

Pogoda na jutro - poniedziałek, 19.05. Nocą lokalnie mogą utworzyć się mgły

Źródło:
tvnmeteo.pl

W ostatnich dniach w wielu regionach kraju pojawiają się opady deszczu za sprawą niżu Lorenz, który utknął w naszej części Europy. Odpowiada za to charakterystyczne ułożenie ośrodków barycznych nad naszym kontynentem, zwane układem omega. W kolejnych dniach aura zacznie się zmieniać. Kiedy opady ustaną?

Układ omega i blokada rexa nad Europą. Kiedy przestanie padać

Układ omega i blokada rexa nad Europą. Kiedy przestanie padać

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda w niedzielę sprzyja obserwacji ciekawych zjawisk meteorologicznych. W Kujawsko-Pomorskiem w Golubiu-Dobrzyniu na niebie pojawił się lej kondensacyjny, co udało się uwiecznić na zdjęciach.

Lej kondensacyjny zawisł nad miastem

Lej kondensacyjny zawisł nad miastem

Źródło:
tvnmeteo.pl

Do części amerykańskiego stanu Illinois w ostatnich dniach dotarła burza pyłowa, między innymi zaobserwowano ją w Chicago. Ogromną chmurę pyłu udało się uchwycić na nagraniu.

Niebo przesłoniła ogromna chmura pyłu. Nagranie

Niebo przesłoniła ogromna chmura pyłu. Nagranie

Źródło:
Reuters

Ulewne deszcze nawiedziły chiński region Kuangsi. W wyniku gwałtownej aury zginęły trzy osoby, jedna uznawana jest za zaginioną. Władze ogłosiły najwyższy stopień alarmu przed powodziami, opady mają nie odpuścić jeszcze przez jakiś czas.

Ulice pełne wody, najwyższy alert powodziowy. Trzy osoby nie żyją

Ulice pełne wody, najwyższy alert powodziowy. Trzy osoby nie żyją

Źródło:
Reuters, CCTV, China Daily

Lawina zeszła w sobotę wczesnym popołudniem na górze Eiger w szwajcarskich Alpach. W wyniku tego zdarzenia zginęło dwóch narciarzy, a pięć innych osób zostało rannych.

Lawina w Alpach. Nie żyje dwóch narciarzy

Lawina w Alpach. Nie żyje dwóch narciarzy

Źródło:
PAP

Niszczycielskie burze i tornada przetoczyły się przez amerykańskie stany Kentucky, Missouri i Wirginia. Bilans ofiar śmiertelnych żywiołu wzrósł do 27 osób - podała stacja ABC News.

Powalone drzewa, zburzone domy. "Totalne spustoszenie"

Powalone drzewa, zburzone domy. "Totalne spustoszenie"

Źródło:
PAP, ABC News

Międzynarodowy zespół naukowców opisał ekstremalnie silny wzrost radiowęglowy datowany na 12 350 rok przed naszą erą. Według ekspertów jego przyczyną była potężna burza słoneczna, która uderzyła w Ziemię.

Odkryto ślady najsilniejszej burzy słonecznej w historii Ziemi     

Odkryto ślady najsilniejszej burzy słonecznej w historii Ziemi     

Źródło:
PAP, phys.org

Jak wykazał zespół europejskich naukowców, zanieczyszczenie powietrza, gęsta zabudowa oraz ograniczenie terenów zielonych w miastach zwiększają ryzyko astmy zarówno u dzieci, jak i dorosłych, nawet o ponad 10 procent.

Zmniejszenie ryzyka astmy w miastach. Te badania powinny zainteresować urbanistów

Zmniejszenie ryzyka astmy w miastach. Te badania powinny zainteresować urbanistów

Źródło:
Karolinska Institutet, Lancet Regional Health-Europe

Po obfitych opadach deszczu doszło do powodzi w północno-wschodniej Argentynie, przy granicy z Urugwajem. Według służb tak intensywnych opadów nie widziano w kraju od lat. Wody powodziowe uwięziły autobus z 44 pasażerami, konieczna była pomoc ratowników.

Autobus pełen pasażerów uwięziony przez wody powodziowe

Autobus pełen pasażerów uwięziony przez wody powodziowe

Źródło:
Reuters

Naukowcy z japońskiego Uniwersytetu Kiusiu i amerykańskiego Uniwersytetu Stanforda zidentyfikowali genetyczną mutację, która powoduje, że koty są rude. Mutacja ta nie występuje u żadnego innego ssaka.

Rude koty. Odkryto, co odpowiada za ich umaszczenie

Rude koty. Odkryto, co odpowiada za ich umaszczenie

Źródło:
BBC, PAP

Gwałtowne burze przeszły przez Saint Louis w stanie Missouri. Na nagraniu uchwyconym przez 39-letniego mieszkańca tego miasta widać, jak tornado zrywa dach jednego z domów.

Tornado zrywa dach z domu. Dramatyczne nagranie

Tornado zrywa dach z domu. Dramatyczne nagranie

Źródło:
CNN

Trzymetrowa palma spadła i raniła mężczyznę podczas 78. edycji Festiwalu Filmowego w Cannes. Ranny to agent aktora.

Palma raniła mężczyznę w czasie festiwalu w Cannes. "Twarz była pełna krwi"

Palma raniła mężczyznę w czasie festiwalu w Cannes. "Twarz była pełna krwi"

Źródło:
Reuters

Rodzina, która mieszka na obrzeżach miasta Isanti w amerykańskim stanie Minnesota, ma albo ogromne szczęście, albo niesamowitego pecha. W ich ogródku i na tarasie wypoczywają niedźwiedzie czarne.

Niedźwiedzie "przychodzą do nas codziennie"

Niedźwiedzie "przychodzą do nas codziennie"

Źródło:
CNN, fox9.com

Choroby odkleszczowe mogą u części pacjentów wiązać się z nietypowymi objawami - ostrzegła WHO. Pokazuje to historia 43-letniej Belgijki, która zauważyła u siebie nagłe wyczerpanie. Ustalenie, że cierpi na boreliozę, wymagało konsultacji z różnymi lekarzami. Na jej skórze nie pojawił się rumień wędrujący, nie zauważyła nawet samego ugryzienia.

Ukąsił ją kleszcz. Nagle stała się "cieniem dawnej siebie"

Ukąsił ją kleszcz. Nagle stała się "cieniem dawnej siebie"

Źródło:
WHO

Ostatnie dni przyniosły w Polsce wyczekane opady deszczu. Jest to szczególnie istotne w tym roku, gdy rośliny zostały osłabione przez suszę i przeplatankę dużego ciepła i zimna. Jak opowiadał na antenie TVN24 meteorolog Michał Brennek, przez zmiany klimatyczne w przyszłości może czekać nas więcej takich kontrastów.

"Nowy klimat to jest właśnie klimat kontrastów"

"Nowy klimat to jest właśnie klimat kontrastów"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Bociany wybudowały gigantyczne gniazdo. Znajduje się ono na budynku gospodarczym w północnej Hiszpanii, który przechylił się pod jego ciężarem. Jak podały lokalne media, konstrukcja ma około dwóch metrów wysokości i może ważyć nawet tonę.

Budynek przechylił się pod ciężarem gniazda bocianów

Budynek przechylił się pod ciężarem gniazda bocianów

Źródło:
El Pais

W piątek do Grecji dotarła duża porcja pyłu saharyjskiego. Widzialność mocno spadła, zarówno w stolicy, jak i w wielu regionach kraju, co wpłynęło na pogorszenie jakości powietrza.

Niebo w kolorze sepii. Pył saharyjski spowił Grecję

Niebo w kolorze sepii. Pył saharyjski spowił Grecję

Źródło:
eKathimerini, Protothema

Pod jednym z domów w podkarpackiej Wetlinie pojawiła się grupka wilków. Jak relacjonował internauta, który przesłał na Kontakt24 nagranie, zwierzęta w okolicy bywają często.

Rodzina wilków tuż pod domem. "Tak tu sobie wszyscy żyjemy"

Rodzina wilków tuż pod domem. "Tak tu sobie wszyscy żyjemy"

Źródło:
Kontakt24

Piątek przyniósł w części kraju zimowe opady. Na północnym wschodzie pojawił się deszcz ze śniegiem i mokry śnieg. Bardziej jesienna niż wiosenna aura jest związana z niżem, który znajduje się nad Polską. Czy zimowa aura w połowie maja powinna zaskakiwać? Z historycznych danych wynika, że śnieg na polskich nizinach potrafi pojawić się nawet w czerwcu.

Znów spadł śnieg. Historia pokazuje, że sypnąć może i w czerwcu

Znów spadł śnieg. Historia pokazuje, że sypnąć może i w czerwcu

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Władze miasta Jundiai w brazylijskim stanie Sao Paulo badają wpływ wycieku niebieskiego barwnika do pobliskiej rzeki po wypadku cysterny. Woda w niej zrobiła się nienaturalnie błękitna, co odbiło się na żyjących w rzece zwierzętach.

Cysterna uderzyła w słup, kaczki i ryby nabrały błękitnego koloru

Cysterna uderzyła w słup, kaczki i ryby nabrały błękitnego koloru

Źródło:
Reuters, aldianews.com

Na Kontakt24 otrzymaliśmy nagranie, na którym widać życie dzikich zwierząt - wilków i jeleni. Wysłał je Reporter24. "Ten film to kolejny niezbity dowód na to, jak wspaniała i niezwykła jest dzika przyroda, a różne gatunki dzikich zwierząt mogą żyć w tej samej części lasu" - napisał.

"Ten film to dowód na to, jak wspaniała i niezwykła jest dzika przyroda"

"Ten film to dowód na to, jak wspaniała i niezwykła jest dzika przyroda"

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Tegoroczny zakwit gronorostów (łac. Sargassum) w Oceanie Atlantyckim jest rekordowo duży, a sezon wegetacyjny jeszcze się nie skończył. Pas tych glonów ciągnie się przez prawie dziewięć tysięcy kilometrów.

Masowy zakwit glonów. Mogą "zalać" Karaiby i Florydę

Masowy zakwit glonów. Mogą "zalać" Karaiby i Florydę

Źródło:
CNN

Tornado przetoczyło się w czwartek przez miasto New Richmond położone w stanie Wisconsin. Groźnie wyglądający lej został uchwycony na nagraniu. W stanie tym obowiązywały tego dnia ostrzeżenia przed burzami.

Tornado pojawiło się tuż obok domu. Nagranie

Tornado pojawiło się tuż obok domu. Nagranie

Źródło:
Reuters, fox9.com

W czwartek nad Polską przesuwają się fronty atmosferyczne, które przynoszą ze sobą burze z gradem. Gwałtowna pogoda utrzymuje się w Polsce od rana - na północy pojawiła się krupa śnieżna, a na południu padał śnieg. Zdjęcia zjawisk otrzymaliśmy na Kontakt24.

Załamanie pogody. Z ciemnych chmur sypnęło gradem i śniegiem

Załamanie pogody. Z ciemnych chmur sypnęło gradem i śniegiem

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Sieć Obserwatorów Burz

Ulewy spowodowały w czwartek podtopienia na północy Hiszpanii. W gminie Colunga od północy spadło ponad 72 litrów wody na metr kwadratowy. W regionie trwa usuwanie skutków intensywnych opadów.

"Główna ulica wyglądała jak rzeka"

"Główna ulica wyglądała jak rzeka"

Źródło:
RTPA, La Voz de Asturias

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,2 zostało zarejestrowane w czwartek w centralnej Turcji. Jak podały lokalne media, wstrząsy odczuwalne były także w stolicy kraju, Ankarze.

W Turcji "zatrzęsło się dość mocno"

W Turcji "zatrzęsło się dość mocno"

Źródło:
CNN Turk, Volcano Discovery, EMSC