Naukowcy rozwikłali zagadkę niezwykle szybkiego wzrostu Mount Everestu. Za przyrost najwyższego szczytu świata częściowo odpowiedzialny jest proces przechwycenia wód jednej z himalajskich rzek przez drugą. Zażarta walka cieków sprawiła, że cały okoliczny ląd podniósł się.
Chociaż potężne szczyty Himalajów wyglądają na wieczne i niezmienne, w rzeczywistości podlegają wielu kształtującym je procesom. Jednym z nich jest ciągłe wypiętrzanie się, do którego dochodzi w wyniku kolizji dwóch płyt tektonicznych: eurazjatyckiej i indyjskiej. Góry z każdym rokiem stają się o niecały milimetr wyższe, jednak proces ten przebiega w niejednolity sposób - Mount Everest, najwyższy szczyt świata, rośnie szybciej niż inne części Himalajów. Na łamach czasopisma "Nature Geoscience" ukazało się badanie wyjaśniające, co stoi za tym zjawiskiem.
Zagadka rozwiązana
Badacze oszacowali, że Mount Everest zyskał około 15-50 dodatkowych metrów wysokości z powodu zmiany w himalajskim systemie rzecznym, do której doszło 89 tysięcy lat temu. Rzeka Kosi, nazywana w geologii "rzeką rabującą", przechwyciła wtedy część swojego dopływu, doprowadzając do silnej erozji. Proces ten nazywany jest kaptażem. Wartko płynące wody usunęły tak dużo skalnego rumoszu, że spowodowały lokalne podniesienie się skorupy ziemskiej w okolicach Mount Everestu - zjawisko to nazywane jest ruchem izostatycznym.
- Ruch izostatyczny można porównać do łodzi zmieniającej swoje zanurzenie po rozładunku - powiedział geolog Jin-Gen Dai z Chińskiego Uniwersytetu Geologicznego, współautor badania. - Kiedy ładunek taki jak lód lub zerodowana skała jest usuwany ze skorupy ziemskiej, ląd pod nim w odpowiedzi powoli unosi się.
Według modeli numerycznych, wykorzystanych przez badaczy do symulacji ewolucji systemu rzecznego, ruchy izostatyczne odpowiadają za około 10 procent rocznego tempa wypiętrzania się Mount Everestu. Wzrost góry przewyższa ciągłą erozję powierzchni spowodowaną czynnikami takimi jak wiatr, deszcz i przepływ rzek.
- Badania te podkreślają dynamiczną naturę naszej planety. Nawet pozornie niezmienny obiekt, jak Mount Everest, podlega ciągłym procesom geologicznym, przypominając nam, że Ziemia nieustannie się zmienia, często w sposób niezauważalny w naszym codziennym życiu - dodał Dai.
Źródło: Reuters, CNN
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock