Ciężki pierwiastek w atmosferach gorących olbrzymów. "Zagadkowe i sprzeczne z intuicją"

Źródło:
European Southern Observatory
Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanet
Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanetESO/L. Calçada/M. Kornmesser
wideo 2/8
Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanetESO/L. Calçada/M. Kornmesser

W atmosferach odległych egzoplanet odkryto ślady baru. To najcięższy pierwiastek, jaki do tej pory udało się znaleźć w atmosferze planety pozasłonecznej. Naukowców najbardziej zaskoczył fakt, że ciężkie cząsteczki znajdowały się w wysokiej warstwie atmosfery, co może wskazywać na to, są one zupełnie odmienne od tych, jakie znamy z naszego Układu Słonecznego.

Wszechświat pełen jest fascynujących zjawisk, które na pierwszy rzut oka wydają się trudne do wytłumaczenia. W każdym jego zakątku znajdują się planety pozasłoneczne, niekiedy charakteryzujące się naprawdę ekstremalnymi warunkami. Jedną z takich planetarnych zagadek odkrył niedawno międzynarodowy zespół naukowców korzystających z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Wyniki ich badań ukazały się na łamach czasopisma "Astronomy & Astrophysics".

"Zagadkowe i sprzeczne z intuicją"

Naukowcy przyjrzeli się planetom WASP-76 b oraz WASP-121 b, orbitującym wokół odległych gwiazd. Obydwa ciała niebieskie należą do kategorii ultragorących jowiszy - gazowych olbrzymów, które położone są bardzo blisko swoich macierzystych gwiazd i bardzo szybko wirują dookoła nich. Szacuje się, że na planetach tych temperatura przekracza 1000 stopni Celsjusza, a warunki na nich panujące mocno odstają od tego, co znamy z Układu Słonecznego. Astronomowie podejrzewają np., że na WASP-76 b pada deszcz z... żelaza.

Artystyczna wizja ultragorącej egzoplanety w trakcie tranzytu przejścia przed swoją gwiazdąESO/M. Kornmesser

Bar w atmosferach planet

Badanie zostało przeprowadzone za pomocą spektroskopii tranzytowej. Nałożony na teleskop VLT instrument ESPRESSO pozwolił na obejrzenie i analizę atmosfer planet, gdy przechodziły one przed jasnym światłem roztaczanym przez macierzyste gwiazdy. Dzięki temu można było określić występowanie w nich kilku pierwiastków, w tym baru - pierwiastka 2,5 razy cięższego od żelaza.

- To zagadkowe i sprzeczne z intuicją: dlaczego tak ciężki pierwiastek występuje w górnych warstwach atmosfer tych planet - podkreśla Tomás Azevedo Silva z Uniwersytetu w Porto oraz Instytutu Astrofizyki i Nauk o Kosmosie (IA) w Portugalii, główny autor badania. - Nie spodziewaliśmy się ani nie szukaliśmy baru i musieliśmy dokładnie sprawdzić, że faktycznie pochodzi z planety, ponieważ nigdy wcześniej nie widziano baru w żadnej z egzoplanet.

Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanet
Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanetESO/L. Calçada/M. Kornmesser

Grawitacyjna zagadka

Jak tłumaczy współautor badania Olivier Demangeon z Uniwersytetu w Porto oraz IA, biorąc pod uwagę dużą grawitację planet, naukowcy spodziewali się, że ciężkie pierwiastki, takie jak bar, szybko opadną do niższych warstw atmosfery.

Wykrycie baru w atmosferach dwóch gorących jowiszów sugeruje, że ta kategoria planet może być jeszcze dziwniejsza niż do tej pory sądzono. Naukowcy nie są pewni, jaki naturalny proces mógłby powodować występowanie tego ciężkiego pierwiastka na tak dużych wysokościach atmosfery - na Ziemi bar pojawia się w atmosferze jako składnik fajerwerków.

Artystyczna wizja nocnej strony egzoplanety WASP-76bESO/M. Kornmesser

Demangeon wyjaśnia, że atmosfery ultragorących jowiszy są gorące i rozległe, dlatego łatwiej je obserwować niż mniejsze i chłodniejsze planety. Przy pomocy budowanych właśnie instrumentów, takich jak spektrograf ANDES, który będzie działał na Ekstremalnie Wielkim Teleskopie (ELT), budowanym przez ESO, astronomowie będą dokładniej badać atmosfery egzoplanet, również tych skalistych. W ten sposób będziemy mogli dowiedzieć się jeszcze więcej na temat tych odległych światów.

Autorka/Autor:as/dd

Źródło: European Southern Observatory

Źródło zdjęcia głównego: ESO/M. Kornmesser

Pozostałe wiadomości

W weekend niż Lorenz nadal będzie kształtował pogodę w Polsce, przynosząc spore zachmurzenie i opady deszczu. Na termometrach ponownie zobaczymy niskie wartości. Kiedy będzie ciepło? Z prognoz wynika, że na temperaturę sięgającą 20 stopni trzeba jeszcze poczekać.

Kiedy będzie ciepło? Pogoda "cofnęła się o jakieś dwa miesiące"

Kiedy będzie ciepło? Pogoda "cofnęła się o jakieś dwa miesiące"

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. Na północy kraju w nocy spodziewane są silne podmuchy wiatru. W południowej Polsce kolejne godziny przyniosą natomiast przymrozki.

Ostrzeżenia IMGW. Tam nocą będzie niebezpiecznie

Ostrzeżenia IMGW. Tam nocą będzie niebezpiecznie

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W czwartek nad Polską przesuwają się fronty atmosferyczne, które przynoszą ze sobą burze z gradem. Gwałtowna pogoda utrzymuje się w Polsce od rana - na północy pojawiła się krupa śnieżna, a na południu padał śnieg. Zdjęcia zjawisk otrzymaliśmy na Kontakt24.

Załamanie pogody. Z ciemnych chmur sypnęło gradem i śniegiem

Załamanie pogody. Z ciemnych chmur sypnęło gradem i śniegiem

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Sieć Obserwatorów Burz

Pogoda na jutro, czyli na piątek 16.05. W nocy niebo nad Polską będzie raczej pochmurne. Tylko w części kraju popada obfitszy deszcz i deszcz ze śniegiem. W dzień również będzie deszczowo, a lokalnie przydadzą się parasole.

Pogoda na jutro - piątek 16.05. Nocą może popadać deszcz ze śniegiem

Pogoda na jutro - piątek 16.05. Nocą może popadać deszcz ze śniegiem

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ulewy spowodowały w czwartek podtopienia na północy Hiszpanii. W gminie Colunga od północy spadło ponad 72 litrów wody na metr kwadratowy. W regionie trwa usuwanie skutków intensywnych opadów.

"Główna ulica wyglądała jak rzeka"

"Główna ulica wyglądała jak rzeka"

Źródło:
RTPA, La Voz de Asturias

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,2 zostało zarejestrowane w czwartek w centralnej Turcji. Jak podały lokalne media, wstrząsy odczuwalne były także w stolicy kraju, Ankarze.

W Turcji "zatrzęsło się dość mocno"

W Turcji "zatrzęsło się dość mocno"

Źródło:
CNN Turk, Volcano Discovery, EMSC

Młody niedźwiedź pojawił się na podwórku mieszkanki jednej z bieszczadzkich miejscowości. Jak opowiadała kobieta, zwierzę najprawdopodobniej skusił pozostawiony poza domem smalec. Niedźwiedzia obserwowała z okna, oczekując na przyjazd policji. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Niedźwiedź na podwórku Reporterki24. "Dojadał sobie smalczyk"

Niedźwiedź na podwórku Reporterki24. "Dojadał sobie smalczyk"

Źródło:
Kontakt24, WWF

W Tatrach w czwartek zrobiło się biało. Miejscami w ciągu doby dosypać może nawet 12 centymetrów. Zimowo-wiosenne krajobrazy zachęciły wiele osób do wyjścia w góry, ale jak ostrzegają ratownicy TOPR, do wędrówek wysokogórskich powinniśmy odpowiednio się przygotować.

Już jest biało, a śniegu może jeszcze dosypać

Już jest biało, a śniegu może jeszcze dosypać

Źródło:
PAP, TVN24

Nowojorscy badacze odkryli, że należące do limfocytów T komórki Th2 mogą być odpowiedzialne za reakcje alergiczne u dzieci z miast. - Znaleźliśmy je u niemowląt z miast, u których później rozwinęły się alergie - powiedziała doktor Kirsi Jarvinen-Seppo, pediatrka i alergolożka, autorka badania.

Dlaczego dzieci z miast są bardziej podatne na alergie?

Dlaczego dzieci z miast są bardziej podatne na alergie?

Źródło:
Science Daily, Eureka Alert

Powodzie błyskawiczne, który były następstwem obfitych opadów deszczu, nawiedziły Maryland i Wirginię. W pierwszym stanie ewakuowano ze szkoły 200 osób, w drugim rwąca woda porwała 12-letniego chłopca.

Woda porwała 12-letniego chłopca, ewakuowano 200 osób ze szkoły

Woda porwała 12-letniego chłopca, ewakuowano 200 osób ze szkoły

Źródło:
CNN

Trzy pożary szaleją w północnej części Minnesoty. Walkę z ogniem utrudnia silny wiatr. Największy z pożarów, o nazwie Jenkins Creek, strawił ponad 80 kilometrów kwadratowych terenów.

Trwa walka z trzema potężnymi pożarami

Trwa walka z trzema potężnymi pożarami

Źródło:
Reuters, CBS News

Środa w części Polski była burzowa. Zjawiskom towarzyszyły miejscami dość ulewne opady deszczu oraz silniejszy wiatr. Na niebie w Białymstoku pojawiły się groźnie wyglądające chmury - można je zobaczyć na zdjęciu.

Takie widoki na niebie w środę nad Polską

Takie widoki na niebie w środę nad Polską

Źródło:
tvnmeteo.pl

Dobiega połowa maja, a do Teksasu dotarły upały. Temperatura miejscami ma przekroczyć 40 stopni, mogą paść historyczne rekordy. Ostrzeżeniami przed spiekotą objęto kilka milionów Amerykanów.

"Potencjalnie historyczna" fala upałów. Może być ponad 40 stopni

"Potencjalnie historyczna" fala upałów. Może być ponad 40 stopni

Źródło:
CNN, NBC News

Firma Axiom Space poinformowała w środę o nowej dacie startu misji Ax-4 z Polakiem Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Wcześniej lot planowano na jeden z ostatnich dni maja.

Lot Polaka w kosmos przełożony. Jest nowa data

Lot Polaka w kosmos przełożony. Jest nowa data

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W austriackiej Styrii potwierdzono pierwsze przypadki brucelozy u zajęcy. Ta choroba bakteryjna może stanowić potencjalne zagrożenie dla innych dzikich lub hodowlanych zwierząt, a także dla ludzi.

Bruceloza u zajęcy w Austrii. Co to za choroba?

Bruceloza u zajęcy w Austrii. Co to za choroba?

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, IMP im. prof. J. Nofera, GIS

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 6,1 wystąpiło w pobliżu wyspy Karpatos na Morzu Śródziemnym, niedaleko Krety. Wstrząsy były odczuwalne także na Rodos oraz w Egipcie. Lokalne władze wprowadziły tymczasowe ostrzeżenie przed tsunami, które w środę zostało odwołane.

Trzęsienie ziemi w pobliżu Krety. "Natychmiast oddal się od wybrzeża"

Trzęsienie ziemi w pobliżu Krety. "Natychmiast oddal się od wybrzeża"

Aktualizacja:
Źródło:
FOX Weather, Reuters, Kathimerini

Mieszkańcy hrabstwa Somerset w stanie Pensylwania w Stanach Zjednoczonych zmagają się z powodzią. Szczególnie trudna sytuacja ma miejsce w dzielnicy Meyersdale, gdzie zalanych zostało wiele domów. W okolicy prowadzona jest akcja ewakuacyjna.

Ewakuują mieszkańców. "Woda sięga nawet do pierwszego piętra"

Ewakuują mieszkańców. "Woda sięga nawet do pierwszego piętra"

Źródło:
CBS, CNN,

Fala zimna obejmująca Polskę potęguje tęsknotę za ciepłem i latem. W świetle najnowszych materiałów prognostycznych termicznie wkroczyć mamy w lato po 25 maja, tuż przed 1 czerwca, kiedy rozpocznie się lato meteorologiczne.

Jaka pogoda na lato? Ten miesiąc może okazać się idealny na urlop w Polsce

Jaka pogoda na lato? Ten miesiąc może okazać się idealny na urlop w Polsce

Źródło:
TVN24+

Od kilku dni w lokalnym sklepiku w samym centrum Polski regularnie słucham, co i komu zmarzło podczas tegorocznej majowej fali chłodu. Na jednej z pobliskich plantacji truskawek w moim regionie ogrodniczo-sadowniczym, między Warszawa a Łodzią, na straty poszło aż 80 procent uprawy. Z wielu regionów Polski - Podlasia, Mazowsza, Ziemi Łódzkiej, Lubelszczyzny i innych - spływają od kilku dni informacje o szkodach, jakie poczyniły przymrozki.

To może być najzimniejszy maj od dekad. Kiedy zrobi się ciepło?

To może być najzimniejszy maj od dekad. Kiedy zrobi się ciepło?

Źródło:
TVN24+

Tegoroczna wiosna w Wielkiej Brytanii może być najsuchsza w historii. Agencja Met Office przekazała, że od początku pory roku w kraju spadło średnio 80 litrów wody na metr kwadratowy, prawie trzy razy mniej niż wynosi średnia wieloletnia. Eksperci ostrzegają, że tak sucha wiosna może oznaczać poważne kłopoty z zasobami wody latem.

Ta wiosna na Wyspach może być rekordowa

Ta wiosna na Wyspach może być rekordowa

Źródło:
Reuters, BBC

Tornado przeszło w poniedziałek w Karolinie Południowej. Wiatr o prędkości bliskiej 170 kilometrów na godzinę niszczył domy i wyrywał drzewa w miejscowości Langley. Największe zniszczenia odniosła miejska remiza - kilka pojazdów strażackich zostało uwięzionych w środku, przez co strażacy mieli problemy z usuwaniem skutków burzy.

Burza przeszła nad remizą. Strażacy mają spory problem

Burza przeszła nad remizą. Strażacy mają spory problem

Źródło:
Aiken County Department of Emergency Management, watchers.news

Kontakt z gąsienicami kuprówki rudnicy może być niebezpieczny dla zdrowia. Jak ostrzegają leśnicy, larwy tego motyla pokryte są włoskami, których dotknięcie powoduje u niektórych wysypkę i swędzenie. Gatunek ten ma także negatywny wpływ na drzewa.

Żerują na polskich roślinach. "Lepiej nie dotykać tych owadów"

Żerują na polskich roślinach. "Lepiej nie dotykać tych owadów"

Źródło:
Nadleśnictwo Lubliniec, Instytut Ochrony Roślin PAN

Minionej nocy mieszkańcy włoskiej Katanii znów mogli podziwiać podniebny spektakl, jaki zaserwowała Etna - najwyższy wulkan Europy. Kilkugodzinna aktywność żywiołu rozświetliła niebo, co można zobaczyć na nagraniu.

Ognisty pióropusz rozświetlił noc. Nagranie z Sycylii

Ognisty pióropusz rozświetlił noc. Nagranie z Sycylii

Źródło:
ANSA

Na wyspie Negros nad ranem wybuchł wulkan Kanlaon - poinformował Filipiński Instytut Wulkanologii i Sejsmologii (PHIVOLCS). Mieszkańców obudził dudniący dźwięk, a okolica pokryła się cienką warstwą popiołu. Zalecono ewakuację.

Dudnienie rozległo się nad ranem, okolicę pokrył popiół

Dudnienie rozległo się nad ranem, okolicę pokrył popiół

Źródło:
Reuters, Inquirer

Mrówki Brachyponera chinensis intensywnie rozprzestrzeniają się po wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. Są gatunkiem inwazyjnym, a po ich ugryzieniu występuje silna reakcja alergiczna, która w niektórych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci.

Inwazyjne mrówki. Po ich ugryzieniu może wystąpić silna reakcja alergiczna

Inwazyjne mrówki. Po ich ugryzieniu może wystąpić silna reakcja alergiczna

Źródło:
Live Science

Tej nocy niebo rozświetliła Pełnia Kwiatowego Księżyca. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia na których widać, jak prezentowało się to zjawisko. Nasz naturalny satelita mógł wydawać się odrobinę mniejszy i ciemniejszy niż zwykle.

Za nami mikropełnia Księżyca

Za nami mikropełnia Księżyca

Aktualizacja:
Źródło:
timeanddate.com, "Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

W poniedziałek rano przy brzegu plaży w Kołobrzegu znaleziono martwą szarytkę morską. Ciało ssaka morskiego wyłowiono i zabezpieczono do badań. To druga martwa foka znaleziona w tym roku.

Martwa foka w Kołobrzegu. "Był to samiec, duży osobnik"

Martwa foka w Kołobrzegu. "Był to samiec, duży osobnik"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Strażacy walczą z pożarem, który wybuchł w hrabstwie Saint Louis w północno-wschodniej Minnesocie. Ogień zniszczył tam kilka domów, a z powodu zagrożenia ewakuowano kilkadziesiąt osób.

Spłonęły domy, ewakuowano kilkadziesiąt osób

Spłonęły domy, ewakuowano kilkadziesiąt osób

Źródło:
CNN, fox9.com, cbsnews.com

Zimno na razie z nami zostaje. Jaką aurę przyniesie druga połowa maja? Czego możemy spodziewać się podczas zimnych ogrodników oraz zimnej Zośki? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego z tvnmeteo.pl.

Pogoda na 16 dni: długa droga do dużego ocieplenia

Pogoda na 16 dni: długa droga do dużego ocieplenia

Źródło:
tvnmeteo.pl