Ciężki pierwiastek w atmosferach gorących olbrzymów. "Zagadkowe i sprzeczne z intuicją"

Źródło:
European Southern Observatory
Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanet
Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanetESO/L. Calçada/M. Kornmesser
wideo 2/8
Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanetESO/L. Calçada/M. Kornmesser

W atmosferach odległych egzoplanet odkryto ślady baru. To najcięższy pierwiastek, jaki do tej pory udało się znaleźć w atmosferze planety pozasłonecznej. Naukowców najbardziej zaskoczył fakt, że ciężkie cząsteczki znajdowały się w wysokiej warstwie atmosfery, co może wskazywać na to, są one zupełnie odmienne od tych, jakie znamy z naszego Układu Słonecznego.

Wszechświat pełen jest fascynujących zjawisk, które na pierwszy rzut oka wydają się trudne do wytłumaczenia. W każdym jego zakątku znajdują się planety pozasłoneczne, niekiedy charakteryzujące się naprawdę ekstremalnymi warunkami. Jedną z takich planetarnych zagadek odkrył niedawno międzynarodowy zespół naukowców korzystających z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Wyniki ich badań ukazały się na łamach czasopisma "Astronomy & Astrophysics".

"Zagadkowe i sprzeczne z intuicją"

Naukowcy przyjrzeli się planetom WASP-76 b oraz WASP-121 b, orbitującym wokół odległych gwiazd. Obydwa ciała niebieskie należą do kategorii ultragorących jowiszy - gazowych olbrzymów, które położone są bardzo blisko swoich macierzystych gwiazd i bardzo szybko wirują dookoła nich. Szacuje się, że na planetach tych temperatura przekracza 1000 stopni Celsjusza, a warunki na nich panujące mocno odstają od tego, co znamy z Układu Słonecznego. Astronomowie podejrzewają np., że na WASP-76 b pada deszcz z... żelaza.

Artystyczna wizja ultragorącej egzoplanety w trakcie tranzytu przejścia przed swoją gwiazdąESO/M. Kornmesser

Bar w atmosferach planet

Badanie zostało przeprowadzone za pomocą spektroskopii tranzytowej. Nałożony na teleskop VLT instrument ESPRESSO pozwolił na obejrzenie i analizę atmosfer planet, gdy przechodziły one przed jasnym światłem roztaczanym przez macierzyste gwiazdy. Dzięki temu można było określić występowanie w nich kilku pierwiastków, w tym baru - pierwiastka 2,5 razy cięższego od żelaza.

- To zagadkowe i sprzeczne z intuicją: dlaczego tak ciężki pierwiastek występuje w górnych warstwach atmosfer tych planet - podkreśla Tomás Azevedo Silva z Uniwersytetu w Porto oraz Instytutu Astrofizyki i Nauk o Kosmosie (IA) w Portugalii, główny autor badania. - Nie spodziewaliśmy się ani nie szukaliśmy baru i musieliśmy dokładnie sprawdzić, że faktycznie pochodzi z planety, ponieważ nigdy wcześniej nie widziano baru w żadnej z egzoplanet.

Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanet
Animacja pokazująca metodę spektroskopii tranzytowej wykorzystywanej do badania atmosfer egzoplanetESO/L. Calçada/M. Kornmesser

Grawitacyjna zagadka

Jak tłumaczy współautor badania Olivier Demangeon z Uniwersytetu w Porto oraz IA, biorąc pod uwagę dużą grawitację planet, naukowcy spodziewali się, że ciężkie pierwiastki, takie jak bar, szybko opadną do niższych warstw atmosfery.

Wykrycie baru w atmosferach dwóch gorących jowiszów sugeruje, że ta kategoria planet może być jeszcze dziwniejsza niż do tej pory sądzono. Naukowcy nie są pewni, jaki naturalny proces mógłby powodować występowanie tego ciężkiego pierwiastka na tak dużych wysokościach atmosfery - na Ziemi bar pojawia się w atmosferze jako składnik fajerwerków.

Artystyczna wizja nocnej strony egzoplanety WASP-76bESO/M. Kornmesser

Demangeon wyjaśnia, że atmosfery ultragorących jowiszy są gorące i rozległe, dlatego łatwiej je obserwować niż mniejsze i chłodniejsze planety. Przy pomocy budowanych właśnie instrumentów, takich jak spektrograf ANDES, który będzie działał na Ekstremalnie Wielkim Teleskopie (ELT), budowanym przez ESO, astronomowie będą dokładniej badać atmosfery egzoplanet, również tych skalistych. W ten sposób będziemy mogli dowiedzieć się jeszcze więcej na temat tych odległych światów.

Autorka/Autor:as/dd

Źródło: European Southern Observatory

Źródło zdjęcia głównego: ESO/M. Kornmesser

Pozostałe wiadomości

Nadchodzące dni przyniosą nam kolejne ochłodzenie. Przez kraj przejdzie front chłodny związany z niżem Magnus. Przyniesie deszcz, a miejscami mogą wystąpić także burze.

Idzie ochłodzenie. Mogą je poprzedzić burze z silnym deszczem

Idzie ochłodzenie. Mogą je poprzedzić burze z silnym deszczem

Źródło:
tvnmeteo.pl

Załoga misji Axiom-4 (Ax-4), w tym Polak Sławosz Uznański-Wiśniewski, poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) w nowej kapsule Dragon - przekazała Sarah Walker z firmy SpaceX Elona Muska.

Polak poleci na orbitę w nowej kapsule Dragon

Polak poleci na orbitę w nowej kapsule Dragon

Źródło:
PAP

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wydał ostrzeżenia przed przymrozkami. Miejscami temperatura przy gruncie spadnie poniżej zera stopni.

Alarmy na południu kraju. Tu zrobi się zimno

Alarmy na południu kraju. Tu zrobi się zimno

Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro, czyli na środę 21.05. Noc zapowiada się pogodnie, mogą pojawić się lokalnie mgły. Dzień przyniesie dość wysoką temperaturę, sięgającą 22 stopni. Poza tym przelotnie popada i zagrzmi.

Pogoda na jutro - środa 21.05. Słońce, deszcz i burze

Pogoda na jutro - środa 21.05. Słońce, deszcz i burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gwałtowne burze nawiedziły w nocy z poniedziałku na wtorek południowe departamenty Francji. W wyniku gwałtownej aury co najmniej trzy osoby zginęły, a dwie są poszukiwane - przekazała francuska żandarmeria. Służby wprowadziły pomarańczowy poziom alertu pogodowego, drugi najwyższy w skali zagrożenia. Niebezpieczna aura ma utrzymać się nad regionem także dzisiaj.

Strumyk wezbrał i porwał samochód. Nie żyje para

Strumyk wezbrał i porwał samochód. Nie żyje para

Aktualizacja:
Źródło:
sudouest.fr, tvnmeteo.pl

Temperatura maksymalna na Grenlandii była w poniedziałek wyższa niż w Polsce. Termometry w południowej części wyspy pokazały prawie 20 stopni Celsjusza. Jeszcze cieplej jest na Islandii, gdzie niedawno padł majowy rekord temperatury.

Na Grenlandii cieplej niż w Polsce, na Islandii padają rekordy

Na Grenlandii cieplej niż w Polsce, na Islandii padają rekordy

Źródło:
IMGW, Copernicus, tvnmeteo.pl

Gromy dźwiękowe powstające podczas startu rakiet SpaceX mogą przypominać niewielkie trzęsienia ziemi. Jak wynika z badań amerykańskich naukowców, moment startu bywa słyszalny - lub odczuwalny - nie tylko w sąsiedztwie bazy kosmicznej. Typ gromu zależy od wielu czynników.

Starty rakiet SpaceX mogą być odczuwane jak trzęsienie ziemi

Starty rakiet SpaceX mogą być odczuwane jak trzęsienie ziemi

Źródło:
Acoustical Society of America

Organizacja non profit CEEW opublikowała we wtorek niepokojący raport. Wynika z niego, że blisko 60 procent indyjskich dystryktów, zamieszkanych przez trzy czwarte ludności kraju, jest narażonych na wysokie lub bardzo wysokie ryzyko związane z ekstremalnymi upałami. Rosnąca temperatura powietrza i wilgotność względna mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie mieszkańców Indii.

Niepokojący raport o ekstremalnych upałach

Niepokojący raport o ekstremalnych upałach

Źródło:
Reuters, ceew.in

Piorun uderzył w zaparkowany radiowóz. Moment zarejestrowała kamera bezpieczeństwa obserwującą parking przed komisariatem. Do zdarzenia doszło podczas burzy, która przechodziła w poniedziałek nad stanem Oklahoma.

Piorun uderza w radiowóz. Zobacz nagranie

Piorun uderza w radiowóz. Zobacz nagranie

Źródło:
News on 6, Newcastle Emergency Management

Ponad 700 strażaków walczy z pożarem Greer Fire, jaki wybuchł na północnym wschodzie Arizony. Do tej pory ogień strawił już ponad osiem tysięcy hektarów terenu. W regionie obowiązują lokalne stany wyjątkowe. Służby ewakuują mieszkańców najbardziej zagrożonych terenów.

Tysiące hektarów w ogniu. Ogłoszono stan wyjątkowy

Tysiące hektarów w ogniu. Ogłoszono stan wyjątkowy

Źródło:
ABC News, AZ Dept. Forestry and Fire Management

Mikroplastik może zakłócać działanie układu odpornościowego. Jak ustalili badacze z Uniwersytetu w Pittsburghu, malutkie cząstki tworzyw sztucznych, które trafią do układu oddechowego, osłabiają działanie obecnych w płucach makrofagów - komórek pochłaniających patogeny. Zaburzenia w ich pracy wpływają nie tylko na płuca.

Wdychamy je codziennie. Mogą być szkodliwe dla całego organizmu

Wdychamy je codziennie. Mogą być szkodliwe dla całego organizmu

Źródło:
PAP, American Thoracic Society

W hrabstwie Laurel w stanie Kentucky trwa sprzątanie po przejściu tornada. Żywioł wyrządził spore zniszczenia na lotnisku, które jest kluczowe dla usług transportu medycznego. Jak donoszą amerykańskie media, silny wiatr podnosił śmigłowce i rzucał nimi jak zabawkami.

Tornado zdewastowało lotnisko. Nagrania

Tornado zdewastowało lotnisko. Nagrania

Źródło:
ENEX, avweb.com, Fox Weather, lex18.com,

Burza przeszła przez francuską miejscowość Longages w departamencie Górna Garonna. Podczas wyładowań mocno sypnęło gradem. Załamanie pogody zostało uchwycone na nagraniu.

Załamanie pogody. Mocno sypnęło gradem

Załamanie pogody. Mocno sypnęło gradem

Źródło:
Reuters, Meteo France

Ulewne opady deszczu doprowadziły do powstania gwałtownych powodzi w mieście Bengaluru w Indiach. Ludzi ewakuowano z zalanych domów za pomocą pontonów. - Woda wdarła się do ponad stu domów - powiedział Neelufar Ahmad, jeden z mieszkańców.

Zalane domy i ulice. Ludzi ewakuowano za pomocą pontonów

Zalane domy i ulice. Ludzi ewakuowano za pomocą pontonów

Źródło:
Reuters, The Hindu

Wstrząsy zostały zanotowane przez sejsmometry w poniedziałek rano w południowo-zachodniej Polsce. Według USGS ich magnituda wynosiła 4,1. Co było przyczyną tej aktywności?

Trzęsienie ziemi w Polsce

Trzęsienie ziemi w Polsce

Źródło:
USGS, EMSC, KGHM, fabrykiwpolsce.pl

Za kilka dni będzie ponad 20 stopni. Jaką aurę przyniesie druga połowa maja i początek czerwca? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: przyjdzie ocieplenie, ale na moment

Pogoda na 16 dni: przyjdzie ocieplenie, ale na moment

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gorące powietrze napłynęło w weekend do południowej Hiszpanii. W Andaluzji termometry pokazały w niedzielę ponad 30 stopni.

Jest ponad 30 stopni, a ma być jeszcze więcej

Jest ponad 30 stopni, a ma być jeszcze więcej

Źródło:
ENEX, andaluciainformacion.es, europapress.es

Co najmniej sześć osób zginęło na skutek ulew, które nawiedziły południowe Chiny. W prowincji Guangdong osuwisko uszkodziło trzypiętrowy blok mieszkalny - życia trzech mieszkańców nie udało się uratować. Trwają poszukiwania jednej osoby.

Masy błota osunęły się na budynek. Tragiczny bilans ulew

Masy błota osunęły się na budynek. Tragiczny bilans ulew

Źródło:
PAP, Xinhua

Rzeka Kuiseb pojawiła się na pustyni Namib. Ciek ten rozdziela dwa różne ekosystemy - "morze piasków" na południu i kamieniste bezdroża północy. Co ciekawe, rzeka zazwyczaj pojawia się tylko na kilka miesięcy w roku, a czasami nie widać jej wcale.

Rozdziela dwa różne światy, ale znika po kilku miesiącach

Rozdziela dwa różne światy, ale znika po kilku miesiącach

Źródło:
Copernicus, NASA Earth Observatory, Gobabeb

Choroby przenoszone przez komary egipskie mogą stać się endemiczne dla Europy. Według badań niemieckich i szwedzkich naukowców, do 2060 roku na Starym Kontynencie będzie dochodziło do regularnych wybuchów epidemii dengi i czikunguni. Liczba przypadków może wzrosnąć nawet pięciokrotnie.

Choroby tropikalne coraz częstsze na południu Europy. Jeden winowajca

Choroby tropikalne coraz częstsze na południu Europy. Jeden winowajca

Źródło:
Politico, AFP, Columbia University

Co najmniej jedna osoba nie żyje, a dwie są poszukiwane w wyniku powodzi, jaka nawiedziła region Buenos Aires w Argentynie. Kataklizm wywołały ekstremalne opady deszczu. Lokalne media podały, że swoje domy musiało opuścić ponad 7500 osób.

Tysiące ewakuowanych, dwie osoby zaginione. "Nigdy nic takiego się nie wydarzyło"

Tysiące ewakuowanych, dwie osoby zaginione. "Nigdy nic takiego się nie wydarzyło"

Źródło:
CNN, Portal Montevido

Osuwisko zeszło niedaleko miejscowości Blatten w Szwajcarii. Około 100 osób, w tym turyści, musiało zostać ewakuowanych z uwagi na niebezpieczeństwo, jakie stwarzają spadające skały. W rejonie zamknięto także szlaki turystyczne i ograniczono ruch samochodowy.

Masy skał mogą spaść na wioskę. Ewakuacje, zamknięte drogi

Masy skał mogą spaść na wioskę. Ewakuacje, zamknięte drogi

Źródło:
swissinfo.ch, 20 Minuten

Co najmniej 28 osób zginęło w wyniku fali burz i tornad, jaka przetoczyła się przez środkowe i wschodnie stany USA w miniony weekend. Mieszkańcy wielu miejscowości starają się odnaleźć się w nowej rzeczywistości, gdzie tysiące domów zostało zmiecionych z powierzchni ziemi. Tylko w Saint Louis w stanie Missouri straty materialne szacowane są na około miliard dolarów.

Miliardowe straty po burzach. "Praca naszego życia została zniszczona"

Miliardowe straty po burzach. "Praca naszego życia została zniszczona"

Źródło:
ABC News, PAP, Reuters

Pogoda w niedzielę sprzyja obserwacji ciekawych zjawisk meteorologicznych. W Kujawsko-Pomorskiem w Golubiu-Dobrzyniu na niebie pojawił się lej kondensacyjny, co udało się uwiecznić na zdjęciach.

Lej kondensacyjny zawisł nad miastem

Lej kondensacyjny zawisł nad miastem

Źródło:
tvnmeteo.pl

Do części amerykańskiego stanu Illinois w ostatnich dniach dotarła burza pyłowa, między innymi zaobserwowano ją w Chicago. Ogromną chmurę pyłu udało się uchwycić na nagraniu.

Niebo przesłoniła ogromna chmura pyłu. Nagranie

Niebo przesłoniła ogromna chmura pyłu. Nagranie

Źródło:
Reuters

Lawina zeszła w sobotę wczesnym popołudniem na górze Eiger w szwajcarskich Alpach. W wyniku tego zdarzenia zginęło dwóch narciarzy, a pięć innych osób zostało rannych.

Lawina w Alpach. Nie żyje dwóch narciarzy

Lawina w Alpach. Nie żyje dwóch narciarzy

Źródło:
PAP

Międzynarodowy zespół naukowców opisał ekstremalnie silny wzrost radiowęglowy datowany na 12 350 rok przed naszą erą. Według ekspertów jego przyczyną była potężna burza słoneczna, która uderzyła w Ziemię.

Odkryto ślady najsilniejszej burzy słonecznej w historii Ziemi     

Odkryto ślady najsilniejszej burzy słonecznej w historii Ziemi     

Źródło:
PAP, phys.org

Naukowcy z japońskiego Uniwersytetu Kiusiu i amerykańskiego Uniwersytetu Stanforda zidentyfikowali genetyczną mutację, która powoduje, że koty są rude. Mutacja ta nie występuje u żadnego innego ssaka.

Rude koty. Odkryto, co odpowiada za ich umaszczenie

Rude koty. Odkryto, co odpowiada za ich umaszczenie

Źródło:
BBC, PAP

Trzymetrowa palma spadła i raniła mężczyznę podczas 78. edycji Festiwalu Filmowego w Cannes. Ranny to agent aktora.

Palma raniła mężczyznę w czasie festiwalu w Cannes. "Twarz była pełna krwi"

Palma raniła mężczyznę w czasie festiwalu w Cannes. "Twarz była pełna krwi"

Źródło:
Reuters

Rodzina, która mieszka na obrzeżach miasta Isanti w amerykańskim stanie Minnesota, ma albo ogromne szczęście, albo niesamowitego pecha. W ich ogródku i na tarasie wypoczywają niedźwiedzie czarne.

Niedźwiedzie "przychodzą do nas codziennie"

Niedźwiedzie "przychodzą do nas codziennie"

Źródło:
CNN, fox9.com