Za ich agonię może odpowiadać Słońce. Wieloryby ginęły na plażach jeden po drugim

Kiedy na początku 2016 roku stada na pozór w pełni zdrowych wielorybów wypłynęły na niemieckie, francuskie i duńskie plaże, w środowiskach naukowych zawrzało.

Hipotezy badawcze na przemian pojawiały się i umierały w miarę, jak do badaczy docierały kolejne informacje. Dopiero teraz wiadomo, że klucz do rozwiązania tej zagadki może znajdować się ponad nami.

W ciągu kilku tygodni ponad 29 wielorybów utknęło na plażach Niemiec, Holandii, Wielkiej Brytanii, Danii i Francji, przy czym większości nie udało się odratować. Przez kilka miesięcy badacze i zainteresowani spekulowali, co mogło doprowadzić do katastrofy. Niektórzy sugerowali, że za tragedię odpowiadają sonary wojskowe, inni przyczyny szukali w globalnym ociepleniu.

- Te zwierzęta zmarły, bo ugrzęzły na mieliźnie: oto bezpośrednia przyczyna ich śmierci - stwierdził brytyjski ratownik wielorybów Rob Deaville. - Co jednak stoi za tym, że pojawiły się w Morzu Północnym, to prawdziwa zagadka - przyznał.

Większość ssaków godzinami dogorywała na plażach pomimo starań ekip ratunkowych.

W tym samym czasie na niebie pojawiła się wyjątkowo intensywna zorza polarna. Naukowcy po przeszło roku połączyli ze sobą te wydarzenia i wysunęli tezę, że to burza słoneczna odpowiada zarówno za piękne zjawisko na niebie, jak i tragiczną hekatombę tych ssaków.

Doktorzy Klaus Vanselow, Sven Jacobsen, Chris Hall i Stefan Garthe z Uniwersytetu Chrystiana Albrechta w Kilonii - opublikowali artykuł w prestiżowym piśmie naukowym "International Journal of Astrobiology", w którym wykazują, że burze słoneczne są w stanie na wiele godzin wpływać na pole magnetyczne ziemi, przez co naturalny zmysł nawigacyjny wielorybów przestaje funkcjonować poprawnie.

Krótkotrwałe anomalie geomagnetyczne wywołane przez burzę słoneczną mają magnitudę zbliżoną do wyczuwalnych przez te ssaki - choć znacznie trwalszych - zmian w polu geomagnetycznym.

Tym razem zjawisko było tak silne z uwagi na potężną burzę słoneczną, która przedostała się do naszej atmosfery. Zdaniem naukowców gdy do tego doszło, pole magnetyczne Ziemi zostało zakłócone, co rozregulowało zdolność nawigacji u wielorybów, które są szczególnie uwrażliwione na takie nagłe zmiany w przyrodzie. Zdezorientowane ssaki zboczyły z trasy i wpłynęły na wody Morza Północnego, co doprowadziło do katastrofy.

- Kaszaloty to ogromne zwierzęta, które - nieskrępowane - przemierzają wody oceanu. Gdy coś je rozproszy, są w stanie obrać złą trasę i poruszać się wzdłuż niej przez kilka dni, nim skorygują kurs - poinformował jeden z autorów publikacji. - Gdy jednak wieloryby zabłądzą w wodach między Szkocją i Norwegią, po dwóch dniach już jest za późno i nie są w stanie się wydostać - uściślił.

Wieloryby posługują się swoją charakterystyczną pieśnią niczym sonarem, dzięki któremu komunikują się i przemierzają tysiące kilometrów wzdłuż wybrzeży. To dzięki swoim wyjątkowym umiejętnościom są w stanie zlokalizować osobniki ze swojego stada oraz ostrzec je przed ewentualnym niebezpieczeństwem.

Wielu badaczy jest zdania, że wieloryby korzystają z wrodzonego biomagnetyzmu, dzięki któremu są w stanie określić swoje położenie względem innych osobników ze stada oraz pola magnetycznego Ziemi. Niestety, na skuteczność tej niezwykłej zdolności ma wpływ zarówno zanieczyszczenie oceanu, jak i anomalie geomagnetyczne.

Autor: sj/map / Źródło: IFL Science, International Journal of Astrobiology