Wielowarstwowy mglisty kokon przypominający cebulę i przeświecające przez niego promienie - taki piękny widok oznacza jeden z ostatnich etapów życia gwiazdy. Mgławica protoplanetarna to trudne do zaobserwowania, a tym samym wciąż dość tajemnicze zjawisko kosmiczne. Dzięki teleskopowi Hubble'a możemy je obserwować na przykładzie Egg Nebula (Mgławicy Jajko).
Mgławica protoplanetarna (MPP) to krótki okres w cyklu życia gwiazdy. Kiedy starzejąca się, gorąca gwiazda znajdująca się w centrum mgławicy powoduje nagrzewanie swojego otoczenia, znajdujący się tam gaz zaczyna migotać. Tworzy w ten sposób poświatę mgławicy.
Piękne umieranie gwiazdy
To dość dramatyczne, bo oznaczające nadchodzącą śmierć gwiazdy zjawisko dostarcza jednych z piękniejszych widoków w kosmosie. Możemy je teraz oglądać na opublikowanej przez NASA fotografii zrobionej przez teleskop Hubble'a. Przedstawia Mgławicę Jajko należącą dogwiazdozbioru Łabędzia.
W środku fotografii znajduje się przysłonięta gęstym obłokiem pyłu centralna gwiazda mgławicy. Ze względu na nieprzejrzysty "kokon" nie widzimy jej bezpośrednio, ale możemy dostrzec cztery promienie jej światła przechodzące przez mgławicę.
Promienie, pierścienie i warstwy jak w cebuli
Uwagę zwracają też cztery pierścieniowate otwory w grubej warstwie pyłu. Przypuszcza się, że pozwalają one przedostać się światłu gwiazdy na zewnątrz poza nieprzezroczystą osłonę. Nie wiadomo dokładnie, jak przebiega proces powstawania tych otworów. Jednym z możliwych wyjaśnień jest to, że w centrum mgławicy zamiast jednej gwiazdy, są dwie.
Przypominająca cebulę wielowarstwowa struktura rozmytych "chmur" widoczna wokół centralnego "kokonu" wokół gwiazdy pochodzi z okresowych wybuchów materiału wyrzucanego przez umierającą gwiazdę. Zdarzają się one zwykle co kilkaset lat.
Wiele niewiadomych
Faza mgławicy protoplanetarnej jest raczej krótkotrwała, co oznacza, że w jednym czasie znajduje się w niej niewiele gwiazd. Na dodatek dość trudno je dostrzec - są bardzo słabe, dlatego ich obserwacja wymaga silnych teleskopów. Dlatego też zjawisko to zostało odkryte stosunkowo niedawno. Jako pierwszą - 40 lat temu - dostrzeżono właśnie Mgławicę Jajko. Wciąż jednak wiele zagadnień związanych z tymi obiektami pozostaje tajemnicą.
Położenie Mgławicy Jajko jest znane tylko w przybliżeniu. Zwykle lokalizuje się ją w odległości około 3000 lat świetlnych od Ziemi. W związku z tym astronomowie nie mają dokładnych danych dotyczących jej rozmiaru. Może ona być większa, ale bardziej oddalona, lub odwrotnie - mniejsza, lecz położona bliżej naszej planety.
Autor: js/ŁUD / Źródło: NASA