Grupa międzynarodowych naukowców odnalazła w centrum Drogi Mlecznej najstarsze gwiazdy we Wszechświecie. Oszacowano, że powstały "wkrótce" (najprawdopodobniej 200 - 300 mln lat) po Wielkim Wybuchu. W przełomowych badaniach pomogła również grupa polskich badaczy z projektu OGLE pod kierownictwem prof. dr. hab. Andrzeja Udalskiego.
Naukowcy pod kierownictwem Louise Howes z Uniwersytetu Lund w Szwecji dokonali przełomowego odkrycia. Odnaleźli najstarsze gwiazdy we Wszechświecie. Znajdują się one w centrum Drogi Mlecznej.
Wyniki opublikowano w tygodniku "Nature". Od 11 listopada badania są dostępne również w wersji elektronicznej.
- Te dziewicze gwiazdy to najprawdopodobniej jedne z najstarszych we Wszechświecie, a na pewno najstarsze jakie widziałam - mówiła w wywiadzie dla "Nature" główna autorka badań Louise Howes.
Ubogie w metale
Naukowcy za młode gwiazdy uważają m.in. te bogate w metale (dowolne elementy cięższe niż wodór i hel). Im gwiazda jest młodsza, tym więcej ciężkich pierwiastków zawiera. Nie bez znaczenia jest również odległość od centrum tzw. (zgrubienia galaktycznego) Drogi Mlecznej, gdzie znajduje się dużo pyłu i gazu. Oznacza to, że najwięcej bogatych w pierwiastki ciężkie gwiazd możemy odnaleźć właśnie w sercu galaktyki.
Za ubogie w pierwiastki ciężkie uważane są gwiazdy, znajdujące się w zewnętrznych częściach galaktyk, czyli tzw. w halo galaktycznym. Tym razem ta reguła się nie potwierdziła.
Kilka teleskopów
W badaniach pomógł australijski teleskop SkyMapper, który wyselekcjonował spośród 14 tys. obiektów potencjalne "kandydatki" na najstarsze gwiazdy. Kolejnym krokiem była analiza spektroskopowa, która odnalazła w centrum Drogi Mlecznej ponad 500, które zwierają niewielką ilość pierwiastków cięższych od helu. za pomocą Angelo-Australian Telescope (ATT). 23 z nich przeanalizowano szczegółowo. Tym razem pomógł w tym 6,4 metrowy Teleskop Magellana w obserwatorium Las Campanas w Chile.
Wyniki zaskoczyły samych naukowców. Wybrane gwiazdy są jednorodne chemicznie. Zawierają tysiąc razy mniej pierwiastków ciężkich niż Słońce.– To najstarsze gwiazdy znalezione w Drodze Mlecznej – informowała Howes. Powstały wcześniej niż nasza galaktyka - dodała.
Znajdują się w centrum Drogi Mlecznej
Wyniki trzeba było jednak potwierdzić. Naukowcy nie byli pewni, czy te obiekty faktycznie pochodzą z centrum Drogi Mlecznej. W ustaleniach pomagał m.in. zespół z polskiego projektu OGLE (The Optical Gravitational Lensing Experiment, pol. Eksperyment Soczewkowania Grawitacyjnego) pod kierownictwem prof. dr. hab. Andrzeja Udalskiego z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Potwierdzono, że siedem z gwiazd znajduje się w zgrubieniu galaktycznym. Naukowcy szacują się powstały najprawdopodobniej 200-300 mln lat po Wielki Wybuchu.
Projekt OGLE jest współfinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowe Centrum Nauki oraz Fundację na Rzecz Nauki Polskiej.
Autor: PW/rp / Źródło: TVN Meteo